Swami Kartikeyanupreksha-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 139-140.

< Previous Page   Next Page >


Page 85 of 297
PDF/HTML Page 109 of 321

 

lokānuprekṣhā ]

[ 85

grahaṇ karī chhe to paṇ pūrṇa thaī shakī nahi tethī tene apūrṇa kahyā em sūchave chhe. e pramāṇe paryāptinun varṇan karyun.

have prāṇonun varṇan kare chhe. tyān prāṇonun svarūp ane saṅkhyā kahe chheḥ —

मणवयणकायइंदियणिस्सासुस्सासआउ-उदयाणं ।
जेसिं जोए जम्मदि मरदि विओगम्मि ते वि दह पाणा ।।१३९।।
मनोवचनकायेन्द्रियनिःश्वासोच्छ्वासायुरुदयानाम् ।
येषां योगे जायते म्रियते वियोगे ते अपि दश प्राणाः ।।१३९।।

arthaḥ — man, vachan, kāy, indriy, shvāsochchhvās ane āyuno uday enā sanyogathī to ūpaje – jīve tathā enā viyogathī mare tene prāṇ kahe chhe, ane te dash chhe.

bhāvārthaḥ — ‘jīv’ evo prāṇadhāraṇ artha chhe. tyān vyavahāranayathī dash prāṇ chhe. temān, yathāyogya prāṇasahit je jīve tene ‘jīv’ sañgnā chhe.

have ekendriyādi jīvonān prāṇanī saṅkhyā kahe chheḥ —

एयक्खे चदु पाणा बितिचउरिंदिय-असण्णि-सण्णीणं ।
छह सत्त अट्ठ णवयं दह पुण्णाणं कमे पाणा ।।१४०।।
एकाक्षे चत्वारः प्राणा द्वित्रिचतुरिन्द्रियासंज्ञिसंज्ञिनाम् ।
षट् सप्त अष्ट नवकं दश पूर्णानां क्रमेण प्राणाः ।।१४०।।

arthaḥ — ekendriyane chār prāṇ chhe, be indriy, traṇ indriy, chār indriy, asañgnīpañchendriy tathā sañgnīpañchendriy paryāptajīvone anukrame chha – sāt – āṭh – nav – dash prāṇ chhe. ā prāṇ paryāptanī apekṣhāe kahyā chhe.

have e ja jīvone aparyāptadashāmān keṭalā prāṇ chhe te kahe chheḥ —