have traN lokanI UnchAInA vibhAg kahe chhe —
मेरुस्स हिट्ठभाए सत्त वि रज्जू हवेइ अहलोओ ।
उड्ढम्हि उड्ढलोओ मेरुसमो मज्झिमो लोओ ।।१२०।।
मेरोः अधोभागे सप्त अपि रज्जवः भवति अधोलोकः ।
ऊर्ध्वे ऊ र्ध्वलोकः मेरुसमः मध्यमः लोकः ।।१२०।।
artha — merunA nIchenA bhAgamAn sAt rAju adholok chhe, upar
sAt rAju Urdhvalok chhe ane vachche meru samAn lAkh yojanano madhyalok
chhe. e pramANe traN lokano vibhAg jANavo.
have ‘lok’ shabdano artha kahe chhe —
दीसंति जत्थ अत्था जीवादीया स भण्णदे लोओ ।
तस्स सिहरम्मि सिद्धा अंतविहीणा विरायंते ।।१२१।।
दृश्यन्ते यत्र अर्थाः जीवादिकाः स भण्यते लोकः ।
तस्य शिखरे सिद्धाः अन्तविहीनाः विराजन्ते ।।१२१।।
artha — jyAn jIvAdik padArtha jovAmAn Ave chhe tene lok kahe
chhe; tenA shikhar upar anant siddho birAje chhe.
bhAvArtha — vyAkaraNamAn darshananA arthamAn ‘लुक्’ nAmano dhAtu chhe;
tenA AshrayArthamAn akAr pratyayathI ‘lok’ shabda nIpaje chhe. tethI jemAn
jIvAdik dravyo jovAmAn Ave tene ‘lok’ kahevAmAn Ave chhe. tenA upar
ant(bhAg)mAn karmarahit ane anant guNasahit avinAshI anant shuddha
jIv birAje chhe.
have, A lokamAn jIvAdik chha dravya chhe tenun varNan kare chhe. tyAn
pratham ja jIvadravya viShe kahe chhe —
एइंदिएहिं भरिदो पंचपयारेहिं सव्वदो लोओ ।
तसणाडीए वि तसा ण बाहिरा१ होंति सव्वत्थ ।।१२२।।
1‘वायरा’ evo paN pATh chhe. teno evo artha chhe ke sarva lokamAn pRithvIkAyAdik
sthUl tathA tras nathI.
lokAnuprekShA ]
[ 73