भयलज्जालाहादो हिंसारंभो ण मण्णदे धम्मो ।
जो जिणवयणे लीणो अमूढदिट्ठी हवे सो हु ।।४१८।।
भयलज्जालाभात् हिंसारम्भः न मन्यते धर्मः ।
यः जिनवचने लीनः अमूढदृष्टिः भवेत् सः स्फु टम् ।।४१८।।
अर्थः — जे भयथी, लज्जाथी तथा लाभथी पण हिंसाना
आरंभने धर्म न माने ते पुरुष अमूढद्रष्टिगुण संयुक्त छे. केवो छे ते?
जिनवचनमां लीन छे, भगवाने ‘अहिंसाने ज धर्म कह्यो छे’ एवी द्रढ
श्रद्धा युक्त छे.
भावार्थः — अन्यमतीओ यज्ञादिक हिंसामां धर्म स्थापे छे तेने
राजाना भयथी, कोई व्यंतरना भयथी, लोकनी लजजाथी वा कोई
धनादिकना लोभथी इत्यादि अनेक कारणोथी पण धर्म न माने, परंतु
एवी श्रद्धा राखे के ‘धर्म तो भगवाने अहिंसाने ज कह्यो छे’ तेने
अमूढद्रष्टिगुण कहे छे. अहीं हिंसारंभ कहेवाथी हिंसाना प्ररूपक देव
-शास्त्र-गुरु आदिमां पण मूढद्रष्टिवान न थाय — एम समजवुं.
हवे उपगूहनगुण कहे छेः —
जो परदोसं गोवदि णियसुकयं णो पयासदे लोए ।
भवियव्वभावणरओ उवगूहणकारओ सो हु ।।४१९।।
यः परदोषं गोपयति निजसुकृतं नो प्रकाशयते लोके ।
भवितव्यभावनारतः उपगूहनकारकः सः स्फु टम् ।।४१९।।
अर्थः — जे सम्यग्द्रष्टि परना दोषने ढांके – गोपवे तथा पोताना
सुकृत अर्थात् पुण्य – गुणो लोकमां प्रकाशे नहि – कहेतो फरे नहि, पण
आवी भावनामां लीन रहे के ‘जे भवितव्य छे ते थाय छे तथा थशे’
ते उपगूहनगुणवाळो छे.
भावार्थः — ‘जे कर्मनो उदय छे ते अनुसार लोकमां मारी प्रवृत्ति
छे अने जे थवा योग्य छे ते ज थाय छे’ एवी भावना सम्यग्द्रष्टिने
धर्मानुप्रेक्षा ]
[ २४१