અન્વયાર્થઃ — [यदि] જો જીવ [व्रतसंयम संयुक्त :] વ્રત
સંયમથી સંયુક્ત થઈને [निर्मलं आत्मानं] નિર્મલ આત્માને [मन्यते]
જાણે છે – અનુભવે છે, [तर्हि] તો તે [लघु] શીઘ્ર જ [सिद्धिसुखं] સિદ્ધિ-
સુખને [प्राप्नोति] પામે છે; [इति] એમ [जिननाथस्य उक्तं ] જિનનાથનું
કથન છે. ૩૦.
આત્મજ્ઞાન વિના એકલું વ્યવહાર ચારિત્ર વૃથા છેઃ —
वढ तव संजमु सीलु जिय ए सव्वई अकयत्थु ।
जांव ण जाणइ इक्क परु सुद्धउ भाउ पवित्तु ।।३१।।
व्रतं तपः संयमः शीलं जीव एतानि सर्वाणि अकृतार्थानि ।
यावत् न ज्ञायते एकः परः शुद्धः भावः पवित्रः ।।३१।।
જ્યાં લગી એક ન જાણિયો, પરમ પુનિત શુદ્ધ ભાવ;
વ્રત – તપ – સંયમ – શીલ સહુ, ફોગટ જાણો સાવ. ૩૧
અન્વયાર્થઃ — [यावत्] જ્યાં સુધી [एकः परः शुद्धः पवित्रः
भावः] એક પરમ, શુદ્ધ, પવિત્ર, શુદ્ધ ભાવ [न ज्ञायते] જાણવામાં
આવતો નથી; ત્યાં સુધી [जीव] હે જીવ! [व्रतं तपः संयमः शीलं] વ્રત,
તપ, સંયમ અને શીલ [एतानि सर्वाणि] એ સર્વ [अकृतार्थानि] અકૃતાર્થ
છે (અસફલ છે, વ્યર્થ છે). ૩૧.
પુણ્ય, પાપ બન્ને સંસાર છે, આત્મજ્ઞાન જ મોક્ષનું કારણ છે.
पुण्णिं पावइ सग्ग जिउ पावएं णरय-णिवासु ।
वे छंडिवि अप्पा मुणइ तो लब्भइ सिववासु ।।३२।।
पुण्येन प्राप्नोति स्वर्गं जीवः पापेन नरकनिवासम् ।
द्वे त्यक्त्वा आत्मानं मन्यते ततः लभते शिववासम् ।।३२।।
યોગસાર
[ ૧૭