Atmadharma magazine - Ank 237
(Year 20 - Vir Nirvana Samvat 2489, A.D. 1963).

< Previous Page  


Combined PDF/HTML Page 2 of 2

PDF/HTML Page 21 of 25
single page version

background image
: ૨૦: આત્મધર્મ: ૨૩૭
ભગવાન! ...
મારી સાથે ચાલો...
‘
ममलपाहूड’ માં તારણસ્વામીએ એક ‘उमाहो फूलना’ (એક પ્રકારનું હાલરડું) રચ્યું છે;
તેમાં એક સમ્યગ્દ્રષ્ટિ સિદ્ધગતિ પામવાની અથવા મોક્ષમાં જવાની ભાવના કરે છે અને સાથે શ્રી
અરિહન્ત ભગવાનની ભક્તિ પણ કરે છે; તે એવી ભાવના ભાવે છે કે હે ભગવાન! જ્યાંસુધી હું
મોક્ષપુરીમાં ન પહોંચું ત્યાં સુધી આપ મારી સાથે ને સાથે જ ચાલો. મોક્ષ જતાં જતાં સાધકે પોતાના
હૃદયમાં સિદ્ધ ભગવાનને સ્થાપ્યા છે એટલે સિદ્ધ ભગવાન તેની સાથે ને સાથે જ છે. હે ભગવાન!
મોક્ષ જતાં સુધી આપ મારી સાથે જ રહો એટલે કે આપના ઉપદેશનું અવલંબન ને આપના સ્વરૂપનું
ચિંતવન રહો; જેથી વચ્ચે ભંગ પડ્યા વગર આત્માની ઉન્નતિ કરતો કરતો મોક્ષપુરીમાં ચાલ્યો જાઉં;
વચ્ચે ક્્યાંય પાછો ન પડું. તે સાધક સિદ્ધક્ષેત્રને જ પોતાનો દેશ કહે છે. સિદ્ધપર્યાયને પોતાનો ભેષ
સમજે છે, સિદ્ધસુખને પોતાની શય્યા સમજે છે. આ રીતે फुलना દ્વારા પ્રેરણા કરી છે કે હે જીવ! તું
નિશ્ચિંત થઈને સિદ્ધ જેવા તારા શુદ્ધાત્મના અનુભવનો અભ્યાસ કર. એ સ્વાનુભવરૂપ જહાજ પર
ચઢીને તું મોક્ષદ્વીપમાં પહોંચીશ.
चलि चलहुन हो जिनवरस्वामी अपनेउ साथा...
चलि चलहुन हो जिनवरस्वामी अपनेउ देशा...
चलि चलहुन हो जिनवरस्वामी सिद्ध सहेसा...
સાધક કહે છે: चलि चलहु... હે ભગવાન ચાલો... ચાલો! હું સિદ્ધપદનું સાધન કરીને મોક્ષમાં
આવવા નીકળ્‌યો છું, તો હે ભગવાન! આપણા મોક્ષદેશમાં શું આપ મારી સાથે નહીં ચાલો! चलि
चलहु... ચાલો... ચાલો... ભગવાન! મારી સાથે ચાલો. હે જિનેન્દ્ર! નિજસ્વરૂપના સ્વદેશમાં આપ
મારી સાથે ચાલો.
જુઓ તો ખરા, કેવી સરસ રચના કરી છે!
મોક્ષનો સાધક ભવ્ય જીવ શ્રી અરિહંતભક્તિમાં મગ્ન થઈને કહે છે કે હે જિનેન્દ્ર! કયા આપ
હમારી સાથે અપને મોક્ષરૂપી દેશમેં ન ચલોગે? મુક્તિના મિલનને માટે મારા અંતરમાં આત્મકમળના
રસનો અનુભવ પ્રગટ થયો છે. મને શ્રી જિનેન્દ્ર ભગવાનનો એવો ઉપદેશ મળ્‌યો છે કે ચૈતન્યસૂર્યનો
અનુભવ કરું ને વીતરાગભાવને પ્રગટ કરું. તે હિતકારી સહાયક ભાવવડે આ જીવ મુક્તિપુરીમાં પ્રવેશ
કરે છે.

PDF/HTML Page 22 of 25
single page version

background image
અષાડ: ૨૪૮૯ : ૨૧:
જેમ પ્રવચનસારના મંગલાચરણમાં આચાર્યદેવે મોક્ષલક્ષ્મીના સ્વયંવર સમાન જે દીક્ષાનો
ઉત્સવ તેમાં બધા પરમેષ્ઠી ભગવંતોને બોલાવીને પોતાના અંતરમાં ઉતાર્યા છે... પોતાના જ્ઞાનમાં
પંચપરમેષ્ઠીને સાક્ષાત્ હાજર કરીને ચારિત્રદશાને સાધે છે... મોક્ષદશાનો સ્વયંવર કરે છે. તેમ અહીં
સાધક કહે છે કે હે ભગવાન! ચાલો... મારી સાથમાં ચાલો, મોક્ષપુરીમાં જતાં મારી સાથે જ રહો.
અહો! પંચપરમેષ્ઠીનો જ્યાં સાથ મળ્‌યો ત્યાં મોક્ષદશા પાછી ન ફરે, વચ્ચે વિઘ્ન ન હોય. પ્રભો!
ચૈતન્યની લગની વડે મોક્ષદશા સાથેના લગ્નમાં આપને બોલાવ્યા છે. જેમ લગ્ન વખતે મોટા શેઠિયાને
સાથે રાખે છે તેમાં હેતુ એ છે કે કન્યા કોઈ કારણે પાછી ન ફરે... તેમ અહીં સાધક જીવ ચૈતન્યની
લગની પૂર્વક શેઠ–શ્રેષ્ઠ એવા અનંતા તીર્થંકરો–સિદ્ધભગવંતોને પાસમાં–સાથમાં–હૃદયમાં રાખીને મોક્ષને
સાધવા નીકળ્‌યો, હવે તેની મોક્ષદશા અટકે નહિ, તે પાછો ફરે નહિ, અપ્રતિહતભાવે મોક્ષદશા લીધે
છૂટકો.
હે ભગવાન! શું આપ મારી સાથે નિજભેષમાં નહિ ચાલો! અમારો નિજભેષ તો સિદ્ધ
મહારાજ સમાન છે, (सिद्ध समान सदा पद मेरो). હે જિનેંદ્ર ભગવાન! આપ મારી સાથે
મલીને મુક્તિપુરીમાં ચાલો. જ્યાંંસુધી મોક્ષ નજીક ન પહોંચું ત્યાં સુધી હું આપનો સાથ એટલે કે
આપની ભક્તિ ને આપના સ્વરૂપનું ધ્યાન નહિ છોડું. સાધક કહે છે–સિદ્ધપર્યાય તે મારી શૈયા
છે, –કે જેમાં આત્મા અનંતકાળ સુધી પરમાનંદ સહિત વિશ્રામ કરે છે. હે જિનેંદ્ર ભગવાન!
આવી સિદ્ધશૈયામાં શું આપ મારી સાથે નહિ ચાલો! હે ભગવાન! મુક્તિપુરીમાં જતા આપ મારા
સહકારી છો. પ્રભો! હું સિદ્ધ ભગવાનની પાસે જાઉં છું. આપ મારી સાથે સિદ્ધપુરીમાં ચાલો.
પ્રભો! મોક્ષપથમાં આપ મારા સાર્થવાહ છો. મોક્ષમાં જવા માટે આપ મારા સથગારા–સાથીદાર
છો... આપ મારી સાથે જ રહો. અમને આપનો જ સાથ છે, બીજા કોઈનો સાથ નથી. રાગનો ય
સાથ નથી. સમયસારમાં वंदित्तु सव्वसिद्धे કહીને આત્મામાં સિદ્ધભગવંતોને સ્થાપીને સાધકદશા
શરૂ કરી છે, એ રીતે અપૂર્વ માંગળિક કર્યું છે.
–પૂ. ગુરુદેવના “અષ્ટ પ્રવચન”માંથી. (પુસ્તક છપાય છે.)

PDF/HTML Page 23 of 25
single page version

background image
: ૨૨: આત્મધર્મ: ૨૩૭
આધ્યામિક સન્દેશ
અધ્યાત્મવિદ્યા તે સર્વશ્રેષ્ઠ વિદ્યા છે.

ભોપાલ શહેરમાં અધ્યાત્મ સંમેલનના ઉદ્ઘાટન પ્રસંગે અધ્યાત્મવિદ્યાનો સંદેશ આપતાં ગુરુદેવે
કહ્યું કે– જગતની સર્વ વિદ્યામાં ચૈતન્યની અધ્યાત્મવિદ્યા સર્વશ્રેષ્ઠ છે. અધ્યાત્મવિદ્યા વિના બીજા કોઈ
ક્રિયાકાંડમાં જન્મમરણનો નાશ કરવાની તાકાત નથી. सा विद्या या विमुक्तये– વિદ્યા તેનું નામ કે
જેનાથી મુક્તિનું કારણ થાય. જેનાથી ૮૪ના અવતારનું પરિભ્રમણ થાય તે કુવિદ્યા છે. સ્વાનુભુતિ વડે
આત્માને જાણવો તે અધ્યાત્મવિદ્યા છે. ને તે વિદ્યા મોક્ષનું કારણ છે. સંસારસંબંધી અનેક વિદ્યાઓ જીવ
અનંતવાર શીખ્યો છે, શાસ્ત્રો પણ ભણ્યો છે, પરંતુ જન્મમરણનો જેનાથી અંત આવે એવી
સ્વાનુભૂતિરૂપ અધ્યાત્મવિદ્યા જીવ ક્ષણમાત્ર શીખ્યો નથી. અંતર્મુખ થઈને રાગથી ભિન્ન
ચૈતન્યસ્વાનુભૂતિ વડે આત્મામાં અધ્યાત્મવિદ્યાનું ઉદ્ઘાટન થાય છે. આત્મામાં જ્યાં સમ્યક્
મતિશ્રુતજ્ઞાન પ્રગટ્યા ત્યાં અપૂર્વ અધ્યાત્મવિદ્યા ઊઘડી જ્યાં આવી અધ્યાત્મવિદ્યાનું ઉદ્ઘાટન થયું ત્યાં
અલ્પકાળમાં પૂર્ણાનંદની પ્રાપ્તિ જરૂર થાય છે. માટે આવી અધ્યાત્મવિદ્યા શીખવા જેવી છે.
અધ્યાત્મવિદ્યા તે ભારતની મૂળ વસ્તુ છે. અંતરમાં દેહથી ભિન્ન ચૈતન્ય સ્વરૂપ છે તેના ધ્યાન
વડે શાંતિ મળે છે. શાંતિ પોતાના સ્વરૂપમાં છે પણ જગત બહારના સાધનમાં તે ઢુંઢે છે. નિજસ્વરૂપની
ઓળખાણ વડે આત્મપ્રસિદ્ધિ જીવે કદી કરી નથી. પરની પ્રસિદ્ધિ, દુનિયાની પ્રસિદ્ધિ અનંતવાર મળી,
પણ સ્વાનુભવ વડે પોતાના આત્માની પ્રસિદ્ધિ કર્યા વગર જન્મમરણના ફેરા ટળે નહિ ને શાંતિ મળે
નહિ. જીવનનું શોધન અને શાંતિની પ્રાપ્તિ અધ્યાત્મવિદ્યા વડે થાય છે. સ્વાનુભવથી આત્માને ઓળખે
તો આવી અધ્યાત્મવિદ્યા ખૂલે છે, ને તે જ અધ્યાત્મ સંમેલનનું ખરૂં ઉદ્ઘાટન છે. જ્યાં આવી
અધ્યાત્મવિદ્યા ઊઘડી ત્યાં આત્મામાં શાંતિના સ્ત્રોત વહે છે, સુખ પ્રગટે છે ને મુક્તિ થાય છે.
ગુરુદેવની શાંતરસઝરતી વાણીમાં અધ્યાત્મવિદ્યાનો સર્વોત્કૃષ્ટ મહિમા સાંભળતાં દસ હજાર
માણસોની સભા ખૂબ પ્રસન્ન થઈ હતી. સમ્મેલનના પ્રમુખસ્થાનેથી બોલતાં મધ્યભારતના વિત્તમંત્રી
શ્રી મિશ્રિલાલજી જૈને કહ્યું હતું કે–
આજે આપણા સૌભાગ્યનો દિવસ છે કે આપણા દેશના મહાન સંત પૂ. શ્રી કાનજીસ્વામી
આપણી વચ્ચે બિરાજમાન છે; તેઓ આ અધ્યાત્મ સંમેલનમાં તથા ધાર્મિક મહોત્સવમાં આશીર્વાદ
દઈને મોક્ષનો પરમ શ્રેષ્ઠ રસ્તો બતાવશે. આ ભૌતિક સાધનના બનાવટી જીવનમાં અટવાયેલા જીવોને
શાંતિનો સાચો રસ્તો બતાવવા માટે સન્તો પૃથ્વી પર વિચરે છે. તે રીતે પૂ. સ્વામીજી સૌરાષ્ટ્રથી અહીં
પધાર્યા છે. તેઓ અધ્યાત્મસન્દેશ સંભળાવવા આવ્યા છે, મને વિશ્વાસ છે કે અહીંની જનતા આવા
આધ્યાત્મિક–સંમેલનનો લાભ ઉઠાવશે ને સ્વામીજીનો સન્દેશ ઝીલીને આધ્યાત્મિક શક્તિની બઢવારી
દ્વારા આપણા મહાન દેશની શક્તિ વધારશે.
અધ્યાત્મસંમેલનના ઉદ્ઘાટન પ્રવચનમાં રાજ્યપાલ શ્રી પાટસ્કરજીએ કહ્યું હતું કે–
અધ્યાત્મવિદ્યા એ ભારતની એક વિશિષ્ટ પરંપરા છે. આત્મા શું છે, તે ક્્યાંથી આવ્યો, ક્્યાં જશે– એ
એક મહત્વનો સવાલ છે. રશિયા કે અમેરિકાએ અવકાશમાં રોકેટ છોડયું તેમાં ભૌતિક પ્રગતિ ભલે હો
પરંતુ આધ્યાત્મિક દ્રષ્ટિએ પ્રગતિ નથી. એ આધ્યાત્મિક વિષય તરફ ધ્યાન ન જાય તો શાંતિ નથી
મળતી ને સંઘર્ષ તથા હિંસા થાય છે. હું પ્રસન્નતા અનુભવું છું કે આજે અહીં મહાન આધ્યાત્મિક
સમ્મેલનનો પ્રારંભ થાય છે, ને અધ્યાત્મનો સન્દેશ દેનારા આવા અચ્છા સંત મહાત્મા અહીં પધાર્યા છે;
તે આપણી બધાની પુણ્યાઈ છે. આવા આધ્યાત્મિક સંમેલનમાં સંમિલિત થવાનું હું મારું કર્તવ્ય સમજું
છે. મને વિશ્વાસ છે કે અહીં જે પવિત્ર કાર્ય થઈ રહ્યું છે તેનો બધા લોકો લાભ ઉઠાવશે.

PDF/HTML Page 24 of 25
single page version

background image
ભો પા લ નું આ ધ્યા ત્મિ ક સ મ્મે લ ન........




તા. ૨પ–પ–૬૩ના રોજ ભોપાલશહેરમાં આધ્યાત્મિક સમ્મેલનનો પ્રારંભ થયો તેનું દ્રશ્ય;
સમ્મેલનમાં લગભગ દશ હજાર શ્રોતાજનોની સભાને ગુરુદેવ આધ્યાત્મ–સન્દેશ સંભળાવી રહ્યા છે–જે
સામે પાને આપવામાં આવ્યો છે. ગુરુદેવના જમણા હાથ તરફ (છેડે) સંમેલનના અધ્યક્ષ અને
મધ્યભારતના નાણાપ્રધાન શ્રી મિશ્રિલાલજી ગંગવાલ બેઠેલા છે; તથા ગુરુદેવની બીજી તરફ મધ્ય
પ્રદેશના ગવર્નર–રાજ્યપાલ શ્રી એચ. વી. પાટસ્કર બેઠેલા છે. પાછળના ભાગમાં બીજા પ્રધાનો વગેરે
બેઠેલા છે.
વૈરાગ્ય સમાચાર
જામનગરવાળા શેઠશ્રી ચુનીલાલ હઠીસંગ સોનગઢમાં જેઠ વદ ૧૩ની સવારમાં ૭૩ વર્ષની વયે
એકાએક સ્વર્ગવાસ પામી ગયા. સં. ૧૯૯૧થી તેઓ ગુરુદેવના પરિચયમાં આવેલા; મુંબઈમાં સોનગઢ
સાહિત્યના વાંચનની શરૂઆત તેમણે કરેલી, તથા જામનગર મુમુક્ષુ મંડળના તેઓ પ્રમુખ હતા.
જામનગરને તેઓ છોટી કાશી કહેતા અને ત્યાં ભવ્ય જિનમંદિર બંધાય તે માટે તેમને ઘણો ઉત્સાહ ને
ભાવના હતી. શરીરમાં હાલવા ચાલવા વગેરેની અનેક તકલીફો હોવા છતાં સોનગઢ રહીને ઉલ્લાસ
પૂર્વક તેઓ સત્સમાગમનો લાભ લેતા હતા. ગુરુદેવના ઘણા પ્રવચનની નોંધ તેમણે કરેલી છે. તેમને
વાંચન–શ્રવણ ને ચર્ચાનો ઉત્સાહ હતો. સ્વર્ગવાસના ૩૬ કલાક પહેલાં (છેલ્લીવાર જેઠ વદ ૧૧ની
બપોરે) તેઓ ગુરુદેવના પ્રવચનમાં આવેલા ને તે પ્રવચનમાંથી કેટલાક સાર પણ તેમણે લખ્યો છે.
આગલી રાત્રે (એટલે સ્વર્ગવાસ અગાઉ ૮ કલાક પહેલાં) તો તેમણે એક કલાક સુધી આધ્યાત્મિક
ચર્ચા ઉત્સાહથી સાંભળી હતી. ને સવારમાં પાંચ વાગે એકાએક હૃદયરોગના હુમલાથી તેમનો
સ્વર્ગવાસ થઈ ગયો. તેઓ ભદ્ર હતા, ને ધર્માત્મા પ્રત્યે તેમની ભક્તિ તથા સાધર્મીઓ પ્રત્યે વાત્સલ્ય
પ્રશંસનીય હતા, આ લેખક પ્રત્યે પિતા જેવું વાત્સલ્ય રાખીને ધર્મ સાધનમાં ઉત્સાહિત કરતા.
સત્સમાગમનો વિશેષ લાભ લેવા તેમણે સ્વાધ્યાયમંદિરની બાજુમાં જ નવું મકાન બંધાવેલ, છેલ્લા
અઠવાડિયામાં તો તેમને તત્ત્વ સમજવા માટે વિશેષ જિજ્ઞાસા જાગી હતી. સત્ની જિજ્ઞાસાના સંસ્કાર
ચાલુ રાખીને અને તેમાં આગળ વધીને તેઓ શીઘ્ર આત્મકલ્યાણ સાધે એ જ ભાવના.

PDF/HTML Page 25 of 25
single page version

background image
ATMADHARM Reg. No. G. 82
____________________________________________________________________________
સુધારો: આત્મધર્મ અંક ૨૩૬ પૃષ્ઠ ૨૨ ના પહેલા કોલમમાં “માતા ૧૪ મંગલ સ્વપ્નો દેખે
છે”–એમ પ્રેસની ભૂલથી છપાઈ ગયું છે, તેને બદલે “માતા ૧૬ મંગલ સ્વપ્નો દેખે છે” એમ સુધારીને
વાંચવું.
સિદ્ધચક્ર વિધાન: સોનગઢમાં અષ્ટાહ્નિકા દરમિયાન શ્રી સિદ્ધચક્રમંડલવિધાન કલકત્તાના
શેઠશ્રી વછરાજજી ગંગવાલના ધર્મપત્ની સૌ. મનફુલાબેન તરફથી ચાલી રહ્યું છે.
દર વર્ષની જેમ આ શિક્ષણ વર્ગ શ્રાવણ સુદ પાંચમ ને ગુરુવાર તા. ૨પ–૭–૬૩થી શરૂ થશે ને
શ્રાવણ વદ નોમ મંગળવાર તા. ૧૩–૮–૬૩ સુધી ચાલશે. રહેવા જમવાની વ્યવસ્થા સંસ્થા તરફથી
થશે. જેમને શિક્ષણ વર્ગમાં દાખલ થવા ઈચ્છા હોય તેઓએ નીચેના સરનામે જણાવવું.
શ્રી જૈન સ્વાધ્યાય મંદિર ટ્રસ્ટ
સોનગઢ (સૌરાષ્ટ્ર)
દસ લક્ષણીય પર્યુષણ પર્વ અને ધાર્મિક દિવસો
દસ લક્ષણીય પર્યુષણ પર્વ તા. ૨૪–૮–૬૩ શનિવાર ભાદરવા સુદ પાંચમથી શરૂ થઈને તા.
૧૬–૮–૬૩ને સોમવાર ભાદરવા સુદ ૧૪ સુધી ઊજવાશે, ત્યાર પહેલાં રાબેતા મુજબ શ્રાવણ વદ ૧૩ને
શુક્રવાર તા. ૧૬–૮–પ૩થી ભાદરવા સુદ ૪ને શુક્રવાર તા. ૨૩–૮–૬૩ સુધી ધાર્મિક દિવસો ઊજવાશે.
વૈરાગ્ય સમાચાર
કલોલના ભાઈશ્રી વાડીલાલ જગજીવનદાસ જેઓ કેટલાક વખતથી બિમાર હતા તેઓ જેઠ વદ
એકમના રોજ કલોલમાં સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે; ગુરુદેવ પ્રત્યે તેમને ભક્તિ ભાવ હતો, અને
સત્સમાગમનો લાભ લેવા માટે તેઓ અવારનવાર સોનગઢ આવીને રહેતા. ગુરુદેવના દર્શનની તેમની
ભાવના હતી, સત્ની જિજ્ઞાસામાં આગળ વધીને તેઓ આત્મહિત સાધે એજ ભાવના.
જામનગરના ભાઈશ્રી અમૃતલાલ દેવકરણ વોરા વૈશાખ સુદ ૧૧ ના રોજ જામનગર મુકામે
સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. જોકે તેમની તબિયત છેલ્લા કેટલાંક વખતથી બિમાર હતી, છતાં ચૈત્ર માસમાં
ગુરુદેવ જામનગર પધાર્યા ત્યારે પણ તેમણે પ્રવચન વગેરેનો લાભ લીધો હતો. અનેક વર્ષોથી તેઓ
સોનગઢ રહેતા ને સમયસાર વગેરે અનેક મહાન ગ્રંથોનું છાપકામ તેમના છાપખાનામાં થયેલું છે.
સંસ્થાના સાહિત્યના છાપકામમાં તેમનો ગ્રંથોનું છાપકામ તેમના છાપખાનામાં થયેલું છે. સંસ્થાના
સાહિત્યના છાપકામમાં તેમનો મહત્વનો ફાળો છે. દેવ–ગુરુ–શાસ્ત્રની ભક્તિમાં આગળ વધીને તેઓ
આત્માનું હિત સાધે એજ ભાવના.
અમદાવાદના શેઠશ્રી પ્રેમચંદ મહાસુખરામ તા. ૭–૪–૬૩ના રોજ સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. તેઓ
પૂજ્ય ગુરુદેવ પ્રત્યે ભક્તિભાવ ધરાવતા હતા ને અવાર નવાર સોનગઢ આવીને લાભ લેતા હતા. સત્
દેવ–ગુરુ–ધર્મની આરાધના કરીને તેઓ આત્મહિત સાધે એજ ભાવના.
____________________________________________________________________________
શ્રી દિગંબર જૈન સ્વાધ્યાય મંદિર ટ્રસ્ટ વતી પ્રકાશક અને
મુદ્રક: હરિલાલ દેવચંદ શેઠ, આનંદ પ્રીન્ટીંગ પ્રેસ–ભાવનગર.