PDF/HTML Page 21 of 25
single page version
આ ઉપચરિત કથનનાં કેટલાંક ઉદાહરણો છે. એના આશ્રયે ફક્ત દર્શન અને ન્યાયના ગ્રન્થોમાં જ
विकल्पपराणां परेषामस्ति विकल्पः। स तूपचार एव न तु परमार्थः।।
‘
PDF/HTML Page 22 of 25
single page version
पुद्गल पिण्डरूपनोकर्मणां तथैवोपचरिता सद्भूत व्यवहारेण बहिर्विषय घट–पटादीनां च कर्ता भवति।
ઔદારિક, વૈક્રિયિક અને આહારકરૂપ ત્રણ શરીર અને આહાર આદિ છ પર્યાપ્તિઓને યોગ્ય પુદ્ગલ પિંડરૂપ
નોકર્મોનો તથા ઉપચરિત અસદ્ભૂતવ્યવહારનયની અપેક્ષાએ બાહ્ય વિષય ઘટ–પટ આદિનો કર્તા થાય છે.
કહેનાર જે ઉપચરિત કે અનુપચરિત અસદ્ભૂત વ્યવહારનય છે તે અપેક્ષાએ અહીં જીવને પુદ્ગલ કર્મો નોકર્મો
અને ઘટ પટાદિનો કર્તા કહેવામાં આવ્યો છે. તથા પુદ્ગલકર્મ, નોકર્મ અને ઘટ–પટ આદિ તેના કર્મો કહેવામાં
આવ્યા છે.
દ્રવ્યમાં અત્યન્ત અભાવ છે. અને એ યોગ્ય પણ છે કેમ કે જ્યાં ‘એક દ્રવ્યની વિવક્ષિત પર્યાય અન્ય દ્રવ્યની
વિવક્ષિત પર્યાયમાં નિમિત્ત છે’ એ કથન પણ વ્યવહારનયનો વિષય છે ત્યાં ભિન્ન કર્તૃ–કર્મ આદિ રૂપ
વ્યવહારને વાસ્તવિક કેવી રીતે માની શકાય? તાત્પર્ય એ છે કે જ્યાં બે દ્રવ્યોની વિવક્ષિત પર્યાયોમાં કર્તા–કર્મ
આદિ રૂપ વ્યવહાર કરે છે ત્યાં જેમાં કર્તૃત્વ આદિ ધર્મોનો ઉપચાર કરવામાં આવે છે તે સ્વતંત્ર દ્રવ્ય છે અને
જેમાં કર્મત્વ આદિ ધર્મોનો ઉપચાર કરવામાં આવે છે તે સ્વતંત્ર દ્રવ્ય છે. તે બન્ને દ્રવ્યોનો પરસ્પર તાદાત્મ્ય
સંબંધ ન હોવાથી વ્યાપ્ય–વ્યાપકભાવ પણ નથી તથા તેમાં એકબીજાના કર્તૃત્વ અને કર્મત્વ આદિ રૂપ ધર્મ પણ
ઉપલબ્ધ થતા નથી. છતાં પણ લોકાનુરોધ વશે તેમાં આ આનો કર્તા છે અને આ આનું કર્મ છે ઈત્યાદિરૂપ
વ્યવહાર થતો જોવામાં આવે છે. એથી જણાય છે કે શાસ્ત્રોમાં આવા વ્યવહારને જે અસદ્ભૂતવ્યવહારનો
વિષય કહ્યો છે તે યોગ્ય જ કહેલ છે. સ્પષ્ટ છે કે આ વ્યવહાર ઉપચરિત જ છે પરમાર્થભૂત નથી. આ જ તથ્યને
બીજા શબ્દોમાં સ્પષ્ટ કરતા શ્રી દેવસેનાચાર્ય પણ પોતાના શ્રુતભવનદીપક નયચક્રમાં ‘
उपचारोत्पादकत्वात् उपचरितासदभूतस्तु उपचारादपि उपचारोत्पादकत्वात्। योऽसौ
भेदोपचारलक्षणोऽर्थः सोऽपरमार्थः।
PDF/HTML Page 23 of 25
single page version
માટે ૭૦ ગામે આમંત્રણ મોકલવામાં આવેલ તેમાંથી લગભગ ૪૨ ગામનાં મુમુક્ષુમંડળો
તરફથી પ્રતિનિધિઓ આવ્યા હતા; હિન્દીભાષીક્ષેત્રમાંથી પણ ખંડવા, સનાવદ, કિસનગઢ,
આગ્રા, ભોપાલ, ઉજ્જૈન, ગુના વગેરે અનેક સ્થાનોના પ્રતિનિધિઓ આવ્યા હતા. મુંબઈના
શેઠશ્રી નવનીતલાલ સી. ઝવેરીની અધ્યક્ષતામાં સભાની કાર્યવાહી કરવામાં આવી હતી, અને
તેમાં નીચે પ્રમાણે કાર્ય કરવાનો નિર્ણય થયો હતો–
પ્રસાર કરવાનો, તથા સોનગઢના દિ. જૈન સ્વાધ્યાય મંદિર–ટ્રસ્ટ અંતર્ગત સમસ્ત પ્રવૃત્તિઓને
વિશેષ વ્યવસ્થિત પ્રકારે ચલાવવાનો રહેશે; તેમજ ઉપરોક્ત ઉદ્દેશની પૂર્તિમાં લાગેલી બધી
સંસ્થાઓના એકીકરણનો ઉદ્દેશ રહેશે.
તે બધા પ્રતિનિધિઓ મળીને એક કાર્યવાહક કમિટીની ચૂંટણી કરશે, તે કમિટી ઉપરોક્ત ઉદ્દેશની
પૂર્તિને માટે યોગ્ય વ્યવસ્થા કરશે. (જે જે ગામના સંઘે કે મંડળે સભ્યોની નોંધ હજુ સુધી ન
મોકલાવી હોય તેઓ તુરત જ સોનગઢ નોંધ મોકલાવી આપે એવી વિનંતિ છે.)
આવશે, અને તે વિધાન અનુસાર જે કોઈ મંડળ વગેરે સંસ્થા તે મહામંડળના સભ્ય થવા
ઈચ્છશે તેમને એક પ્રતિજ્ઞાપત્ર મોકલવામાં આવશે. વિધાન અનુસાર પ્રતિજ્ઞાપત્ર આવ્યા
બાદ, યોગ્ય અવસરે બધા પ્રતિનિધિઓની એક સભા બોલાવવામાં આવશે. અને તેમાં કાયમી
કાર્યવાહક કમિટી વગેરેની ચૂંટણી કરવામાં આવશે. ત્યાં સુધી વચગાળાના સમયમાં કાર્ય
કરવા માટે નીચે જણાવ્યા મુજબનાં કાર્યો માટે કેટલીક વિભાગીય કમિટીના તથા તેના
સભ્યોની સર્વાનુમતે નિમણુક કરવામાં આવી છે.
આત્મધર્મ માસિક અને વાર્ષિક રિપોર્ટ
પ્રચારવિભાગ
વહીવટ અને હિસાબી કામકાજ:
શ્રી જિનમંદિરને લગતું કામકાજ:
બીલ્ડીંગને લગતું કામકાજ:
જૈન અતિથિ સેવા સમિતિને સહાય કરવાને લગતું કામકાજ:
આ સંબંધમાં પૂજ્ય શ્રી કાનજી સ્વામી દ્વારા ઉપદેશિત યથાર્થ માર્ગમાં રુચિ રાખનારા
તથા પૂરું ઠેકાણું મોકલાવી આપે, જેથી તેમની પાસે વિધાન–ધારાધોરણ–મોકલી શકાય.
PDF/HTML Page 24 of 25
single page version
ગુરુદેવની સાક્ષાત્ વાણીનો લાભ લેવા અસમર્થ હોય છે તેથી આવશ્યકતા પ્રમાણે સમય
સમય પર યોગ્ય વ્યક્તિ અલ્પ સમય માટે જો તેવા સ્થાને જઈ શકે તો પ્રભાવનાનું કારણ
થાય; તેથી આ કાર્યને માટે નીચે મુજબ વ્યવસ્થા નક્કી કરવામાં આવી–
તેમાંથી યોગ્ય વ્યક્તિને ચૂંટીને યોગ્ય સ્થાન પર મોકલવામાં આવે. અને તે ભાઈને નિવેદન
કરવામાં આવે કે તેઓ વર્ષમાં ઓછામાં ઓછું એક વખત અને ઓછામાં ઓછા ૧૦ દિવસ
આ યોજનાની પૂર્તિ કરવા માટે પોતાની અનુકૂળતા મુજબ ટાઈમ આપવાનું મંજુર કરે.
આવે તથા તેમને યોગ્ય માર્ગદર્શન આપવામાં આવે.
નામના છઠ્ઠા અધિકાર ઉપર પ્રવચનો થયા. તેમાં શ્રાવકના ધર્મનું અને દરરોજના કર્તવ્યનું
સુંદર ભાવભીનું વર્ણન સાંભળતાં જિજ્ઞાસુઓને પ્રમોદ થતો હતો. આ ઉપરાંત દસ લક્ષણી પર્વ
દરમિયાન દરરોજ ભગવાન શ્રી અકલંકસ્વામીરચિત તત્ત્વાર્થરાજવાર્તિકમાંથી દસ લક્ષણધર્મનું
વિવેચન થતું હતું.
વ્યક્ત કર્યો હતો.
સમાપ્ત થતું હોવાથી તેનું ઉદ્યાપન કરવામાં આવ્યું હતું. ઉદ્યાપન નિમિત્તે ભેટની વસ્તુઓ
લઈને જુલૂસરૂપે સૌ બેનો જિનમંદિર આવ્યા હતા. ત્યારબાદ દસ પૂજન તથા દસ સ્તોત્ર
પૂર્વક ભક્તિથી દસવર્ષનું વિધાન પૂર્ણ થયું હતું. સાંજે સર્વે મંદિરમાં ધૂપક્ષેપણ થયું હતું.
હતી. ભાદરવા સુદ પુનમે દસ લક્ષણપર્વની પૂર્ણતાના હર્ષોપલક્ષમાં ભગવાનની રથયાત્રા
નીકળી હતી. અને ભાદરવા વદ એકમની સાંજે ક્ષમાવણી–પૂજન બાદ શ્રી જિનેન્દ્ર ભગવાનનો
મહાઅભિષેક થયો હતો. દરરોજ જિનમંદિરમાં ભાવભીની ભક્તિ થતી હતી. આમ પૂજ્ય
ગુરુદેવના મંગલ પ્રતાપે ધામિકપર્વ વિધવિધ કાર્યક્રમપૂર્વક આનંદથી ઊજવાયું હતું.
PDF/HTML Page 25 of 25
single page version
નવા વર્ષનું લવાજમ રૂા. ચાર આપે ન ભર્યા હોય તો તુરત ભરી દેવા વિનંતિ છે. પોતાના ગામના
જેઓ ગ્રાહક તરીકે ચાલુ રહેવા ન ઈચ્છતા હોય તેઓ કાર્યાલયને ખબર આપે એવી વિનંતિ કરવામાં