PDF/HTML Page 171 of 1906
single page version
mumukShu- mahimA AnI chAhiye, to kitanI mahimA AnI chAhiye?
samAdhAna- use antaramense pUrI-pUrI mahimA AnI chAhiye. vibhAvase, yah vibhAv sarvasvarUpase AdaraNIy nahIn hai, yah vibhAv merA svabhAv nahIn hai. vibhAvakI mahimA sarva prakArase chhUTakar AtmAkI mahimA use sarva prakArase AnI chAhiye. phir use bAharakA kitanA chhUTe vah alag bAt hai, lekin mahimA to use pUrI honI chAhiye. koI bhI anshamen ye kuchh bhI bAharakA AdaraNIy hai yA yah ThIk hai, aisA use nahIn laganA chAhiye. antaramense sarva prakArase AtmA hI sarvasva hai. kisI bhI prakArase kisI bhI vibhAvakA koI ansh bhI achchhA nahIn hai aur AtmAko sukharUp nahIn hai. koI bhI ansh, Uchchase Uchcha shubhabhAv ho to bhI vah AtmAkA svarUp nahIn hai.
uchchase uchcha shubhabhAvakI mahimA (ho) ki yah mujhe ThIk hai, aisA antarase, andarase aisI mahimA nahIn hotI. sarva prakArase AtmAkI hI mahimA AnI chAhiye. to apanI or dRuShTi muDe aur use gnAyakakI pariNati pragaT ho. phir svayam AtmAmen utanA nahIn rah sake, vah alag bAt hai. us kAraNase ashubhabhAvase bachaneke liye shubhabhAv Ate hain. use dev-guru-shAstrakI mahimA Aye. jise AtmAkI mahimA lagI, isaliye jisane AtmA pragaT kiyA aise jinendra dev, guru sAdhanA karate hain, isaliye usakI mahimA use Aye. mujhe AtmA chAhiye, vah jisane pragaT kiyA unakI mahimA use Aye. parantu vah shubhabhAv hai. mujhe AdaraNIy to sarvasva prakArase AtmA hI hai. utanI mahimA use AtmAkI AnI chAhiye. phir use ho nahIn sake, usamen Tik nahIn pAye vah alag bAt hai. parantu mahimA to pUrI-pUrI, shraddhAmen to use pUrI-pUrI mahimA AnI chAhiye. shraddhA to pUrI-pUrI AtmAkI or AnI chAhiye.
use koI bhI prakArase AdaraNIy yA anumodanIy athavA yah karane jaisA hai, bAharakA itane anshamen ThIk hai, koI vibhAvamen juDe to usakI anumodanA (karanI), aise antaramen use shraddhAkI apekShAse nahIn AnA chAhiye. shraddhAmen pUrI-pUrI mahimA AnI chAhiye. phir AcharaNamen vah chhUT nahIn sake vah alag bAt hai. shubhabhAvamen khaDA rahe. antarakI svAnubhUti pragaT nahIn kar sake aur andar lInatA (nahIn ho sake), samyagdarshan pragaT ho to bhI
PDF/HTML Page 172 of 1906
single page version
use Age jAkar chAritra nahIn AtA, lInatA kam hotI hai, isaliye bAhar shubhabhAvamen khaDA rahe. usakI mahimA bhI bAharase dikhe, bhakti bhI Aye. jinendra devakI bhakti karatA ho, gurukI mahimA karatA ho, sab kare, parantu andaramen pariNatimen, merA AtmA sarvasva hai, aisI shraddhA to use honI hI chAhiye. jignAsukI bhUmikAmen bhI shraddhA to AtmAkI or honI chAhiye. samyagdarshanamen to yathArtha shraddhA hotI hai. pUrI-pUrI shraddhA honI chAhiye. shraddhAn aur svarUp mahimAmen kuchh pharka nahIn honA chAhiye.
mumukShu- vikalpamen shraddhA aur nirvikalpa shraddhA, usamen kyA pharka hai?
samAdhAna- vikalparUp shraddhAmen rAg mishrit hai. rAg sAthamen hai. nirvikalpa shraddhA AtmAkA yathArtha Ashray hai. vikalpa vAlI shraddhA hai vah rAg mishrit hai.
mumukShu- vikalpa kiyA usamen hI rAg A gayA na?
samAdhAna- vikalpamenn rAg hI hotA hai. vah shubharAg hai. merA AtmA .. hai, apanI or muDA, rAg hai. vikalpa hai vah rAg hai. aur jis vikalpamen dveShake vichAr Aye vah dveShakA vikalpa. rAgake vikalpa hain, vah sab vikalpa, rAg-dveShase bhare jitane vikalpa hai, usamen manda ho yA tIvra, lekin vah rAg aur dveSh (hai). vikalpa yAnI usamen rAg sAthamen hotA hai. rAg aur dveSha.
mumukShu- bhedagnAn hotA hai vah bhI vikalpamen (hI hotA hai)?
samAdhAna- yathArtha bhedagnAn, bhedagnAnakI sahaj pariNati andar hotI hai. vah sahaj pariNati (hai). vikalpa usamen nIche hotA hai. nirvikalpa svAnubhUtikI bAt alag hai, lekin bhedagnAnakI dhArAmen vikalpakI pariNati, use jo ekatvabuddhi rUp thI vah nahIn hai. bhedagnAnarUp pariNati hai, isaliye vah gauNarUp hai. use vikalpakI or AshrayarUp nahIn hai, Ashray AtmAkA hai. vikalpa sAthamen rahatA hai. bhedagnAnakI sahaj pariNati hai. svAnubhUtipUrvak jo bhedagnAnakI dashA hai, usamen vikalpakA bhedagnAn vartatA hai. vikalpa sAthamen hotA hai, lekin sahaj bhedagnAn hai. sahaj pariNati hai, vikalpa gauNarUp rahatA hai. bhedagnAnakI dhArA Urdhva rahatI hai. vikalpa gauN rahatA hai. sabhI kAyAmen AtmA hI urdhva hotA hai, dRuShTimen AtmA hI najarAtA hai, vikalpa gauN rahatA hai. ekatvabuddhi jahAn hai, usakI dRuShTimen AtmA Urdhva nahIn hotA, vikalpa-vikalpa hote hain.
mumukShu- Apane ek bAt kahI, keval AtmAko pahachAnakar AtmAkA jAnapanA honA vah paryApta nahIn hai. usake sAth bhakti aur mahimA Aye tab hI AtmAkI anubhUti hotI hai.
samAdhAna- keval jAnapanA yAnI aisA artha hai ki rukhA jAnapanA. gnAn kare lekin us jAtikA vairAgya, bhakti, utanI mahimA AtmAkI or nahIn ho to mAtra
PDF/HTML Page 173 of 1906
single page version
jAnaneke khAtir jAn liyA. isaliye usane sachchA jAnA bhI nahIn hai. andar jAnapanA yathArtha kise kahen? ki use andarase vairAgya AnA chAhiye ki ye vibhAv mujhe AdaraNIy nahIn hai, merA AtmA AdaraNIy hai. AtmA hI mahimAvant hai, vibhAv mahimAvant nahIn hai. yahAnkI mahimA Aye aur vibhAvakI orase virakti hotI hai, aur jAnapanA sAthamen hotA hai ki yah gnAn hai so main hUn. isake sivA dUsarA main nahIn hUn. gnAyak hai vahI main hUn. gnAyakase atirikta mujhase bhinna hai. merA svabhAv usase bhinna hai. gnAn to mukhya sAthamen hI hotA hai, lekin gnAnake sAth vairAgya aur mahimA juDe hone chAhiye. to hI usakA gnAn sAdhanAkI or kAm karatA hai. yadi use vibhAvase virakti nahIn AtI to sAdhanAkI or usakA gnAn kArya nahIn karatA. mAtra jAnaneke liye jAn le to.
mumukShu- sachchA jAnapanA hI usakA nAm hai ki usake sAth bhakti, vairAgya Adi juDe ho.
samAdhAna- sab juDA ho to hI vah sachchA gnAn hai. sAdhanAmen gnAn kAm kare parantu usake sAth vairAgya aur bhakti juDI honI chAhiye. bhaktimen bhI shubharAg dev-guru- shAstrakA, antaramen AtmAkI mahimA honI chAhiye.
mumukShu- gnAyakakI bhakti.
samAdhAna- gnAyakakI bhakti honI chAhiye. gnAyakakI jise mahimA Aye, gnAyakakI hI use mahimA AtI ho. bAharamen dev-guru-shAstra jo sAdhanA karake pUrNa ho gaye, unakI mahimA AtI hai.
mumukShu- usIkA nAm gnAyakakI pahachAn aur dev-guru-shAstrakI pahachAn hI usIkA nAm ki mahimA sahit hI Aye.
samAdhAna- mahimA sahit Aye to hI sachchI pahachAn hai. mAtra buddhise pahachAne vah alag hai. andar mahimAse pahachAne to hI usane sachchA pahachAnA hai.
mumukShu- gnAnIke prati bhI aisA hI hotA hai ki unakI sachchI pahachAn tab hI kahen ki sachchI mahimA unake prati ho.
samAdhAna- mahimA bhI sAthamen hI honI chAhiye. guNakI mahimA AnI chAhiye. jo sachche mArga (par) sAdhanA pragaT kI hai, pUrNa hue, unake guNakI mahimA AnI chAhiye. to hI usane jAnA, nahIn to vah jAnapanA kis kAmakA? mAtra jAnaneke liye jAnanA rah jAtA hai.
mumukShu- bahut achchhI bAt huyI, pUrI-pUrI mahimA AnI chAhiye. kitanI mahimA AnI chAhiye? ki pUrI-pUrI AnI chAhiye.
samAdhAna- usakA artha aisA hai ki bAharamen bahut ullAs dikhAye, aisA artha
PDF/HTML Page 174 of 1906
single page version
nahIn hai. andarase pUrA Adar AnA chAhiye, gnAyakakI or pUrA-pUrA Adar AnA chahiye.
mumukShu- bAharamen vANIke sAth athavA vikalpake sAth koI sambandha nahIn hai.
samAdhAna- usake sAth sambandha nahIn hai. pUrA-pUrA Adar AnA chAhiye. itanA Adar bas hai, aise usakI maryAdA nahIn hotI. usakA pUrA-pUrA Adar Aye to hI vah Age baDh sakatA hai. pUrA-pUrA Adar nahIn jA sakatA. gnAyakakA pUrA Adar AnA chAhiye.
mumukShu- bahut achchhA. mAtAjI! Apake do shabda nikalate hain ki itane sundar hote hain ki Ananda ho jAtA hai. itanI achchhI bAt hai.
samAdhAna- shraddhAmen to pUrA-pUrA Adar AnA chAhiye. shraddhAmen pUrA Adar nahIn AtA hai to vah Age nahIn jA sakatA.
mumukShu- astise pUrA Adar aur nAstise..
samAdhAna- pUrA anAdar aur pUrA-pUrA AtmAkA-gnAyakakA Adara. usake sivA use kuchh bhI andar ruchatA nahIn, kuchh posAtA nahIn. sarva prakArase mujhe gnAyak hI sarvasva hai. aisA use shraddhAmen AnA chAhiye.
mumukShu- tab anubhUti hotI hai, tab AtmA prApta hotA hai.
samAdhAna- hAn, tab prApta hotA hai. shraddhAkI apekShAse nau-nau koTise vibhAvako tilAnjali dI. sarva prakArase nau-nau koTise AtmAkA shraddhAmen Adar hotA hai. to hI vah Age baDhatA hai. chAritrakA alag aur shraddhAkA... sarva prakArase Adar yAnI usamen koTi A gayI. shAstramen vah bhAShA nahIn AtI hai, lekin sarva prakArase Adar yAnI usakA artha yah huA ki shraddhAmen gnAyak aur AcharaNamen gnAyaka. mujhe har jagah gnAyak hI chAhiye. sarva prakArase mujhe gnAyak chAhiye. shAstramen vah koTi nahIn AtI hai, AcharaNamen hI AtI hai.
mumukShu- ..
samAdhAna- gnAyak, sabamen gnAyaka.
mumukShu- .. to gnAn, vichAr karun to gnAn..
samAdhAna- hAn, sabamen gnAyaka. sarva prakArase, Adaramen sarva prakArase gnAyaka.
mumukShu- utpAd-vyay aur dhruvakA svarUp nahIn mAnakar, main ananta guNasvarUp paramAnandI dhruv hUn, aisI shraddhA aur dRuShTi kare to..
samAdhAna- nahIn mAne to pharka hai, mAne nahIn to.
mumukShu- ananta guNasvarUp mAne to?
samAdhAna- ananta guN svarUp mAne, lekin paryAy utpAd-vyayako mAne nahIn
PDF/HTML Page 175 of 1906
single page version
to usakI dRuShTimen pharka hai. gnAnamen to mAnanA chAhiye na. dRuShTimen ek dhruv AtA hai, parantu usake gnAnamen sab honA chAhiye. vaisI dRuShTi barAbar nahIn hai. dRuShTi use kahate hain ki dRuShTi bhale dravyako svIkAre, parantu usake gnAnamen sab honA chAhiye. dRuShTimen ek dhruv par dRuShTi rakhe ki main chaitanyatattva anAdiananta hUn, usakA astitva grahaN kiyA. parantu utpAd-vyay Adi sab usake gnAnamen AnA chAhiye. mAtra itanA svIkAre ki main paramAtmA hUn aur paryAy kuchh bhI nahIn hai, aisA gnAnamen bhI yadi nahIn svIkAre to dRuShTi bhI yathArtha nahIn hai. dRuShTi aur gnAn donon sAthamen hI rahate hain. donon sAthamen hain. ekadUsareko sAth dene vAle hain. usamen ekAnta ho jAye to-to dRuShTi bhI jUThI ho jAtI hai. dRuShTi aur gnAn sAthamen hI rahanA chAhiye.
gnAn-samyakagnAn aur samyagdRuShTi donon sAthamen rahane chAhiye. gnAnamen sabakA svIkAr Aye aur dRuShTi to ek par thambhAkar sthir rakhatA hai. isaliye dRuShTimen vah gauN hotA hai. lekin vah hai hI nahIn aur use nikAl de to dRuShTi samyak nahIn hotI. vah hai hI nahIn, gnAnamen bhI nahIn hai, aisA niShedh kare to use dRuShTi samyak nahIn hai. gnAnamen to sAthamen rahanA hI chAhiye. dRuShTi aur gnAn donon sAthamen hI rahate hain.
mumukShu- utpAd-vyay-dhruvakA gnAn dRuShTiko madad karate hain?
samAdhAna- donon ekasAth ekadUsareko paraspar madad karate hain. ek jagah jor detA hai ki anAdi vastu hai. phir usakA svarUp kyA hai? svarUp jAnanA vah gnAnakA kArya hai. gnAnakA svabhAv aisA hai ki sab jAne. aur dRuShTikA vah kArya hai ki ek par dRuShTi sthir karatA hai, astitvako grahaN karatI hai. dRuShTikA viShay hI aisA hai ki usamen bhed nahIn Ate. usakA svarUp hI aisA hai. yadi akelI dRuShTi ho aur gnAn sAth nahIn ho to use sAdhakadashA hotI nahIn. aur mAtra jAnatA rahe aur dRuShTi ek par sthir nahIn kare to vah sAdhakadashA nahIn hotI. dRuShTi bhale mukhya rahatI hai, lekin yadi gnAn sAthamen nahIn ho to bhI sAdhakadashA nahIn hotI. aur gnAn ho parantu dRuShTi sthir nahIn kare, astitva par jor nahIn de to bhI sAdhak dashA nahIn AtI. donon sAth (hote hain).
mumukShu- aise to donommen virodh hai, dRuShTikA abhed viShay hai aur gnAnakA bhed viShay hai.
samAdhAna- paraspar virodh nahIn hai. ekadUsare-ekadUsareko sAth dene vAle hain. gnAnamen sab AtA hai. gnAnamen sirpha bhed nahIn AtA hai. gnAnamen abhed aur bhed donon Ate hain. gnAnamen donon Ate hain, dRuShTimen ek AtA hai. gnAnamen donon Ate hain. lekin dRuShTi ek jagah sthir rahatI hai. ekako grahaN karake ek par jor detI hai, ek mukhya rahanese
PDF/HTML Page 176 of 1906
single page version
use sAdhak dashA sadhatI hai. gnAnamen donon pahalU Aye to sAdhak dashA hai, ekAnta ho jAye to bhI sAdhak dashA sadhatI nahIn.
paryAyamen kuchh nahIn hai, vibhAv nahIn hai, kuchh nahIn hai aisA mAne, ekAnta aisA mAne to sAdhak dashAmen kuchh karanA hI nahIn rahatA. yadi ekAnta mAne to kuchh karanA nahIn rahatA.
mumukShu- gnAnamen abhed Aye yAnI kyA?
samAdhAna- gnAn ek abhed ek dravyako svIkAratA hai aur gnAn paryAyako bhI svIkAratA hai, dononko svIkAratA hai. gnAn akelI paryAyako svIkAratA hai, aisA nahIn hai. gnAn abhedako bhI svIkAratA hai aur gnAn bhedako bhI svIkAratA hai. gnAn sab svIkAr karatA hai.
mumukShu- abhedako gnAn svIkAratA hai vah dRuShTikA viShay abhed hai, vah dravya?
samAdhAna- hAn, dRuShTikA viShay abhed hai, usakA gnAn svIkAr karatA hai. dRuShTi jo svIkAratI hai, vahI gnAn svIkAratA hai. gnAn use alag nahIn svIkAratA. kevalagnAn pragaT ho, munidashA pragaT ho, samyagdarshan, gnAn, chAritra sab pragaT hotA hai, sab paryAy pragaT hotI hai aur vah sab pUjanIy kahanemeen AtA hai. sab pUjanIy hai. sAdakhadashA yA pUrNa kevalagnAn ho, siddhadashA ho, vah sab paryAyamen pragaT hotA hai, vah sab pUjanIy hai. dRuShTi ekako grahaN karatI hai. ek par jor Aye to hI sAdhakadashA sadhatI hai.
..chAron or vichAr karatA rahe, lekin ek vastu par sthir nahIn hotA hai to Age nahIn jA sakatA. vichAr chAron or kare. vichAr, jAnanemen sab AtA hai. yahAnse bhAvanagar jAnA ho to kis rAste par AtA hai, yah nakkI kar liyA. vahAn sthir hokar us mArga par chalane lage. lekin gnAnamen sabakA khyAl rahatA hai. bIchamen kyA- kyA AtA hai aur kaise jAnA, kahAn jAnA vah sab gnAnamen khyAlamen rahatA hai. lekin ek bAtako yadi sthir nahIn kare ki yahIn jAnA hai, ek par sthir nahIn hotA hai to Age nahIn jA sakatA. dravya yahI hai aur isI dravyako sAdhanA hai. yah dravya jo anAdiananta vastu hai, usakI paryAyamen vibhAv hotA hai. ek vastu shuddhAtmA use hI sAdhanA hai. vahAn ek par dRuShTiko-pratItako sthir kare aur yadi Age baDhe to jA sakatA hai. lekin gnAnamen use sab khyAl (hotA hai), bIchamen kyA-kyA AtA hai, kyA vibhAv, kyA svabhAv sabakA khyAl rakhakar dRuShTike joramen Age jAtA hai. donon sAthamen honA chAhiye, nahIn to mArga sadhatA nahIn.
mumukShu- use hI dRuShTi mukhya karatI hai.
samAdhAna- use dRuShTi sthir karatI hai ki gnAnamen yah jAnA, phir dRuShTi-pratItamen
PDF/HTML Page 177 of 1906
single page version
sthir kare ki yahI vastu hai, us par sthir hokar, dRuShTiko us par thambhAkar Age jAtA hai. vastu yah hai, us par dRuShTikA jor AtA hai. isaliye usamen bAkI sab gauN hotA hai. chAron or najar karatA rahe to (nahIn hotA). ek dhyey bAndhe, yah dRuShTi. ek dravyako grahaN kiyA, phir usamen kyA-kyA hai aur Age jAnA hai, yah gnAn jAnatA hai. donon sAthamen hone chAhiye.
dRuShTiko mukhya isaliye kahanemen AtI hai ki gnAn jAne, parantu ek vastuko sthir nahIn kare, pratItamen dRuDhatA nahIn lAye ki yah ek vastu hai, usakI sAdhanA karu aur us par dRuShTi sthir nahIn ho to Age nahIn jA sakatA. isaliye dRuShTi mukhya hai. lekin gnAnamen yah sab jAne nahIn ki vastu kyA, usakI paryAy kyA, vibhAv kyA, usakA svabhAv kyA, sAdhakadashA kyA, samyagdarshan-gnAn-chAritra kyA, use jAne nahIn to Age nahIn jA sakatA. dRuShTi sthir ho gayI isaliye ab aise hI chalA jAyegA. aise chalA nahIn jAtA.
mArgako chAron orase jAne binA chal nahIn sakatA. niShedh kare, aise Age jA nahIn sakatA. main to ek anAdiananta shuddhAtmA hUn, usamen kuchh huA hI nahIn, ab kuchh nahIn karanA hai. aise Age nahIn jA sakatA. gnAn vibhAvakA vivek, svabhAv- vibhAvakA (vivek) na kare to Age nahIn jA sakatA.
muumukShu- dRuShTiko samarthan hai? samAdhAna- hAn, samarthan detA hai. dRuShTikA bal baDhatA hai. dRuShTike balase Age baDhA jAtA hai aur gnAn samyak ho vah sabako samarthan detA hai aur Age baDhA jAtA hai.
.. karanA hI nahIn rahatA, aisA usakA artha ho jAtA hai. kuchh hai hI nahIn AtmAmen, phir kyA karanA? paryAy hI nahIn hai, to phir kyA karanA rahA? kuchh bhI nahIn karanA hai. pratItako dRuDh kiye binA Age nahIn jA sakatA. gnAnamen jAnatA rahe ki utpAd- vyay aise hain, AtmA aisA hai, shuddha aisA hai, ashuddha aisA hai, vibhAv aisA aur svabhAv aisA, dravya shuddha Adi sab vichAr kare, parantu ek vastu gnAyakako grahaN karake us par dRuShTi sthir kare, pratIt dRuDh karake yadi....