have lokano ākār to nitya chhe — em dhārīne tenā vyāsādi
(māp) kahe chheḥ —
सत्तेक्क-पंच-इक्का मूले मज्झे तहेव बंभंते ।
लोयंते रज्जूओ पुव्वावरदो य वित्थारो ।।११८।।
सप्त-एकः-पंच-एकाः मूले मध्ये तथैव ब्रह्मान्ते ।
लोकान्ते रज्जवः पूर्वापरतः च विस्तारः ।।११८।।
arthaḥ — lokano nīche mūḷamān pūrva-pashchim to sāt rāju vistār
chhe, madhyamān ek rāju vistār chhe. upar brahmasvarganā antamān pāñch rāju
vistār chhe tathā lokanā antamān ek rājuno vistār chhe.
bhāvārthaḥ — ā lokanā nīchalā bhāgamān pūrva-pashchimadishāmān
sāt rāju pahoḷo chhe, tyānthī anukrame ghaṭato ghaṭato madhyalokamān ek
rāju rahe chhe, pachhī upar anukrame vadhato vadhato brahmasvarganā antamān
pāñch rāju pahoḷo thāy chhe, pachhī ghaṭato ghaṭato antamān ek rāju rahe
chhe, e pramāṇe thatān doḍh mr̥udaṅg ūbhān mūkīe tevā ākār thāy chhe.
have dakṣhiṇ-uttar vistār vā uñchāī kahe chheḥ —
दक्खिण-उत्तरदो पुण सत्त वि रज्जू हवंति सव्वत्थ ।
उड्ढो चउदश रज्जू सत्त वि रज्जू घणो लोओ ।।११९।।
दक्षिणोत्तरतः पुनः सप्त अपि रज्जवः भवन्ति सर्वत्र ।
ऊर्ध्वः चतुर्दश रज्जवः सप्त अपि रज्जवः घनः लोकः ।।११९।।
arthaḥ — dakṣhiṇ-uttar dishāmān sarvatra ā lokano vistār sāt
rāju chhe, uñchāī chaud rāju chhe tathā sāt rājunun ghanapramāṇ chhe.
bhāvārthaḥ — dakṣhiṇ-uttar sarvatra sāt rāju pahoḷo ane chaud
rāju ūñchāīmān chhe evā lokanun ghanaphaḷ karavāmān āve tyāre te 343
ghanarāju thāy chhe. ek rāju pahoḷāī, ek rāju lambāī tathā ek
rājunī ūñchāīvāḷā samān kṣhetrakhaṇḍane ghanaphaḷ kahevāmān āve chhe.
72 ]
[ svāmikārttikeyānuprekṣhā