lokānuprekṣhā ]
[ 83
have labdhyaparyāptanun svarūp kahe chheḥ —
उस्सासट्ठारसमे भागे जो मरदि ण य समाणेदि ।
एका वि य पज्जत्ती लद्धिअपुण्णो हवे सो दु१ ।।१३७।।
उच्छ्वासाष्टदशमे भागे यः भ्रियते न च समाप्नोति ।
एकां अपि च पर्याप्तिं लब्ध्पर्याप्तकः भवेत् स तु ।।१३७।।
arthaḥ — je jīv shvāsanā aḍhāramā bhāgamān maraṇ pāme, ek paṇ paryāpti pūrṇa na kare te jīvane labdhyaparyāptak kahe chhe.
bhāvārthaḥ — paryāptikarmano uday hovāthī shaktinī apekṣhāe to
paryāpta chhe. parantu nirvr̥utti (sharīraparyāpti banavī)nī apekṣhāe pūrṇa nathī tethī te nirvr̥uttyaparyāpta kahevāy chhe.
१ तिण्णसया छत्तीया छावट्ठिसहस्सगाणि मरणाणि ।
अंतोमुहुत्तकाले तावदिया चेव खुद्दभवा ।।
(go. jī. gā. 122)
षट्त्रिंशत्रिशताधिकषट्षष्ठिसहस्रकाणि मरणानि ।
अन्तर्मुहूर्त्तकाले तावन्तः च एव क्षुद्रभवाः ।।
arthaḥ — labdhyaparyāptak jīvane ek antarmūhūrtamān 66336 kṣhudrajanma thāy
chhe ane teṭalān ja kṣhudramaraṇ thāy chhe. te kevī rīte te kahe chheḥ —
सीदी सट्ठी तालं वियले चउवीस होंति पंचक्खे ।
छावट्ठिं च सहस्सा सयं च बत्तीसमेयक्खे ।।
(go. jī. gā. 123)
अशीतिः षष्ठिः चत्वारिंशत् विकले चतुर्विंशतिः भवन्ति पंचाक्षे ।
षट्षष्ठिः च सहस्राणि शतं च द्वात्रिंशत् एकाक्षे ।।
arthaḥ — ek antarmuhūrtakāḷamān be indriyalabdhyaparyāptanā 80, traṇ
indriyalabdhyaparyāptakanā 60, chār indriyalabdhyaparyāptanā 40 tathā