दोसु वि पव्वेसु सया उववासं एयभत्तणिव्वियडी ।
जो कुणदि एवमाई तस्स वयं पोसहं बिदियं ।।३५९।।
स्नानविलेपनभूषणस्त्रीसंसर्गगन्धधूपादीन् ।
यः परिहरति ज्ञानी वैराग्याभूषणं कृत्वा ।।३५८।।
द्वयोः अपि पर्वणोः सदा उपवासं एकभक्तनिर्विकृतिं ।
यः करोति एवमादीन् तस्य व्रतं प्रोषधं द्वितीयम् ।।३५९।।
अर्थः — जे ज्ञानी श्रावक एक पक्षनां आठम – चौदश बंने
पर्वोमां स्नान, विलेपन, आभूषण, स्त्रीसंसर्ग, सुगंध, धूप, दीप आदि
भोगोपभोगनी वस्तुने छोडी वैराग्यभावनारूप आभरणथी आत्माने
शोभायमान करी उपवास वा एकभुक्ति वा नीरस आहार करे अथवा
आदिशब्दथी कांजी करे वा मात्र भात – पाणी ज ले तेने प्रोषधोपवास
नामनुं शिक्षाव्रत होय छे.
भावार्थः — जेम सामायिक करवाना काळनो नियम करी सर्व
पापयोगथी निवृत्त थई एकान्तस्थानमां धर्मध्यानपूर्वक बेसे छे, ते ज
प्रमाणे सर्व घरकार्यनो त्याग करी समस्त भोगोपभोगसामग्री छोडी
सातम अने तेरसना बे पहोर दिवस पछी एकान्तस्थानमां बेसी
धर्मध्यान करतो थको सोळ पहोर सुधी मुनिनी माफक रहे, तथा नोम
अने पूर्णिमा – अमासना बे पहोर वीत्या पछी प्रतिज्ञा पूर्ण थाय
त्यारे घरकार्यमां जोडाय तेने पौषधव्रत होय छे. वळी आठम
– चौदशना दिवसोमां उपवासनुं सामर्थ्य न होय तो एकवार भोजन
करे वा नीरस कांजी आदि अल्प आहार करी धर्मध्यानमां समय
वीतावे. ए प्रमाणे आगळ प्रोषधप्रतिमामां सोळ पहोर कह्युं छे तेम
करे. परंतु अहीं गाथामां कह्युं नथी तेथी सोळ पहोरनो नियम न
जाणवो. आ पण मुनिव्रतनी शिक्षा ज छे.
हवे अतिथिसंविभाग नामनुं त्रीजुं शिक्षाव्रत कहे छेः —
तिविहे पत्तम्हि सया सद्धाइगुणेहिं संजुदो णाणी ।
दाणं जो देदि सयं णवदाणविहीहिं संजुत्तो ।।३६०।।
१९८ ]
[ स्वामिकार्त्तिकेयानुप्रेक्षा