PDF/HTML Page 21 of 25
single page version
काठियावाड़र की सुरम्य स्वर्णपुरी
है। अस्तु जसी शान्ति और नरपति जैसी द्रढ़ता के साथ आपके मुखाब्ज–निःसृत ओजस्वी अध्यात्म–
वाणी को सहस्त्रों नर–नारी व आबाल–वृद्ध बडे चाव से सुनते हैं और उसकी मधुरिमा से गद्गद् हो
जाते हैं। आपकी उस अविरल ज्ञान–वर्षा के प्रति हम नतमस्तक हो अपनी पुञ्जीभूत श्रद्धा व्यक्त
करते हैं।
आप वह अगाध पवित्र तीर्थ हृदय हैं जिसमें क्रूर जन्तुओं का निवास नहीं है। आप वह दीप
स्पर्श तक नहीं किया है। आपकी अध्यात्मरसिकता, आत्मानुभव, प्रखर विद्वत्ता, वस्तुस्वरुप को
न्यायपूर्वक सिद्ध करने की अपूर्व शक्ति, जिनशासन का गम्भीर ज्ञान सभी अवर्णनीय है। अध्यात्म की
सर्वाङ्गपूर्ण और मौलिक व्याख्या करके आपने जो प्रयास किया है, वह अभिनन्दनीय है।
आपने इस नगर में पधार कर हमारे कमल–कोमल अन्तराल में अपनी पवित्र स्मृति की एक
चिरस्मरणीय घटना बन कर रहेगी। आपका ज्ञानालोके सदैव हमारे अन्तर में प्रकाशमान होता रहे–इस
भावना के साथ हम एक बार पुनः आपका स्वागत करते हैं।
PDF/HTML Page 22 of 25
single page version
અને અરહંત પરમાત્મા તે દેવ છે; અને તેને સાધનારા આચાર્ય–ઉપાધ્યાય–મુનિ તે ગુરુ છે, તથા અરહંત
પરમાત્મા વગેરેની વાણી તે શાસ્ત્ર છે.
विभूतयस्तीर्थकृतोडप्यनीहितुः।
शिवाय धात्रे सुगताय विष्णवे
जिनाय तस्मै सकलात्मने नमः।। २।।
વાણીમાં શ્રેષ્ઠ છે, એવી ભારતી જયવંત વર્તે છે અને તે જીવોને તીર્થ એટલે મોક્ષમાર્ગ બતાવનારી હોવાથી તેને
તીર્થ પણ કહે છે. ભગવાનને ઈચ્છા ન હોવા છતાં તેઓ સમવસરણાદિ વૈભવ સહિત છે અને તીર્થના કર્તા છે.
અરિહંત ભગવાન શરીર સહિત હોય છે તેથી તે સકલ પરમાત્મા છે, ને શરીરરહિત સિદ્ધ પરમાત્મા તે નિકલ
પરમાત્મા છે.
PDF/HTML Page 23 of 25
single page version
શિવ એટલે આત્માનું કલ્યાણ, તેને પોતે પામેલા છે અને દિવ્યવાણીના ઉપદેશવડે ભવ્ય જીવોને
અનેક ભવભ્રમણના કારણરૂપ એવા જે મોહાદિ કર્મો (ભાવ તેમજ દ્રવ્ય) તેના વિજેતા હોવાથી
આવા અરહંત પરમાત્માને નમસ્કાર હો.
તેઓ દિવ્ય ભારતીવડે હિતના ઉપદેષ્ટા છે. ભગવાનની ભારતી કેવી છે?–સર્વે જીવોને હિતરૂપ છે, વર્ણ
PDF/HTML Page 24 of 25
single page version
૧. સુખ આત્માના સ્વભાવમાં છે, સંયોગમાં નથી. પણ પોતાના સ્વભાવને ભૂલેલો અજ્ઞાની જીવ
તારા હિતનો ઉપાય વિચાર.
છે, ને તે જ એક શરણભૂત છે.
સંયોગ તરફ છે. સંયોગ તો એક ક્ષણમાત્રમાં પલટી જશે, માટે તેના આશ્રયે આત્માની શાંતિ નથી. આત્માનો
સ્વભાવ પોતે સુખસ્વરૂપ છે, ને તે નિરંતર રહેનાર છે, માટે તેના આશ્રયે જ આત્માનું હિત અને શાંતિ છે–આમ
પહેલાંં હિતના ઉપાયની ખોજ કરીને તેનો નિર્ણય કરવો જોઈએ––આવો સંતોનો હિતમાર્ગનો ઉપદેશ
(ઈષ્ટોપદેશ) છે.
આવશે ત્યાં લક્ષ્મી શરણરૂપ નહિ થાય, વૈદો બચાવી નહિ શકે, કુટુંબી કોઈ એક પગલુંય સાથે નહિ આવે.–એ
વખતે શરણભૂત તો તને તારો આત્મા જ થશે; માટે આત્મા શું ચીજ છે તેની ઓળખાણ અને પ્રીતિ કર.
PDF/HTML Page 25 of 25
single page version
નિષેધ્યું છે અને જ્ઞાનને જ મોક્ષનું કારણ ફરમાવ્યું છે.
નિષ્કર્મ અવસ્થા પ્રવર્તતાં મુનિઓ કાંઈ અશરણ નથી;
કારણ કે જ્યારે નિષ્કર્મ અવસ્થા પ્રવર્તે છે ત્યારે જ્ઞાનમાં
આચરણ કરતું–રમણ કરતું–પરિણમતું જ્ઞાન જ તે
મુનિઓને શરણ છે; તેઓ તે જ્ઞાનમાં લીન થયા થકા પરમ
અમૃતને પોતે અનુભવે છે–આસ્વાદે છે.
કેમકે ઇંદ્રિય–વિષયો પાસે આનંદની ભીખ માંગી રહ્યું છે...
અરે વિષયોના ભીખારી! તું તો ચૈતન્ય રાજા!!
રાજા થઈને તું ભીખ કાં માંગ? તારામાં તો
ઇંદ્રિય–વિષયો પાસેથી આનંદની ભીખ કાં માગ!! એ
ભીખારીપણું છોડ...ને તારા આનંદ નિધાનને સંભાળીને
અતીન્દ્રિય આનંદને ભોગવ.