Atmadharma magazine - Ank 232
(Year 20 - Vir Nirvana Samvat 2489, A.D. 1963).

< Previous Page  


Combined PDF/HTML Page 2 of 2

PDF/HTML Page 21 of 25
single page version

background image
: ૧૮ : આત્મધર્મ: ૨૩૨
લખ્યું છે કે પરથી બંધાઈ જઈશ એવી શંકા છોડ, પણ તેને બદલે સ્વચ્છંદી બને તો તેને સાચી શ્રદ્ધા
નથી. પરને ભોગવી શકતો નથી પણ પરને ભોગવવાની વૃત્તિ કોણ કરે છે? જ્ઞાનીને તો સાધ્ય
સાધનનો સુમેળ અને ભૂતાર્થ સ્વરૂપનું પરિગ્રહણ હોય છે.
ભગવાન આત્મા અભેદજ્ઞાનમાત્ર છે– તેની શ્રદ્ધામાં અભેદ થવા છતાં ચારિત્રમાં નબળાઈ
જેટલો રાગ અને રાગનું આચરણ હોય છે પણ જેને સર્વજ્ઞ કથિત માર્ગથી વિપરીત શ્રદ્ધા, જ્ઞાનું
આચરણ હોય તે મહાવ્રત પાળે તો પણ મિથ્યાદ્રષ્ટિ છે.
સમ્યગ્દર્શન થયા પછી હેય ઉપાદયના વિષયમાં નવો નિર્ણય કરવાનો રહેતો નથી પણ જ્ઞાનની
નિર્મળતા માટે નય પ્રમાણ દ્વારા તત્ત્વનો વિચાર આવે છે; કેમકે આ શ્રદ્ધા કરવા યોગ્ય છે, આ નહીં.
આ શ્રદ્ધા કરનાર છે અને આ શ્રદ્ધાન છે; આ જ્ઞેય એટલે જાણવા યોગ્ય છે, આ અજ્ઞેય છે, આ જ્ઞાતા
છે, આ જ્ઞાન છે; આ આચરવા યોગ્ય છે, આ આચરવા યોગ્ય નથી, આ આચરનાર છે, અને આ
આચરણ છે; એમ કર્તવ્ય, અકર્તવ્ય, કર્તા, કર્મરૂપ વિભાગોના અવલોકનવડે જેમને સુંદર ઉત્સાહ
ઉલ્લસિત થાય છે– એવા તેઓ પ્રાથમીક મોક્ષમાર્ગસ્થ જીવો ધીમે ધીમે મોહ રાગાદિને ઉખેડતા જાય છે;
એટલે કે ચારિત્રની મર્યાદાને યોગ્ય વીતરાગતા અને સરાગતાના ભેદને જાણે છે. અને તેવો રાગ
આવ્યા વિના રહેતો નથી. એક સાધુ નગ્ન મુનિ કહેતા હતા કે અમે તો નિશ્ચયમાં રહેનારા, અમારે
વ્યવહારનું શું કામ છે? તો એમ નથી. એકલા નિશ્ચયનો અનુભવ તો સર્વજ્ઞ વીતરાગને છે, તેમને
સાધક દશાનો અનુભવ હોતો જ નથી. એકલો વ્યવહાર મિથ્યાદ્રષ્ટિ હોય છે. અહીં તો ભેદજ્ઞાનરૂપ
વિવેક સહિત નિશ્ચય ચારિત્રની ભૂમિકામાં વર્તે છે, ત્યાં અંશે વીતરાગભાવ સાથે આ જાતના શુભ
વિકલ્પ હોય છે– તેનો મેળ બતાવે છે.
સર્વજ્ઞ ભગવાને કહેલા નવતત્ત્વો જાણવા લાયક પ્રયોજનભૂત તત્ત્વો છે. તેઓ જ્ઞેય છે,
તેનાથી વિરુદ્ધ અન્ય મતિદ્વારા કહેલા તત્ત્વો અજ્ઞેય છે– એમ ભેદવાસના રૂપ રાગ આવે છે, તેને
હેય જાણે છે. અરે! મારા પુરુષાર્થની નબળાઈથી આ રાગની વૃત્તિ ઊઠે છે– પરને લીધે રાગ ઊઠે
છે એમ ધર્મીજીવ માનતો નથી. વારંવાર અતીન્દ્રિય આત્માનંદમાં ઝુલતા હોય છે એવા મુનિને
પણ છઠ્ઠા ગુણસ્થાનમાં આવા વિકલ્પ હોય છે. કોઈ કહે– અમને કોઈ વિકલ્પ નથી, નવત્તત્ત્વના
વિકલ્પ આવતા નથી, વિનય, સત્ય શ્રવણ, સ્વાધ્યાય, શાસ્ત્રજ્ઞાનની જરૂર નથી, બસ ધ્યાન કરો,
તો તે મિથ્યાત્વને ઘૂંટે છે. નિર્વિકલ્પ ચારિત્રની રમણતામાં પડેલા મુનિઓમાં પ્રધાન ગણધરને
પણ આવા વિકલ્પ આવ્યા વિના રહે નહીં. એવા ભેદને જાણવામાં જ્ઞાનનું રોકાવું થાય છે તેનું
નામ વ્યવહાર છે. આ વિકલ્પને લાવું એ પોતાને આધીન માનતા નથી તથા કોઈ પ્રકારના રાગને
કરવા યોગ્ય માનતા નથી તથા કોઈ પ્રકારના રાગને કરવા યોગ્ય માનતા નથી; પણ તે કાળે
આવો રાગ હોય છે એમ જાણવું તે વ્યવહારનયનું પ્રયોજન છે.
*

PDF/HTML Page 22 of 25
single page version

background image
મહા : ૨૪૮૯ : ૧૯ :
ભગવાન શ્રી ઋષભદેવની
૭મા ભવે
સમ્યગ્દર્શની મહાન પ્રેરણાદાયક કથા
[લેખાંક ૨ : ગતાંક ૧૩૧થી ચાલુ]
[આર્ય વજ્રજંઘ અને શ્રીમતી આર્યોને ભોગભૂમિમાં પરમ કલ્યાણમૂર્તિ સમ્યગ્દર્શનની
પ્રાપ્તિ પછી પોતાને પરમ ઉપકાર કરનાર નિસ્પૃહી મુનિરાજ શ્રી પ્રીતિંકર ગુરુદેવ પ્રત્યે–ભક્તિ,
ઉલ્લાસ, બહુમાન, પ્રમોદ અને ઉપકારનો પોતાનાં જ્ઞાન સમુદ્રમાં પાવનકાર મંગલમય જે પ્રવાહ
ઊછળી રહ્યો છે. તેનું આ ભાવભીનું વર્ણન છે. જે વાંચતા પરમ ઉપકારી ગુરુજી પ્રત્યે ભક્તો
શ્રદ્ધાથી નમી પડે છે.
]
તે મુનિરાજ આ પ્રકારે આર્યવજ્રજંઘને સમજાવીને આર્યા શ્રીમતીને કહેવા લાગ્યા કે હે માતા!
તું પણ અતિ શીઘ્ર જ સંસારરૂપી સમુદ્રને પાર કરવા માટે નૌકા સમાન આ સમ્યગ્દર્શનને ગ્રહણ કર.
નિરર્થક જ આ સ્ત્રી પર્યાયમાં શા માટે ખેદખિન્ન થઈ રહી છો? હે માતા! સર્વ પ્રકારની સ્ત્રીઓમાં,
રત્નપ્રભાને છોડીને નીચેની છ નરકોમાં, ભવનવાસી, વ્યંતર અને જ્યોતિષી દેવોમાં તથા બીજી હલકી
પર્યાયોમાં સમ્યગ્દ્રષ્ટિ જીવોની ઉત્પત્તિ થતી નથી. આ નિંદનીક સ્ત્રી પર્યાયને ધિક્કાર છે કે જે નિર્ગ્રંન્થ
દિગંબર મુનિધર્મ પાલન કરવા માટે અયોગ્ય છે. અને જેમાં વિદ્વાનોએ અડાયા છાણાની (કણ્ડાની)
અગ્નિસમાન કામનો સંતાપ કહ્યો છે. હે માતા! હવે તું નિર્દોષ સમ્યગ્દ્રર્શનની આરાધના કર અને આ
સ્ત્રી પર્યાયને છોડીને ક્રમથી સાત પરમસ્થાનોને પ્રાપ્ત કર. (ભાવાર્થ:– (૧) સત્જાતિ (ર)
સદ્ગૃહસ્થતા (૩) પારિવ્રજ્ય (મુનિઓના વ્રત) (૪) સુરેન્દ્રપદ (પ) રાજ્યપદ (૬) અરિહન્તપદ
(૭) સિદ્ધપદ આ સાત પરમસ્થાન કહેવાય છે.) સમ્યગ્દ્રષ્ટિ જીવ ક્રમક્રમથી આ પરમસ્થાનોને પ્રાપ્ત
થાય છે. આપલોક થોડા જ ઉત્તમ ભવોને ધારણ કરીને ધ્યાનરૂપી અગ્નિથી સમસ્ત કર્મોને ભસ્મ કરી
પરમપદને પ્રાપ્ત કરશો.
આ પ્રમાણે પ્રીતિંકર આચાર્યના વચનોને પ્રમાણ માનતાં થકા આર્ય વજ્રજંઘે પોતાની પત્નીની
સાથોસાથ પ્રસન્નચિત્ત થઈને સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત કર્યું. જે વજ્રજંઘનો આત્મા પોતાની પ્રિયાની સાથોસાથ
સમ્યગ્દર્શનને પ્રાપ્ત કરીને અત્યંત સંતુષ્ટ થયો. તે યોગ્ય જ છે, કારણ કે અપૂર્વ વસ્તુનો લાભ
પ્રાણીઓના મહાન સંતોષને પુષ્ટ કરે જ છે. જેવી રીતે કોઈ રાજકુમાર તન્તુમાં પરોવેલી–મનોહર
માળીને પ્રાપ્ત કરી પોતાની રાજ્યલક્ષ્મીના યુવરાજ પદપર સ્થિત થાય છે; એવી રીતે તે વજ્રજંઘનો જીવ
પણ સૂત્રમાં (જૈનસિદ્ધાંતમાં) પરોવેલી મનોહર સમ્યગ્દ્રર્શનરૂપી કંઠમાળાને પ્રાપ્ત કરી, મુક્તિરૂપી રાજ્ય
સંપદાના યુવારાજ પદપર સ્થિત થયો હતો, વિશુદ્ધ પુરુષ પર્યાયના નિમિત્તે નિર્વાણ પ્રાપ્ત કરવાની
ઈચ્છા કરતી થકી તે સતી આર્યા (શ્રીમતી) પણ સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિથી

PDF/HTML Page 23 of 25
single page version

background image
: ૨૦ : આત્મધર્મ : ૨૩૨
અત્યંત સંતુષ્ઠ થઈ હતી. જે પહેલાં કદી પણ પ્રાપ્ત થયું નથી. એવા સમ્યગ્દ્રર્શન રૂપી રસાયનનો
આસ્વાદ કરીને તે બંને દંપતી કર્મનષ્ટ કરવાવાળ જૈન ધર્મમાં મહાન દ્રઢતાને પ્રાપ્ત થયા,
(પહેલા કહેલા) સિંહ, વાંદરો, ભૂંડ અને નોળિયાના જીવ પણ ગુરુદેવ પ્રીતિંકર મુનિના
ચરણમૂળનો આશ્રય પામીને આર્યવજ્રઘ અને આર્યા શ્રીમતીની સાથો સાથ જ સમ્યગ્દર્શનરૂપી અમૃતને
પ્રાપ્ત થયા હતા, જેઓએ આનંદ દર્શક ચિન્હોથી પોતાના મનોરથની સિદ્ધિને પ્રગટ કર્યા છે એવા બન્ને
દંપતીઓને બંને મુનિરાજ ધર્મપ્રેમથી વારંવાર સ્પર્શ કરી રહ્યા હતા,
તે વજ્રજંઘનો જીવ જન્માંતર સંબંધી તેમના પ્રત્યે પ્રેમના કારણે આંખો ફાડી ફાડીને શ્રી
પ્રીતિંકર મુનિરાજના ચરણ કમળ તરફ દેખી રહ્યો હતો અને એમનાં ક્ષણભરના સ્પર્શથી બહુ જ સંતુષ્ટ
થઈ રહ્યો હતો અને એમનાં ક્ષણભરના સ્પર્શથી બહુ જ સંતુષ્ટ થઈ રહ્યો હતો. ત્યારપછી તે બંન્ને
ચારણમુનિ પોતાના યોગ્ય દેશમાં જવા માટે તૈયાર થયા. એ સમયે વજ્રજંઘના જીવે તેઓને પ્રણામ
કર્યા, અને થોડે દૂર સુધી વળાવવાને માટે તે એમની પાછળ ઊભો થઈ ગયો. જતી વખતે એ બન્ને
મુનિઓએ એને આશીર્વાદ દઈને હિતનો ઉપદેશ દીધો, અને કહ્યું કે હે આર્ય! ફરીને પણ તારા દર્શન
હો, તું આ સમ્યગ્દર્શનરૂપી સમ્યક્ધર્મને ભૂલતો નહીં આ પ્રમાણે કહીને તે બંને ગગનગામી મુનિ શીઘ્ર
જ અદ્રશ્ય થઈ ગયા.
ત્યારપછી જ્યારે બંને ચારણ મુનિરાજ ચાલ્યા ગયાં ત્યારે તે વજ્રજંઘનો જીવ એક ક્ષણસુધી બહુ
જ દુઃખી થઈ રહ્યો. તે યોગ્ય જ છે. પ્રિય મનુષ્યોનો વિરહ મનનાં સંતાપ માટે હોય છે. તે વારંવાર
મુનિઓના ગુણોનું ચિંતવન કરીને પોતાના મનને ભિંજાયેલું કરતો થકો લાંબાકાળસુધી ધર્મ વધારવાવાળા
નીચે પ્રમાણે વિચાર કરવા લાગ્યો. અહો! કેવું આશ્ચર્ય છે કે સાધુપુરુષોનો સમાગમ હૃદયના સંતાપને દૂર
કરે છે, પરમ આનંદમાં વૃદ્ધિ કરે છે’ અને મનની વૃત્તિને સંતુષ્ટ કરી દે છે. ઘણું કરીને સાધુપુરુષોનો
સમાગમ દૂરથી જ પાપને નષ્ટ કરી દે છે. ઉત્ક્ૃષ્ટ યોગ્યતાને પુષ્ટ કરે છે અને અતિ અતિ કલ્યાણનો વધારો
કરે છે. આ સાધુપુરુષો મોક્ષમાર્ગને સિદ્ધ કરવામાં સદા તલ્લીન ચિત્તવાળા રહે છે, એમને સંસારી જીવોને
પ્રસન્ન કરવાનું કાંઈપણ પ્રયોજન હોતું નથી. આ મુનિજન ફક્ત પરોપકાર કરવાની બુદ્ધિથી જ એમની
પાસે જઈને મોક્ષમાર્ગનો ઉપદેશ આપ્યા કરે છે. ખરેખર આ મહાપુરુષનો સ્વભાવ જ છે.
મોક્ષની ઈચ્છા કરવાવાળા આ સાધુજનો પોતાના દુઃખ દૂર કરવામાં આરંભ નથી કરતાં, પરના
દુઃખ દૂર કરવામાં સદા તત્પર રહે છે. અને બીજાનું કાર્ય સિદ્ધ કરવા માટે નિસ્વાર્થભાવે સદા તૈયાર રહે
છે. કય અમે અને ક્્યાં આ અત્યંત નિસ્પૃહ સાધુ? અને ક્્યાં આ માત્ર સુખોના સ્થાનભૂત ભોગભૂમિ.
અથવા નિસ્પૃહી મુનિઓનું ભોગભૂમિમાં જઈને ત્યાંના મનુષ્યોને ઉપદેશ દેવો સહજ કાર્ય નથી તો પણ
એ તપસ્વી અમારા પર ઉપકાર કરવામાં કેવાં સાવધાન છે. આ સાધુજન સદા આ જ પ્રયત્ન કર્યા કરે
છે કે “ચૈતન્યસ્વભાવમાં જાગ્રતિદ્વારા સમસ્ત જીવ સદા સુખી રહે” અને તેથી જ તે યતિ કહેવાય છે.
જેવી રીતે આ ચારણઋદ્ધિધારક પુરુષોએ દૂરથી આવીને અમારા પર ઉપકાર કર્યો, એવી રીતે મહાપુરુષ
બીજાનો ઉપકાર કરવામાં સદા પ્રીતિ રાખે છે. તપરૂપી અગ્નિના સંગથી જેનું શરીર અત્યંત કૃશ થઈ
ગયું છે એવા એ ચારણ મુનિઓને હું અત્યારે પણ સાક્ષાત્ દેખી રહ્યો છું. માનો તેઓ અત્યારે પણ
મારી સમક્ષ ઉભા છે. હું એમના ચરણકમળમાં પ્રણામ કરી રહ્યો છું. અને તે બંને ચારણમુનિ તેમના
કોમળ હાથથી મારા મસ્તકનો સ્પર્શ કરતાં થકાં મને સ્નેહને વશ કરી રહ્યાં છે, ધર્મના તરસ્યા એવા
મને તેઓએ સમ્યગ્દર્શનરૂપી અમૃત પીવડાવ્યું છે. તેથી મારૂં મન ભોગથી જન્મેલું દુઃખ છોડીને અત્યંત
પ્રસન્ન થઈ રહ્યું છે.
તે પ્રીતિંકર નામના વડીલ મુનિ ખરેખર પ્રીત્તિંકર છે. કારણ કે એમની પ્રીતિ સર્વત્રગામી છે.
અને માર્ગનો ઉપદેશ આપીને એમણે અમારા પર અપાર પ્રેમ દર્શાવ્યો

PDF/HTML Page 24 of 25
single page version

background image
મહા : ૨૪૮૯ : ૨૧ :
છે. ભાવાર્થ:– જે મનુષ્ય સર્વ સ્થાનમાં જવાની શક્તિ સહિત હોવા છતાં કોઈ ખાસ જગ્યાએ કોઈ ખાસ
વ્યક્તિ પાસે જઈને એને ઊપદેશ આદિ આપે તો એમાંથી એનો અપાર પ્રેમ માલૂમ પડે છે. અહીં પણ
મુનિઓને ચારણઋદ્ધિ હોવાથી સર્વ જગ્યાએ જવાનું સામર્થ્ય હતું. પરંતુ એ સમયે અન્ય સ્થાનમાં ન
જઈને તેઓ વજ્રજંઘના જીવ પાસે પહોચ્યા એનાથી એના વિષયમાં એમની અપાર પ્રીતિ માલુમ પડે
છે.
મહાબલરાજાના ભવમાં તેઓ મારા સ્વયંબુદ્ધ નામના ગુરુ હતાં અને આજ આ ભવમાં મને
સમ્યગ્દર્શન આપીને વિશેષ ગુરુ થયાં છે. જો સંસારમાં ગુરુઓની સંગતિ ન હોય તો ગુણો પ્રાપ્તિ પણ
થઈ શકતી નથી અને ગુણોની પ્રાપ્તિ વિના જીવોના જન્મની સફલતા પણ થઈ શકતી નથી. જેવી રીતે
સિદ્ધરસના સંબંધથી તાંબુ આદિ ધાતુઓ સુવર્ણપણાને પ્રાપ્ત થાય છે, એવી રીતે ગુરુદેવનાં ઉપદેશથી
પ્રગટ થયેલા ગુણોનાં સંબંધથી ભવ્ય જીવ પણ શુદ્ધિને પ્રાપ્ત થઈ જાય છે. જેમ જહાજ વિના આ સંસાર
રૂપી સાગર તરી શકતો નથી, જેમ કોઈ પુરુષ દીપક વિના ગાઢ અંધકારમાં છૂપાયેલાં ઘટ પટ આદિ
પદાર્થોને દેખી શકતો નથી. એવી રીતે ગુરુ ઉપદેશ વિના આ જીવ પણ જીવ અજીવ આદિ પદાર્થોને
જાણી શકતો નથી.
આ સંસારમાં ભાઈ અને ગુરુ એ બંને પદાર્થ મનુષ્યની પ્રીતિ માટે છે, પરંતુ ભાઈ તો આ જ
લોકમાં પ્રીતિ ઉત્પન્ન કરે છે જ્યારે ગુરુ આ લોક અને પરલોકમાં વિશેષરૂપથી પ્રીતિ ઉત્પન્ન કરે છે. જો
ગુરુના ઉપદેશથી જ અમને આ પ્રકારની વિશુદ્ધિ પ્રાપ્ત થઈ છે તો અમે ભાવના ભાવીએ છીએ કે
જન્માંતરમાં પણ મારી ભક્તિ ગુરુદેવનાં ચરણ કમળમાં બની રહે આ પ્રકારની ભાવના ભાવતાં
વજ્રજંઘની સમ્યક્ત્વ ભાવના અત્યંત દ્રઢ થઈ ગઈ. આ ભાવના પછીના સમયમાં આ વજ્રજંઘ માટે
કલ્પલતા સમાન ઈષ્ટફળ આપવાવાળી થશે. શ્રીમતીના જીવે પણ વજ્રજંઘ સમાન ઉપર પ્રમાણે
ચિંતવન કર્યું હતું. તેથી તેમની પણ સમ્યક્ત્વભાવના શુદ્ધ થઈ હતી. આ બંને પતિપત્નીનો સ્વભાવ
સમાન હતો તેથી અરસપરસ સમાન અખંડ પ્રીતિ રહેતી હતી. આ પ્રકારે પ્રીતિપૂર્વક ભોગ ભોગવવતાં
થકાં તેમનો ત્રણ પલ્યપ્રમાણ લાંબો સમય વ્યતીત થઈ ગયો. આ બંને જીવનનાં અંતમાં સુખપૂર્વક
પ્રાણ છોડી બાકી બચેલા પુણ્યના પ્રતાપે એક ઘેરથી બીજા ઘેર સમાન ઈશાન સ્વર્ગમાં જઈ પહોંચ્યાં.
જેવી રીતે વેક્રિયયક શરીરમાં મળ અને દોષ હોતા નથી એવી રીતે ભોગભૂમિજ જીવોના શરીરમાં મળ
અને દોષ હોતાં નથી. એમનું શરીર પણ દેવોના શરીર સમાન જ શુદ્ધ રહે છે. તે વજ્રજંઘ આર્ય ઈશાન
સ્વર્ગમાં હંમેશા પ્રકાશમાન રહેવાવાળા શ્રીપ્રભ વિમાનમાં દેદીપ્યમાન કાંતિના ધારક શ્રીધરનામના
ઋદ્ધિ ધારીદેવ થયા અને આર્યા શ્રીમતી પણ સમ્યગ્દર્શનના પ્રતાપે સ્ત્રીલિંગમાંથી છૂટકારો પામીને એ
જ ઈશાન સ્વર્ગના સ્વયંપ્રભ વિમાનમાં સ્વયંપ્રભ નામના ઉત્તમ દેવ થઈ.. ××××× સિંહ, નોળિયો,
વાંદરો અને ભૂંડનાં જીવ પણ અત્યંત સુખમય એવા ઈશાન સ્વર્ગમાં મહાન મહાન ઋદ્ધિઓના ધારક
દેવ થયાં, તે યોગ્ય જ છે કારણ કે પુણ્યથી શું દુર્લભ છે?
આ સંસારમાં ધર્મ વિના સુખ નથી તેથી સુખ ઈચ્છનારાઓએ લાંબા કાળ સુધી ધર્મરૂપી
કલ્પવૃક્ષની જ સેવા કરવી જોઈએ. સિંહ, ભૂંડ, વાંદરો અને નોળિયાના જીવ અનુક્રમે ચિત્રાંગદ,
મણીકુંડલ, મનોહર અને મનોરથ નામના દેવ થયા. ××××× આ પ્રમાણે આગામી કાળમાં તીર્થંજકર
થવાવાળા તે પ્રસન્નચિત્ત શ્રીધરદેવ ભોગોપભોગની સામગ્રીથી પ્રત્યેક ક્ષણ સંતુષ્ટ રહેતાં હતાં અને
ભેદવિજ્ઞાનના બળથી નિસ્પૃહ રહેતા હતા. (જળકમળ વત્)
અપૂર્ણ –
અનુવાદક : શ્રી પ્રાણલાલ મગનલાલ

PDF/HTML Page 25 of 25
single page version

background image
ATMADHARMA Reg. No. G. 82.
ધ ર્મો પ દ શ
[મત્તગયંદ]
ચૈતનજી તુમ ચેતત કયોં નહિ, આયુ ઘટે જિમિ અંજુલ પાની,
સોચત સોચત જાત સબૈદિન, સોવત સોવત રૈન વિરાની
“હારિ જુગારિ ચલે કરઝાર” યહૈ કહનાવત હોત અજ્ઞાની;
છાંડી સબૈ વિષયા સુખ સ્વાદ, ગ્રહો જિનધર્મ સદા સુખદાની. ૧
પુણ્ય ઉદૈ ધન વૈભવ પાયકે દૌરત હૈ મૈં બડો અગવાની,
કોમળ અંગ સ્વરૂપ મનોહર, સુંદર નારિ તહાં રતિ માની;
દુર્ગતિ જાત ચલૈ નહિં સંગ, ચલૈ અરુ સંગ જુ પાપ નિદાની,
યોં મનમાંહિ વિચારિ સુજાન, ગહો જિનધર્મ સદા સુખખાની. ૨
માનુષ ભૌ લહિકે તુમ જો, ન કર્યો કછુ તૌ પરલોક કયા હોંગે,
જો કરની ભવકી હરની, સુખકી ધરની ઈસ માહિ વરોગે;
સૌચત હો અબ વૃદ્ધિ લહૈં, તબ સોચત સોચત કાઠ જરોગે;
ફેર ન દાવ ચલી યહ આવ, ગહો નિજભાવ સુઆપ તરોગે. ૩
આયુ ઘટે છિન હી છિન ચેતન, લાગિ રહ્યો વિષયા રસ હી કો,
ફેરી નહીં નર આયુ તુમૈ, જિમ છાંડત અંક બટેર ગહીકો;
આગિ લગૈ નિકસૈ સોઈ લાભ, યહી લખિક ગહુ ધર્મ સહીકો,
આયુ ચલી યહ જાત સુજાન, ગઈ સુ ગઈ અબ રાખ રહીકો. ૪
[કુંડલિ–રાગ]
યહ સંસાર અસાર હૈ, કદલી વૃક્ષ સમાન, યામેં સારપનો લખૈ, સો મૂરખ પરધાન;
અગ્નિમાંહિ હિમ લખૈ, સર્પમુખમાંહિ સુધા યહ, જાન જાન મનમાંહિ, નાહિ સંસાર સાર યહ.
શ્રી દિગંબર જૈન સ્વાધ્યાય ટ્રસ્ટ વતી પ્રકાશક અને
મુદ્રક : હરિલાલ દેવચંદ શેઠ, આનંદ પ્રીન્ટીંગ પ્રેસ–ભાવનગર.