रत्नं चतुष्पथे इव मनुजत्वं सुष्ठु दुर्लभं लब्ध्वा ।
म्लेच्छः भवति जीवः तत्र अपि पापं समर्जयति ।।२९०।।
arthaḥ — tiryañchamānthī nīkaḷī manuṣhyagati pāmavī ati durlabh chhe.
jem chār panth vachche ratna paḍī gayun hoy to te mahābhāgya hoy to
ja hāthamān āve chhe tem (mānavapaṇun) durlabh chhe. vaḷī āvo durlabh
manuṣhyadeh pāmīne paṇ jīv mithyādraṣhṭi banī pāp upajāve chhe.
bhāvārthaḥ — manuṣhya paṇ kadāchit thāy to tyān mlechchhakhaṇḍ
ādimān vā mithyādraṣhṭionī saṅgatimān ūpajī pāp ja upajāve chhe.
have kahe chhe ke – manuṣhya paṇ thāy ane te āryakhaṇḍamān paṇ ūpaje
topaṇ tyān uttam kuḷādi pāmavān ati durlabh chheḥ —
अह लहदि अज्जवत्तं तह ण वि पावेइ उत्तमं गोत्तं ।
उत्तम कुले वि पत्ते धणहीणो जायदे जीवो ।।२९१।।
अथ लभते आर्यावर्तं तथा न अपि प्राप्नोति उत्तमं गोत्रम् ।
उत्तमकुले अपि प्राप्ते धनहीनः जायते जीवः ।।२९१।।
arthaḥ — manuṣhyaparyāy pāmī kadāchit āryakhaṇḍamān paṇ janma
pāme to tyān uchcha kuḷ pāmavun durlabh chhe. kadāchit uchcha kuḷamān paṇ
janma pāme to tyān dhanahīn daridrī thāy ane tenāthī kāī sukr̥utya nahi
banatān pāpamān ja līn rahe chhe.
अह धणसहिदो होदि हु इंदियपरिपुण्णदा तदो दुलहा ।
अह इंदियसंपुण्णो तह वि सरोओ हवे देहो ।।२९२।।
अथ धनसहितः भवति स्फु टं इन्द्रियपरिपूर्णता ततः दुर्ल्लभा ।
अथ इन्द्रियसम्पूर्णः तथापि सरोगः भवेत् देहः ।।२९२।।
arthaḥ — vaḷī jo dhanavānapaṇun paṇ pāme to tyān indriyonī
paripūrṇatā pāmavī ati durlabh chhe. kadāchit indriyonī sampūrṇatā paṇ
pāme to tyān rogasahit deh pāme, paṇ nīrog hovun durlabh chhe.
156 ]
[ svāmikārttikeyānuprekṣhā