अक्षिभ्यां प्रेक्षमाणः जीवाजीवादि-बहुविधं अर्थम् ।
यः भणति नास्ति किञ्चिदपि सः जुष्टानां महाजुष्टः ।।२५०।।
arthaḥ — je nāstikavādī jīv-ajīvādi ghaṇā prakāranā padārthone
āṅkho vaḍe pratyakṣha dekhato hovā chhatān paṇ kahe chhe ke – ‘kāī paṇ nathī’
te asatyavādīomān paṇ mahā asatyavādī chhe.
bhāvārthaḥ — pratyakṣha dekhātī vastune paṇ ‘nathī’ em kahenāro
mahā jūṭho chho.
जं सव्वं पि य संतं ता सो वि असंतओ कहं होदि ।
णत्थि त्ति किंचि तत्तो अहवा सुण्णं कहं मुणदि ।।२५१।।
यत् सर्वं अपि च सत् तत् सः अपि असत्कः कथं भवति ।
नास्ति इति किञ्चित् ततः अथवा शून्यं कथं जानाति ।।२५१।।
arthaḥ — sarva vastu satrūp chhe – vidyamān chhe, te vastu asatrūp
– avidyamān kem thāy? athavā ‘kāī paṇ nathī’ evun to shūnya chhe,
em paṇ kevī rīte jāṇe?
bhāvārthaḥ — chhatī (vidyamān – pragaṭ – mojūd) vastu achhatī
(avidyamān) kem thāy? tathā ‘kāī paṇ nathī’ to evun kahevāvāḷo
– jāṇavāvāḷo paṇ na rahyo, pachhī ‘shūnya chhe’ em koṇe jāṇyun?
have ā ja gāthā pāṭhāntararūpe ā pramāṇe chheḥ —
जदि सव्वं पि असंतं ता सो वि य संतओ कहं भणदि ।
णत्थि त्ति किं पि तच्चं अहवा सुण्णं कहं मुणदि ।।
यदि सर्वं अपि असत् तत् सः अपि च सत्कः कथं भणति ।
नास्ति इति किमपि तत्त्वं अथवा शून्यं कथं जानाति ।।
arthaḥ — jo badhīy vastu asat chhe to (asat chhe) em
kahevāvāḷo nāstikavādī paṇ asatrūp ṭharyo, to pachhī ‘koī paṇ tattva
134 ]
[ svāmikārttikeyānuprekṣhā