70 ]
dravyamān sūkṣhma to pudgalaparamāṇu, kṣhetramān ākāshano pradesh, kāḷamān samay tathā bhāvamān avibhāgapratichchhed. e chārene paraspar pramāṇ sañgnā chhe. alpamān alpa to ā pramāṇe chhe tathā vadhāremān vadhāre dravyamān to mahāskandh, kṣhetramān ākāsh, kāḷamān traṇe kāḷ tathā bhāvamān kevaḷagnān jāṇavun. kāḷamān ek āvalīnā jaghanyayuktāsaṅkhyāt samay chhe, asaṅkhyāt āvalīnun ek muhūrta chhe, trīs muhūrtano ek rātridivas chhe, trīs rātridivasano ek mās chhe ane bār māsanun ek varṣha chhe. ityādi jāṇavun.
have pratham ja lokākāshanun svarūp kahe chheḥ —
arthaḥ — ākāshadravyano kṣhetra-pradesh anant chhe. tenā ati madhyadeshamān arthāt vachchovachchanā kṣhetramān rahe chhe te lok chhe. te (lok) koīe karyo nathī tathā koī hariharādie dhārelo vā rākhelo nathī.
bhāvārthaḥ — anyamatamān ghaṇā kahe chhe ke — ‘‘lokanī rachanā brahmā kare chhe, nārāyaṇ rakṣhā kare chhe, shiv sanhār kare chhe; kāchabāe vā sheṣhanāge tene dhāraṇ karyo chhe, pralay thāy chhe tyāre sarva shūnya thaī jāy chhe ane brahmanī sattā mātra rahī jāy chhe tathā e brahmanī sattāmānthī (pharīthī) sr̥uṣhṭinī rachanā thāy chhe.’’ — ityādi anek kalpit vāto kahe chhe. te sarvano niṣhedh ā sūtrathī jāṇavo. ā lok koīe karelo nathī, koīe (potānā upar) dhāraṇ karelo nathī tathā koīthī nāsh pāmato nathī, jevo chhe tevo ja shrī sarvagne dīṭho chhe ane te ja vastusvarūp chhe.
have ā lokamān shun chhe? te kahe chheḥ —