Atmadharma magazine - Ank 043
(Year 4 - Vir Nirvana Samvat 2473, A.D. 1947).

< Previous Page  


Combined PDF/HTML Page 2 of 2

PDF/HTML Page 21 of 25
single page version

background image
૧૪૦ઃ આત્મધર્મઃ ૪૩
* દિવ્યધ્વનિદાતા સત્પુરુષ શ્રી કાનજી સ્વામી *
(લેખકઃ શ્રી ખીમચંદ જેઠાલાલ શાહ)
“અહો! ઉપકાર જિનવરનો, કુંદનો, ધ્વનિ દિવ્યનો;
જિન–કુંદ–ધ્વનિ આપ્યાં, અહો! તે ગુરુ કહાનનો.”
ચતુર્થ કાળમાં ભરતક્ષેત્રમાં અને વર્તમાનમાં મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં વર્તતા તીર્થંકરો આત્માને કાંઈ હથેળીમાં
લઈને બતાવતા નથી તેઓ પણ દિવ્યધ્વનિ દ્વારા આત્માનું સ્વરૂપ સમજાવતા હતા ને સમજાવે છે. અલબત્ત તેમણે
કષાયનો સર્વથા ક્ષય કરીને કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું હોવાથી તેમની વાણીમાં અખંડ પરિપૂર્ણપણું હતું. પણ વર્તમાનમાં
આ ક્ષેત્રે ક્ષાયોપશમિક જ્ઞાન હોવાથી વાણીમાં ક્રમ પડે છે છતાં તે દ્વારા પણ આત્માનું અખંડ પરિપૂર્ણપણું સમજાવી
શકાય છે. એવું પરિપૂર્ણપણું પૂજ્ય સદ્ગુરુદેવશ્રી સમજાવે છે. દ્રષ્ટાંત તરીકેઃ–તેઓ એક વાક્ય “તું હવે નિજાનંદનો
અનુભવ કર” એમ કહે ને તેના ઉપર વિવેચન કરી કેવળજ્ઞાન ખડું કરે છે. તે એવી રીતે કેઃ–
(૧) ‘હવે ‘એમ કહેતાં અનાદિ કાળથી જે કરતો આવ્યો છો તેવું નહિ પણ કાંઈક જુદી જ જાતનું– અપૂર્વ
હવે કર.
(૨) ‘તું’ એમ કહેતાં સમજાવનાર ને સમજનાર જુદા પડે છે. જગતમાં એક જ પદાર્થ નથી પણ અનેક છે
એમ તેના ઉપરથી સિદ્ધ થાય છે.
(૩) અનેક પદાર્થ હોવા છતાં ‘તું’ એમ કહેતાં તું બીજા બધાથી ભિન્ન છો તેથી સ્વતંત્ર અને પરિપૂર્ણ છો.
(૪) ‘તું’ નિજાનંદનો અનુભવ કર, એમાં ‘તું’ ચેતન છો તેથી ‘અનુભવકર’ એમ કહેવામાં આવ્યું છે
તેથી એમ પણ સમજાય છે કે બીજાં કેટલાંય દ્રવ્યો એવાં છે કે જેને અનુભવ હોતો નથી. એટલે કે ચેતન સિવાય
બીજાં જડ દ્રવ્યો પણ છે, એમ સિદ્ધ થયું.
(પ) ‘તું નિજાનંદનો અનુભવ કર’ એમ કહેનાર નિજાનંદના અનુભવી છે અર્થાત્ પોતે સ્વાનુભવની વાત
કરે છે અને સાંભળનારને તેનો અનુભવ હજુ થયો નથી.
(૬) ‘હવે નિજાનંદનો અનુભવ કર’ એમ કહેતાં અત્યાર સુધી કોઈ પર પદાર્થનો અનુભવ કરતો હતો તેને
છોડીને ‘હવે નિજાનંદનો અનુભવ કર’ એવું સૂચન છે.
(૭) પર પદાર્થનો અનુભવ કરતો હતો પણ તેમાં આનંદ ન હતો તેથી તે પર પદાર્થ ઉપરનું લક્ષ છોડી તારા
આત્મા તરફ વળ તો નિજાનંદનો અનુભવ થઈ શકે તેમ છે. તારો આનંદ તારામાં સદાકાળ બેહદ ભર્યો પડયો છે.
(૮) હરખ–શોકનો અનુભવ કરવાનું કહ્યું નથી કારણ કે તે તો અનાદિ કાળથી જીવ કરતો આવે છે તેથી તે
શીખવવું પડતું નથી પણ નિજાનંદનો અનુભવ અપૂર્વ હોવાથી તે શીખવવું પડે છે.
(૯) હરખ–શોકનો પર્યાય ટાળી શકાય તેવો ક્ષણિક છે તો જ તેને ટાળવાનું કહેવાયું છે ને તેને ટાળનારો
ત્રિકાળ ટકનાર છે.
(૧૦) ‘અનુભવ કર’ એ આજ્ઞાર્થ વાચક છે, જે આજ્ઞાને સમજીને તરત તેનો અમલ કરી શકે એવાને તેમ
જ જે પાત્ર થઈને ભાવે નજીક થયો છે એવાને એ આજ્ઞાર્થ વાચક વાક્ય કહેવામાં આવ્યું છે.
(૧૧) અનુભવ પર્યાયનો થઈ શકે છે, દ્રવ્ય–ગુણનો નહિ, તેથી પર્યાયમાં જે વિકાર થતો હતો તેને ટાળીને
નિર્વિકારી પર્યાયનો અનુભવ કરવાનું કહેવામાં આવ્યું છે, આસ્રવ–બંધ હેય છે ને સંવર–નિર્જરા ઉપાદેય છે.
(૧૨) અનુભવ સ્વયં કરી શકાય છે, પરનો અનુભવ પોતાને ઉપયોગી થઈ શકતો નથી.
(૧૩) અનુભવ સ્વાશ્રયે પ્રગટે છે, પરાશ્રયે નહિ.
(૧૪) નિજાનંદનો અનુભવ વધતાં વધતાં પૂર્ણતાને પામે છે. તે કેવળજ્ઞાનનો અવિનાભાવી છે.
આમ એક વાક્ય ઉપર વિચાર લંબાવીને પૂજ્ય સદ્ગુરુદેવ છ દ્રવ્યો, તેના ગુણ–પર્યાયનું સ્વાતંત્ર્ય, સ્વપરનો
વિવેક, નવતત્ત્વનું સ્વરૂપ, વિભાવનો નાશ ને સ્વભાવની ઉત્પત્તિ સ્વભાવ પૂર્ણ થતાં કેવળજ્ઞાન–એમ એકેક વાક્ય
માં કેવળજ્ઞાનનો કંપો ઊભો કરી દ્યે છે.
તીર્થંકર ભગવંતો કેવળજ્ઞાનને કારણે દિવ્યધ્વનિ દ્વારા પરિપૂર્ણ સ્વરૂપ સમજાવે છે. જ્યારે પૂજ્ય સદ્ગુરુદેવ
શ્રુતજ્ઞાનના દિવ્યધ્વનિ દ્વારા પરિપૂર્ણ સ્વરૂપ સમજાવે છે.
પૂજ્ય મહારાજશ્રીને કુંદકુંદ આચાર્યના સ્વરૂપમાં જોવાની વિદ્વત્

PDF/HTML Page 22 of 25
single page version

background image
વૈશાખઃ ૨૪૭૩ઃ ૧૪૧ઃ
પરિષદના અમુક વિદ્વાનોએ ભાવના ભાવી હતી. એમના પ૮ મા જન્મ દિનના શુભ પ્રસંગે અમે એથી પણ આગળ
વધીને ભાવના ભાવીએ છીએ કે વર્તમાનમાં શ્રુતજ્ઞાનદ્વારા દિવ્યધ્વનિદાતા કેવળજ્ઞાનદ્વારા સાક્ષાત્ દિવ્યધ્વનિદાતા
બનો!
ત્રિકાળ જયવંત વર્તો એ દિવ્યધ્વનિ દાતા! ! !
* * * * * * *
આપણા પૂજ્ય ગુરુદેવ
* હરિલાલ જૈન *
શ્રી જિનેન્દ્રદેવના કલ્યાણક પ્રસંગે દેવ દેવેન્દ્રો પણ પ્રભુશ્રીની ભક્તિભીના જે મહોત્સવો ઉજવે છે તે પ્રસંગો
જોઈને શાસનભક્ત આત્માર્થી જીવોને આત્મસ્વભાવનો અપરંપાર મહિમા અને ઉત્સાહ જાગૃત થાય છે અને તેમનો
તે ઉત્સાહ અપાર ભક્તિદ્વારા વ્યક્ત થાય છે. આત્મસ્વભાવનો મહિમા લાવીને પોતામાં જે સમ્યગ્દર્શનાદિ શુદ્ધભાવ
પ્રગટ કરે તે તો અભેદ ભક્તિ છે અને તે વખતે જિનેન્દ્રદેવ પ્રત્યે જે ભક્તિનો ઉલ્લાસ આવે છે તે ભેદભક્તિ છે.
આત્માર્થી જીવોના અંતરમાં એ બંને ભક્તિના પ્રવાહ નિરંતર વહેતા હોય છે.
વર્તમાનમાં સાક્ષાત્ જિનેન્દ્રદેવના મંગળ કલ્યાણક મહોત્સવો ઉજવવાનું ભાગ્ય આ ભરતક્ષેત્રમાં નથી, છતાં
પણ હજી શ્રી જિનેન્દ્રદેવનું પરમ પવિત્ર શાસન જયવંત વર્તે છે. અને–જિનેન્દ્રદેવના કલ્યાણક પ્રસંગે ભક્તિનો મૂળ
ઉદ્દેશ જે પોતાના આત્મસ્વભાવનો મહિમા લાવવાનો હતો તે તો આજે પણ ફળીભૂત થઈ શકે એવું ધન્ય ભાગ્ય
આપણને પ્રાપ્ત થયું છે.
એ ધન્ય દિવસ છે વૈશાખ સુદ ૨. એ દિવસે આપણે અતિ ગૌરવથી આપણા પૂજ્ય ગુરુદેવશ્રીનો જન્મ
મંગળ દિન ઊજવશું...એ વખતે આપણો ઉત્સાહ દેવોના મહોત્સવને પણ ભૂલાવી દેશે...સાક્ષાત્ ભગવાનના
કલ્યાણકને ઊજવતા હોઈએ તેવો આપણને આનંદ થશે!! એ વખતે મુમુક્ષુ ભક્તોના હૃદયમાં બે વસ્તુઓનું
સામ્રાજ્ય હશે–પોતાના શુદ્ધાત્મ સ્વરૂપનો મહિમા અને તેના દર્શાવનાર ગુરુદેવની ભક્તિ. શુદ્ધાત્મ સ્વરૂપનું પરમ
બહુમાન કરતાં કરતાં આપણને આપણા પૂજ્ય ગુરુદેવશ્રી પ્રત્યે ભક્તિ ઉછળી જશે અને સવારમાં જ આપણે આપણા
પૂજ્ય ગુરુદેવશ્રીના દર્શન કરતાં કરતાં આપણી ભક્તિ વ્યક્ત કરશું કે–
શું પ્રભુ ચરણ કને ધરૂં? આત્માથી સૌ હીન;
તે તો પ્રભુએ આપિયો, વર્તું ચરણાધીન.
અહો! જે પરમ મહિમાવંત આત્મસ્વભાવને હું અનંતકાળથી નહોતો સમજ્યો તે ગુરુદેવે પરમ કૃપા કરી
સમજાવ્યો...આ આત્મસ્વભાવ કરતાં વધારે મહિમાવંત એવી કોઈ વસ્તુ આ જગતને વિષે નથી કે જેને હું મારા
ગુરુના ચરણમાં ધરીને તેમના ઉપકારનો બદલો વાળું! જેમણે આવો આત્મસ્વભાવ આપ્યો તે પરમ પુરુષના
ચરણોમાં સદાય વર્ત્યા કરું.
આ સ્થળે આપણા પૂજ્ય ગુરુદેવની સાથે સાથે તેમના પરમ ઉપકારી ગુરુશ્રી કુંદકુંદાચાર્યદેવનું અને
તેમના પણ પરમ ઉપકારી પરમ ગુરુ શ્રી સીમંધર ભગવંતનું પરમ ભક્તિપૂર્વક સ્મરણ થઈ આવે છે. પૂજ્ય
ગુરુદેવની ભક્તિમાં તેઓશ્રીની પરમ ભક્તિ પણ સમાયેલી છે. તેઓશ્રીએ વૈશાખ વદ ૬ના મંગળ દિવસે
સમવસરણ અને સંત–મુનિઓ સહિત પધારીને તેમના પવિત્ર ચરણોની સેવાનો લાભ આપણને આપ્યો છે–એ
આપણા ધન્યભાગ્ય છે.
ધર્માત્મા પુરુષોના પવિત્ર ગુણોનું સ્તવન શબ્દો વડે કે વિકલ્પ વડે કેમ થાય? હીરો લેવા માટે તો હીરાની
કિંમત આપવી પડે, તેમ ધર્માત્માના ગુણોની સ્તુતિ કરવા માટે ગુણો પ્રગટ કરવા પડે. આપણા ગુરુદેવે આપણને
બરાબર શીખવ્યું છે કે તમો સ્વતંત્ર છો–પરિપૂર્ણ છો, સંપૂર્ણ ગુણોથી ભરપૂર એવા તમારા આત્મસ્વભાવને સમજીને
તમે સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્ર પ્રગટ કરો–એ જ સાચી ગુણ સ્તુતિ છે, અને એ જ પવિત્ર જન્મ મહોત્સવ છે. આવી
ગુણસ્તુતિ કરવાનું મહાભાગ્ય આપણને પ્રાપ્ત થયું છે...
શ્રી નારણભાઈ કે જેઓ ગુરુદેવના વિશેષ પરિચયવાળા છે તેઓ પોતાની કાલી–ઘેલી ભાષામાં જણાવે છે
કે–સ્તુતિ ત્રણ રીતે થાય છે;
પહેલી રીત એવી છે કે પ્રભુ તીર્થંકરનો જન્મ કલ્યાણક મહોત્સવ દેવો કરે છે, તેઓ અવધિજ્ઞાનથી જોઈ શકે
છે કે આ પુરુષ આ જ ભવમાં કેવળજ્ઞાન પ્રગટ કરશે અને દિવ્યધ્વનિ દ્વારા જગતના જીવોને એવો ઉપદેશ આપશે કે
જીવોને પોતાની મુક્તિ કરવામાં તે જરૂર નિમિત્ત નીવડે...માટે શ્રી તીર્થંકર પ્રભુએ

PDF/HTML Page 23 of 25
single page version

background image
ઃ ૧૪૨ઃ આત્મધર્મઃ ૪૩
કેવળજ્ઞાન પ્રગટ કર્યા પહેલા પણ તેઓશ્રીના જન્મ કલ્યાણકના માંગલિક પ્રસંગને અતિ અતિ ભક્તિથી તેઓ વધાવે
છે. આ પ્રકારની સ્તુતિમાં ભવિષ્યના ગુણોને વર્તમાન લક્ષમાં લઈને સ્તવવામાં આવે છે.
બીજી રીત એવી છે કે ગુણી પુરુષની હૈયાતિ બાદ તેના ગુણોનું સ્મરણ કરીને ભક્તિ વ્યક્ત કરવામાં આવે છે,
કે જેથી ભવ્ય જીવો ગુણોનું જ્ઞાન કરીને પોતાનું અવિનાશી હિત સાધી શકે. આ પ્રકારની સ્તુતિમાં ભૂતકાળના ગુણોને
વર્તમાન લક્ષમાં લઈને સ્તવવામાં આવે છે.
ત્રીજી રીત એ છે કે સંત પુરુષની હૈયાતિમાં જ તેમના ગુણો પ્રગટ કરીને સ્તવન કરવું. અત્યારે આ રીત
ઘણી વીરલ જોવામાં આવે છે. ભલે વીરલ હો, છતાં પણ તે સત્ય છે એમ જો તરી આવતું હોય તો તે સ્તવનમાં અતિ
ગૌરવ છે. આપણે આપણા ગુરુદેવ પ્રત્યે આવી ભક્તિ કરીએ. તેની પુષ્ટિ માટે અનુભવસહિત દાખલાઓ વર્ણવવામાં
આવે છે–
આપણા ગુરુદેવશ્રી પોતાની મધુર વાણીથી સ્યાદ્વાદનું સ્વરૂપ, ઉપાદાન–નિમિત્તનું સ્વરૂપ, ક્રમબદ્ધ પર્યાય,
પુણ્યમાં ધર્મ નથી તથા નિશ્ચય–વ્યવહાર–આ બધા વિષયોનો ખુલાસો શાસ્ત્રાધારે કરીને એવી સરસ અને સહેલી રીતે
ભાન કરાવે છે કે આપણે તેની તુલના કરીએ છીએ ત્યારે સ્પષ્ટ સમજી શકીએ છીએ કે સ્યાદ્વાદ તે ફૂદડીવાદ નથી,
ઉપાદાન–નિમિત્તનું જ્ઞાન તે જડ–ચેતનના ભેળસેળવાળું નથી પણ ભેદજ્ઞાન કરાવનારું છે, ક્રમબદ્ધ પર્યાયનું જે વર્ણન
છે તેમાં શિથિલતાની વાત નથી પણ પુરુષાર્થની ફાટ (ફાટય) છે તથા તે શાંતિને આપનાર છે, પુણ્યની મીઠાશ તે તો
સંસાર છે અને સ્વભાવની મીઠાશ તે મુક્તિનું કારણ છે, વ્યવહાર છે ખરો પણ તેનો નિષેધ કરવા યોગ્ય છે. આવા
પરમ તત્ત્વજ્ઞાનના ફડચા થતા જોઈને મુમુક્ષુઓનાં હૃદયો ભક્તિભાવથી ઊછળી જાય છે, ને તેઓશ્રીના વર્તમાન ગુણ
ગાવામાં નિઃશંકતા ને નિડરતા આવે છે.– આ છે આપણી ગુરુસ્તુતિ.
કોઈ સવાલ કરીને પોતાની શંકાનું સમાધાન માંગે ત્યારે તેઓશ્રીની ઉત્તર આપવાની રીત કોઈ જુદા જ
પ્રકારની છે. પહેલાં તો શંકાકારની શંકાનું સ્પષ્ટીકરણ કરીને શંકાના અનેક સ્થાનો પ્રગટ કરે છે, પછી તેના ખુલાસા
અનુભવ–યુક્તિ અને શાસ્ત્રના આધારોથી દાખલા સહિત એવા સ્પષ્ટ કરે છે કે અંધકાર ટળી જાય છે જ્ઞાનનો પ્રકાશ
થાય છે અને તત્ત્વ પ્રેમમાં રસબોળ થઈ જવાય છે.
સત્ય સંભળાવતાં એવી પણ પક્કડ નથી કે હું બીજાને સમજાવી દઉં. સત્ય સાંભળતા સામાને કદાચ ઘડાકો
લાગે, ખળભળાટ થઈ આવે ને ચમક લાગે તે કારણે વિરોધમાં ગમે તેવા ઉદ્ગારો સામેથી આવે તો પણ તે
સાંભળવામાં તેઓશ્રીની ધીમાશ અને ધીરજ હોય છે. તેઓ નિઃશંક છે કે સત્ય એક જ છે અને તેનો નિર્ણય પણ એક
જ છે. સાચાને નહિ ફરવું પડે, ખોટાને ફરવું પડશે ને સત્યનો સ્વીકાર કરવો પડશે તેઓશ્રીની સત્યની આવી દ્રઢતા
જોઈને અંતરનો વિરોધ ટળતાં વાર લાગતી નથી. શાસ્ત્ર વાંચન અને નવા ન્યાયો કાઢવામાં આત્મશક્તિનો વિકાસ જ
જોવામાં આવે છે, પણ વિરોધીઓનો વિરોધ કાંઈ ડખલ કરતો જોવામાં આવતો નથી.
કષાયનો ઉપશમ, કથન શૈલિમાં ધીમાશ, દ્રઢતા, અંધકારનો ઉકેલ ને પુરુષાર્થ એ તો તેમની મુખમૂદ્રા ઉપર
પ્રગટપણે તરવરી આવે છે. તેમની વાણી વડે આત્મસ્વરૂપ સાંભળતા મુમુક્ષુઓ અધ્યાત્મ રસમાં તરબોળ થાય છે.
આવા ગુણનો સાક્ષાત્કાર જોતાં તેઓશ્રી પ્રત્યે ભક્તિ ઉછળી આવે છે. સત્ય ત્રિકાળ છે, અનાદિ અનંત છે.
વ્યક્તિ વિશેષ માટે આદિ–મધ્ય–અંત છે, તેથી પોતે સત્ય સમજીને તે સત્યનો અને તેના સમજાવનારનો મહિમા ગમે
ત્યારે વ્યક્ત કરી શકે છે–એ વાત નિઃશંક છે...
* * * * * *
ધર્મકાળ અહો વર્તે, ફરીને આ ભરતમાં,
‘કુંદ શિષ્ય’ જહાં ગર્જે, ધોરી ધર્મ પ્રવર્તકા.
પણા પૂજ્ય ગુરુદેવશ્રીના પુનિત પ્રતાપે ભરત ભરમાં પરમ સત્ય જિનધર્મનો આજે મહાન ઉદ્યોત થઈ
રહ્યો છે...વર્ષોથી છિન્ન–ભિન્ન થઈ રહેલું જિનશાસન આજે ફરીથી ઉન્નત્તિના માર્ગે પોતાનો વિજય ધ્વજ ફરકાવી
રહ્યું છે. જે ભૂમિમાં સત્યધર્મનું લગભગ નામ નિશાન પણ ન હતું તે ભૂમિમાં આજે સત્યધર્મના ઉપાસક હજારો
આત્માર્થિઓ તૈયાર થયા છે; જે ભૂમિમાં વીતરાગીજિનદેવના દર્શન પણ દુર્લભ હતા ત્યાં આજે અનેક વીતરાગી
જિનમંદિરો થવા માંડયા છે. અને જે ભૂમિમાં સત્શાસ્ત્રનું નામ પણ ભાગ્યે જ સંભળાતું તે ભૂમિમાં આજે તો ઘેર ઘેર
બાળકો પણ સત્શાસ્ત્રનો સ્વાધ્યાય અને તત્ત્વચર્ચા કરતા થયા છે. વળી ધર્માત્માઓનાં સાક્ષાત્ દર્શન અને સેવા
કરવાનું મહાભાગ્ય

PDF/HTML Page 24 of 25
single page version

background image
વૈશાખઃ ૨૪૭૩ઃ ૧૪૩ઃ
આપણને પ્રાપ્ત થયું છે. પરમ ઉપકારક જિનશાસનને ઉન્નત્તિના શિખર તરફ લઈ જઈને જગતભરમાં તેનો વિજય
ડંકો વગાડનાર આજે કોઈ હોય તો તે એક માત્ર શાસન ઉદ્ધારક શ્રી કાનજી સ્વામી જ છે. તેઓશ્રીની પરમ કૃપાએ
જ આજે મોક્ષમાર્ગનાં દ્વાર દેખાયાં છે...અને દેવ–ગુરુ–ધર્મની મહા પ્રભાવનાનું સદ્ભાગ્ય આપણને મળ્‌યું છે. દેવ–
ગુરુ–ધર્મને માટે આપણે જે કાંઈ કરીએ તે ઓછું છે.
આપણા પરમ ઉપકારી, ધર્મ–ઉદ્યોતકાર, ધર્મધૂરંધર સત્પુરુષ શ્રી કહાનગુરુદેવનો જય હો–વિજય હો..
* * * * * *
सुवर्णकी कसोटी
पं. दामोदरदासजी जैन सागर
विद्वत्परिषद् को इस वर्ष काठियावाड का आमंत्रण मिलनेसे व परिषद् का लाइफ मेम्बर होने के
कारण मुझे भी परिषद् के जल्से में पहुंचने का सौभाग्य प्राप्त हुआ।
सोनगढकी स्टेशनपरसे ही श्रीकुंदकुंद प्रवचन मंडप के ऊपर लगी हुई पताका के दर्शन हुए जो
मानों पवन से प्रेरित होकर लहराती हुई सबको वहां अपने कल्याण का मार्ग जानने के लिये बुला रही है।
सोनगढ या सुवर्णपुरी अथवा यों कहना चाहिये कि श्रमणगढ
(साधु सन्तो के निवास का स्थान) पहुंचते ही
वहांके कार्यकुशल कार्यकर्ताओंकी जिस कार्यप्रणालिका अनुभव हुआ वह अन्य के लिये अनुकरणीय है,
पुरुष, स्त्री व दम्पतिके ठहरनेके लिये अलग २ व्यवस्था रखी गई है।
अन्न वस्त्रके आजके संकटके जमाने में भी वहां की अतिथि भोजनशाला चालु है जिसमें कोई फीस
नहीं मांगी जाती, भोजन सब वहांकी पद्धतिके अनुसार अच्छा (घर जैसा) बनाया जाता है, सबेरे घंटी
बजी कि चाय दूध पीनेके लिये एक साथ उपस्थित हो जाते हैं, इसी प्रकार दो पहर व शामको भोजन के
लिये घंटी बजाकर ही बुलवा दिया जाता है, यह कोई जरूरत नहीं कि एक एकको उनके निवास स्थान से
बुलाया जाय। भोजनशाला का खर्च करीब ४०००० वार्षिक है जो यहांके दानियों द्वारा बराबर पूरा होता
रहता है। यहां ३०० रजाई गदें का इंतजाम है।
श्री १००८ सीमंधरस्वामीका मंदिर व समवसरण मंदिर देखने योग्य चीज है। मंदिरमें पूजन करनेकी
इच्छा रखनेवालों के लिये काफी धोती, दुप्ट्टोंका प्रबंध है जो पीले रंगे गये हैं। समवशरण मंडपमें रखे हुए
चार्ट
(हिन्दी और गुजराती) आपको वहांका सब वर्णन बता देते हैं।
स्वाध्याय मंदिरमें स्थानकी कुछ संकीर्णता होनेसे अब जो नया श्री कुंदकुंद प्रवचन मंडप करीब सवा
लाख रुपियाकी लागत से बनाया गया है उसमें बीचमें कोई भी खंभे वगैरहका आवरण न रखकर व पक्का
मंडप प० फुट चौडा व इससे दुगना १०० फुट लंबा बडा ही सुंदर बनाया गया है, जैसा अभी दूसरी जगह
देखनेमें नहीं आया।
इस मंडपमें ही आज कल पूज्य स्वामीजीका शास्त्र प्रवचन सबेरे शाम होता है इसी मंडपमें
विद्वत्परिषदका अधिवेशन हुआ जिसकी दो दिनकी कारवाई प्रगट हो चुकी है। तीसरे दिन सवेरे शास्त्र
प्रवचनके बाद करीब ९।। बजे परिषदकी अंतिम बैठक हुई जिसमें परिषदके सभापति श्री
. पं० कैलासचंदजी
शास्त्री का जो अंतिम भाषण हुआ इसमें बडे अच्छे सुंदर ढंग से वहां की व्यवस्था तथा पूज्य कहानजी स्वामी
के प्रति भक्ति प्रदर्शित करते हुए मंडप में लगे हुए श्री १०८ कुंदकुंदाचार्य व उन्हींके बांई तरफलगे हुए श्री
कानजी स्वामी के चित्र का प्रदर्शन करते हुए सभापतिने यह भावना भाई थी कि वह दिन हम लोग देखना
चाहते हैं कि जिस दिन कानजी स्वामी भगवानकुंदकुंदाचार्य के रूप होंगे। प्रवचन मंडप के सभी चित्र व
शास्त्रों के उद्धरण बडे ही आकर्षक है, सभापति अपने भाषणमें यह भी प्रगट करनेसे नही चूके कि यहां
आकर हम लोगोंने असली अर्थ जान पाया है।
इसके बाद यहां के कुशल कार्य कर्ताओने भी अपनी सब व्यवस्था उपस्थित जनतामें विखेर दी और
समजाया कि यहांकी कई बालिकाओंने आजन्म ब्रह्मचर्य व्रत लिया है। यहांके कई बच्चों बालकोंने आजन्म
ब्रह्मचर्य व्रत लिया है। यहां आकर कई लक्षाधिपति, करोडपति जैनी
(जो पहले श्वेताम्बर थ
)
आज दि०
जैन धर्म के पक्के श्रद्धालु बन गये हैं। और अनेक दम्पतियोंने आजन्म ब्रह्मचर्य व्रत लिया है। और भी अनेक
सज्जनोंका परिचय दिया जिन्होंने यहां आकर हजारों रुपिया बिखेर कर इस बगीचेमें इन सुंदर पुष्पोंको
पैदा किया है।
श्री कहानजीस्वामी बालब्रह्मचारी हैं। आपने भगत हीराचंदजीसे दीक्षा ली थी, और कितना अभ्यास व

PDF/HTML Page 25 of 25
single page version

background image
ATMADHARMA With the permisson of the Baroda Govt. Regd. No. B. 4787
order No. 30-24 date 31-10-44
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
मनन किया उसका प्रत्यक्ष उदाहरण वहां दिख रहा है। सबसे पहेले सं० १९७८ में आपको समयसार हिन्दी
टीका प्राप्त हुई। समयसार के प्राप्त होने ही इस कुशल जौहरीने इसकी परख करली और हृदयमें अत्यंत
आनंदित हुए, और यह इच्छा हुई कि हे प्रभो! वह दिन कब आवे जब इस संसारके प्राणी सर्वज्ञ द्वारा कथित
इन अमूल्य सिद्धांतोंकी कदर करेंगे और अनादि कालकी दीनताको छोडेंगे। इस करुणा बुद्धिसे समयसार पर
आपके अपूर्व प्रवचन प्रारम्भ हुए और पहले तो काठियावाडके ही हजारों जीवोंको इसका लाभ प्राप्त हुआ।
स्वामीजी सं० १९९१ में चैत्र वदी ३ को सोनगढ पधारे थे और श्री १००८ भगवान महावीर स्वामीकी
जन्म जयन्ती चैत्र सुदी १३ को आपने मुंहपत्ती (स्थानकवासी साधु का चिन्ह जो पट्टी मुंहपर बांधे रहते हैं)
छोडी थी, व दिगम्बर जैनधर्मके पक्के श्रद्धानी बने थे। आज चैत्र वदी ३ को यहां सोनगढमें आपको पूरे १२
वर्ष व्यतीत हुए तबसे आप यहां ही रहेते हैं। आपके इस व्रतके पहले यहां दिगम्बर जैनधर्मके धारी कोई
नहीं थे। काठियावाडमें दि० जैन धर्म के सिद्धांतोंके प्रचारका पहला श्रेय आपको है।
सोनगढकी हवा शास्त्रमय है। सबेरे पूजन, फिर ८।। से ९।। शास्त्र–प्रवचन, फिर चर्चा, फिर ३।। से
४।। शास्त्र प्रवचन, फिर जिनमंदिर में ०।।। घंटा भक्ति फिर ८ से ९ तक पुरुषोंमें स्वामीजीके समक्ष शंका
समाधान, और उसी वख्त स्त्री सभा अलग होती है। यह कहनेमें अत्युक्ति न होनी चाहिये कि सिद्धांतमें वर्णित
निश्चयनयरूप सोनेकी परख इस जौहरीने की है और निश्चयनयका उपदेश उनके व्याख्यान में हो रहा है।
जैन मित्र में से साभार उद्धृत्त
* * * * * * *
વૈશાખ સુદ ૨ મંગળવારઃ– પૂજ્ય સત્પુરુષ શ્રી કાનજી સ્વામીનો જન્મ દિવસ
વૈશાખ સુદ ૩ બુધવારઃ– વર્તમાન ચોવીશીમાં આહારદાનના વિધિની શરૂઆત થઈ તે દિવસ; આ દિવસે
શ્રી ઋષભદેવ ભગવાનને એક વર્ષને અંતરે શ્રેયાંસકુમારે શેરડીના રસ વડે આહાર દાન કર્યું.
વૈશાખ સુદ ૧૦ બુધવારઃ– શ્રી મહાવીર ભગવાનના કેવળજ્ઞાનકલ્યાણકનો દિવસ.
વૈશાખ વદ ૬ રવિવારઃ– સોનગઢમાં શ્રી સમવસરણ મંદિરમાં ભગવાન શ્રી સીમંધર પ્રભુ તથા
શ્રી કુંદકુંદાચાર્યદેવની પ્રતિષ્ઠાનો
પાંચમો વાર્ષિક મહોત્સવ.
વૈશાખ વદ ૮
મંગળવારઃ– શ્રી જૈન સ્વાધ્યાય
મંદિર–સોનગઢના ઉદ્ઘાટનનો
નવમો વાર્ષિક મહોત્સવ તથા શ્રી
જૈન સ્વાધ્યાય મંદિરમાં પરમાગમ
શ્રી સમયપ્રાભૃતની મહાપૂજનિક
પ્રતિષ્ઠાનો નવમો વાર્ષિક
મહોત્સવ
આજીવન બ્રહ્મચર્ય
ચૈત્ર સુદ ૯ તા. ૩૦–૩–૪૭ ને રવિવારના દિવસે ઢીંચડા (જામનગર) ના રહીશ ભાઈશ્રી રામજી રૂપશી છેડા
(ઉ. વ. ૪૨) તથા તેમના ધર્મપત્ની ગંગાબેન (ઉ. વ. ૩૧) એ બંનેએ પૂ. સદ્ગુરુદેવશ્રી સમીપે આજીવન–બ્રહ્મચર્ય
અંગીકાર કર્યું છે. ભાઈશ્રી રામજીભાઈ ઘણા સંતોષી અને વૈરાગી છે. આ શુભકાર્ય માટે તેઓને ધન્યવાદ ઘટે છે.
શ્રી જૈનદર્શન શિક્ષણ વર્ગ
તા. ૪–પ–૧૯૪૭ રવિવાર વૈશાખ સુદ ૧૪ થી એક માસ સુધી જૈનદર્શનના અભ્યાસ માટે એક શિક્ષણવર્ગ
ખોલવામાં આવશે. ૧૪ વર્ષની ઉપરના ઉમેદવારોને દાખલ કરવામાં આવશે. જેને આ વર્ગમાં દાખલ થવા ઇચ્છા હોય
તેમણે નીચેના સરનામે લખવું.
* શ્રી જૈન સ્વાધ્યાય મંદિર ટ્રસ્ટ *
સોનગઢ– કાઠિયાવાડ
મુદ્રકઃ ચુનીલાલ માણેકચંદ રવાણી, શિષ્ટ સાહિત્ય મુદ્રણાલય, દાસકુંજ, મોટા આંકડિયા, કાઠિયાવાડ
પ્રકાશકઃ શ્રી જૈન સ્વાધ્યાય મંદિર ટ્રસ્ટ સોનગઢ વતી જમનાદાસ માણેકચંદ રવાણી, મોટા આંકડિયા તા. ૨૧–૪–૪૭