bhAvArtha — pRithvI Adi sthAvarakAyathI nIkaLI chintAmaNiratnanI
mAphak trasaparyAy pAmavI durlabh chhe.
have kahe chhe ke – trasapaNun paN pAme to tyAn panchendriyapaNun pAmavun
durlabh chhe —
वियलिंदिएसु जायदि तत्थ वि अच्छेदि पुव्वकोडीओ ।
तत्तो णीसरिदूणं कहमवि पंचिंदिओ होदि ।।२८६।।
विकलेन्द्रियेषु जायते तत्र अपि आस्ते पूर्वकोटयः ।
ततः निःसृत्य कथमपि पञ्चेन्द्रियः भवति ।।२८६।।
artha — sthAvaramAnthI nIkaLI tras thAy tyAn paN be indriy,
traN indriy, chAr indriyarUp vikalatrayapaNAne pAme. tyAn (utkRuShTa) karoDo
pUrva rahe chhe. tyAnthI nIkaLI mahAkaShTethI panchendriyapaNun pAme chhe.
bhAvArtha — vikalatrayamAnthI nIkaLI panchendriyapaNun pAmavun durlabh
chhe. jo vikalatrayamAnthI pharI sthAvarakAyamAn jaI utpanna thAy to tyAn
pharI ghaNo kAL bhogave; eTalA mATe panchendriyapaNun pAmavun atishay
durlabh chhe.
सो वि मणेण विहीणो ण य अप्पाणं परं पि जाणेदि ।
अह मणसहिदो होदि हु तह वि तिरिक्खो हवे रुद्दो ।।२८७।।
सः अपि मनसा विहीनः न च आत्मानं परं अपि जानाति ।
अथ मनःसहितः भवति स्फु टं तथा अपि तिर्यक् भवेत् रुद्रः ।।२८७।।
artha — vikalatrayamAnthI nIkaLI panchendriy kadI thAy to asangnI
– manarahit thAy chhe. tyAn sva tathA parano bhed jANato nathI. kadAchit
manasahit sangnI paN thAy to rudra tiryanch thAy chhe arthAt billI, ghuvaD,
sarpa, sinh ane machchhAdi krUr tiryanch thAy chhe.
bhAvArtha — kadAchit panchendriy thAy to asangnI thAy chhe paN
154 ]
[ svAmikArttikeyAnuprekShA