artha — jo ‘dravyamAn paryAyo chhe te paN vidyamAn chhe ane
tirohit eTale DhankAyelA chhe’ em mAnIe to utpatti kahevI ja viphal
(vyartha) chhe. jem devadatta kapaDAthI DhankAyelo hato tene ughADyo eTale kahe
ke ‘A Upajyo’, paN em Upajavun kahevun te vAstavik nathI – vyartha chhe;
tem dravyamAn paryAy DhAnkI – UghaDIne UpajatI kahevI te paramArtha nathI. mATe
dravyamAn avidyamAn paryAyanI ja utpatti kahIe chhIe.
सव्वाणं पज्जयाणं अविज्जमाणाण होदि उप्पत्ती ।
कालाईलद्धीए अणाइणिहणम्मि दव्वम्मि ।।२४४।।
सर्वेषां पर्यायाणां अविद्यमानानां भवति उत्पत्तिः ।
कालादिलब्ध्या अनादिनिधने द्रव्ये ।।२४४।।
artha — anAdinidhan dravyamAn kALAdi labdhithI sarva paryAyonI
avidyamAn ja utpatti chhe.
bhAvArtha — anAdinidhan dravyamAn kALAdi labdhithI avidyamAn
arthAt aNachhatI paryAy ja Upaje chhe. paN em nathI ke ‘badhI paryAyo
ek ja samayamAn vidyamAn chhe te DhankAtI – UghaDatI jAy chhe.’ parantu samaye
samaye kramapUrvak navIn navIn ja paryAyo Upaje chhe. dravya to trikALavartI
sarva paryAyono samudAy chhe ane kALabhedathI paryAyo krame thAy chhe.
have dravya ane paryAyone kathanchit bhed-abhedapaNun darshAve chhe —
दव्वाण पज्जयाणं धम्मविवक्खाए कीरए भेओ ।
वत्थुसरूवेण पुणो ण हि भेदो सक्कदे काउं ।।२४५।।
द्रव्याणां पर्यायाणां धर्मविवक्षया क्रियते भेदः ।
वस्तुस्वरूपेण पुनः न हि भेदः शक्यते कर्तुम् ।।२४५।।
artha — dravya ane paryAyamAn dharma-dharmInI vivakShAthI bhed karavAmAn
Ave chhe; parantu vastusvarUpathI bhed thaI shakato nathI.
bhAvArtha — dravya ane paryAyamAn dharma-dharmInI vivakShAthI bhed
lokAnuprekShA ]
[ 131