adhayAy 16 mo
[shuddha chidrUpanI prApti mATe nirjan sthAnanI AvashyakatA]
सद्बुद्धैः पररंजनाकुलविधित्यागस्य साम्यस्य च
ग्रंथार्थग्रहणस्य मानसवचोरोधस्य बाधाहतेः ।
रागादित्यजनस्य काव्यजमतेश्वेतोविशुद्धेरपि
हेतु स्वोत्थसुखस्य निर्जनमहो ध्यानस्य वा स्थानकं ।।१।।
(savaiyA)
sadbuddhi, samatA, rAgAdi – tyAg, shAstranA artha grahAy,
pararanjan – AkuLatA jAye, man vANIno rodhA kAy;
buddhi kAvya viShe joMAye, chittavishuddhi vaLI pamAy,
Atmik sukh ne dhayAn prAptino, nirjan sthAnak hetu manAy. 1.
artha : — aho! ekAnt sthAn samyakbuddhirUp vivekagnAnanun
anyane ranjan karavAmAn thatI AkuLatAnA tyAganun tathA samatAnun, shAstranA
arthanA grahaNanun, man, vachananA nirodhanun, bAdhAne haNavAnun, rAgAdinA
tyAganun, kAvyamAn mati ekAgra thavAnun, chittavishuddhinun paN, AtmAmAnthI
utpanna thatA sukhanun athavA dhyAnanun kAraN thAy chhe. 1.
पार्श्ववर्त्यंगिना नास्ति केनचिन्मे प्रयोजनं ।
मित्रेण शत्रुणा मध्यवर्त्तिना ता शिवार्थिनः ।।२।।
samIpavartI shatru mitra ke madhayavartI prANI sambhrAnta,
koi anyanun kAm na mAre, shiv arthI hun chahun ekAnta. 2.
artha : — mohanA arthI evA mane koInun paN mitra, shatru ke
madhyasthanun, najIkamAn vartatA prANInun prayojan (kAm) nathI. 2.