धम्मो वत्थुसहावो खमादिभावो य दसविहो धम्मो ।
रयणत्तयं च धम्मो जीवाणं रक्खणं धम्मो ।।४७८।।
धर्मः वस्तुस्वभावः क्षमादिभावः च दशविधः धर्मः ।
रत्नत्रयं च धर्मः जीवानां रक्षणं धर्मः ।।४७८।।
arthaḥ — vastuno svabhāv te dharma chhe, jem jīvano je
darshanagnānasvarūp chaitanyasvabhāv chhe te ja teno dharma chhe. vaḷī das
prakāranā kṣhamādi bhāv te dharma chhe, samyagdarshan – gnān – chāritrarūp ratnatray
chhe te dharma chhe tathā jīvonī rakṣhā karavī te paṇ dharma chhe.
bhāvārthaḥ — abhedavivakṣhāthī to vastuno svabhāv chhe te ja dharma
chhe arthāt jīvano chaitanyasvabhāv chhe te ja teno dharma chhe, bhedavivakṣhāthī
uttamakṣhamādi dashalakṣhaṇ tathā ratnatrayādik chhe te dharma chhe. nishchayathī
potānā chaitanyanī rakṣhā karavī arthāt vibhāvapariṇatirūp na pariṇamavun
te dharma chhe tathā vyavahārathī parajīvone vibhāvarūp duḥkh – klesharūp na
karavā arthāt tenā ja bhedarūp anya jīvone prāṇānt na karavā te paṇ
dharma chhe.
have kevā jīvane dharmadhyān hoy te kahe chheḥ —
धम्मे एयग्गमणो जो णवि वेदेदि पंचहा-विसयं ।
वेरग्गमओ णाणी धम्मज्झाणं हवे तस्स ।।४७९।।
धर्मे एकाग्रमनाः यः नैव वेदयति पंचधाविषयम् ।
वैराग्यमयः ज्ञानी धर्मध्यानं भवेत् तस्य ।।४७९।।
arthaḥ — je gnānīpuruṣh dharmamān ekāgrachitta thaī varte, pāñche
indriyonā viṣhayone na vede (anubhave) tathā vairāgyamay hoy te gnānīne
dharmadhyān hoy chhe.
bhāvārthaḥ — dhyānanun svarūp ek gneyamān gnānanun ekāgra thavun te
chhe. je puruṣh dharmamān ekāgrachitta kare chhe te kāḷamān te indriyaviṣhayone
274 ]
[ svāmikārttikeyānuprekṣhā