द्वादशतपनुं वर्णन
हवे धर्मानुप्रेक्षानी चूलिका कहेता थका आचार्यदेव बार प्रकारनां
तपविधाननुं निरूपण करे छेः —
बारसभेओ भणिओ णिज्जरहेऊ तवो समासेण ।
तस्स पयारा एदे भणिज्जमाणा मुणेयव्वा ।।४३८।।
द्वादशभेदं भणितं निर्जराहेतुः तपः समासेन ।
तस्य प्रकाराः एते भण्यमानाः ज्ञातव्याः ।।४३८।।
अर्थः — जिनागममां बार प्रकारनुं तप संक्षेपमां कह्युं छे. केवुं
छे तप? कर्म निर्जरानुं कारण छे. तेना प्रकार हवे कहीशुं ते जाणवा.
भावार्थः — निर्जरानुं कारण तप छे अने तेना बार प्रकार छे.
अनशन, अवमौदर्य, वृत्तिपरिसंख्यान, रसपरित्याग, विविक्तशैयासन
अने कायक्लेश ए छ प्रकारनां बाह्यतप छे तथा प्रायश्चित, विनय,
वैयावृत्य, स्वाध्याय, व्युत्सर्ग अने ध्यान ए छ प्रकारनां अंतरंगतप छे.
तेनुं ज व्याख्यान हवे करीए छीए. तेमां पहेलां अनशन नामना तपने
चार गाथामां कहे छेः —
उवसमणो अक्खाणं उववासो वण्णिदो मुणिंदेहि ।
तम्हा भुंजंता वि य जिदिंदिया होंति उववासा ।।४३९।।
उपशमनम् अक्षाणां उपवासः वर्णितः मुनीन्द्रैः ।
तस्मात् भुञ्जमानाः अपि च जितेन्द्रियाः भवन्ति उपवासाः ।।४३९।।
अर्थः — इन्द्रियोना उपशमनने अर्थात् तेमने विषयोमां न जवा
देवी तथा मनने पोताना आत्मस्वरूपमां जोडवुं तेने मुनीन्द्रोए उपवास
कह्यो छे. एटला माटे जितेन्द्रिय पुरुषने, आहार करतो छतां पण,
उपवास सहित ज कह्यो छे.
[ २५१