Atmadharma magazine - Ank 297
(Year 25 - Vir Nirvana Samvat 2494, A.D. 1968).

< Previous Page  


Combined PDF/HTML Page 3 of 3

PDF/HTML Page 41 of 45
single page version

background image
: ૩૮ : આત્મધર્મ : અષાડ : ૨૪૯૪ :
બાલવિભાગના હજારો સભ્યો અમને સાધર્મીકુટુંબ સમાન ભાસે છે.
(લે : કનકબાળા રતિલાલ જૈન : નં.૧૯૭૪ જોરાવરનગર)
(ઉત્તમકક્ષાના લેખોમાં આ લેખને સ્થાન મળ્‌યું છે.)
આત્મધર્મના બાલવિભાગ દ્વારા હજારો બાળકોમાં નાનપણથી જે ધર્મસંસ્કારનાં
બી રોપાય છે તે આગળ વધીને મોટા વૃક્ષની જેમ ફાલશે ને સમ્યગ્દર્શનાદિ મધુરા ફળ
આપશે. –આ ઉત્તમ ભાવના બાલવિભાગના સભ્યપત્રકમાં (આંબાના ઝાડ દ્વારા)
પ્રદર્શિત કરી છે.
બાલવિભાગની સરળ શૈલિ અમારા હૃદયમાં ધર્મના સંસ્કાર દ્રઢ કરે છે....ને
ધર્મમાં ઉત્સાહથી રસ લેવા પ્રેરે છે. હજારોની સંખ્યામાં બાલવિભાગનાં સભ્યો તે બધાય
અમને સાધર્મી –કુટુંબ સમાન ભાસે છે, કેમકે ‘સાચું સગપણ સાધર્મીનું’. ધર્મની
સાધનામાં બધા સાધર્મીઓએ નમ્રપણે એકબીજાને ટેકો ને પ્રોત્સાહન આપવું જોઈએ.
બાલવિભાગની ટોચ ઉપર લખ્યું છે કે ‘અમે જિનવરનાં સન્તાન’ –એટલે
આપણે જિનવરદેવની આરાધનામાં ને આજ્ઞામાં રહેનારા, અને જિનવરના માર્ગે
ચાલનારા બંધુઓ છીએ. આવી ઉચ્ચ ભાવનાને બાલવિભાગ પોષે છે.
બાલવિભાગે નાના બાળકો ઉપર ચમત્કારીક અસર કરીને એમ સમજાવ્યું છે કે
જીવનમાં ધર્મ જેવું બીજું કાંઈ નથી. એટલે જ્ઞાન–વૈરાગ્યની ભાવના અને તત્ત્વજ્ઞાનનો
પ્રેમ જાગે છે. તેમાં આવતી રસપ્રદ પ્રશ્નોત્તરી, ટૂચકડા કાવ્યો ને રમુજી શૈલીના ઉખાણા
અમને આનંદ સાથે જ્ઞાન આપે છે. આત્માર્થીતા, વાત્સલ્ય ને દેવ–ગુરુ–ધર્મની સેવાના
અદ્ભુત સંસ્કાર અમને બાલવિભાગ દ્વારા મળે છે...તે અમારા જીવનને નવો વળાંક
આપે છે અને કોલેજના અભ્યાસ કરતાં પણ ધાર્મિક અભ્યાસને વધુ મહત્ત્વનો સમજીને
અમે તેના રસલ્હાણનું આસ્વાદન કરીએ છીએ. ટૂંકામાં બાલવિભાગને અમે ધર્મનું એક
પવિત્ર ઝરણું માનીએ છીએ. અને દિનોદિન તેનો વિકાસ થાય એવી અંતરથી ભાવના
ભાવીએ છીએ.
–जयजिनेन्द्र
આ અંકમાં છઠ્ઠા પાને–
મનુષ્યગતિમાં સમ્યગ્દ્રષ્ટિ કરતાં મિથ્યાદ્રષ્ટિ સંખ્યાતગુણા છે એમ છપાયું છે તેને
બદલે અસંખ્યાતગુણા છે એમ વાંચવું. કેમકે સમ્મૂર્છન મનુષ્યો સહિત અસંખ્યાતા જીવો
મનુષ્યગતિમાં છે.

PDF/HTML Page 42 of 45
single page version

background image
: અષાડ : ૨૪૯૪ : આત્મધર્મ : ૩૯ :
ગુરુદેવના ચરણોમાં મારા જીવનના પચીસ વર્ષ : સંપાદકીય :
અનુસંધાન ટાઈટલ પૃ (૨) થી
ટ્રેઈન તો મને મુકીને ચાલી ગઈ. મને આવા સંતના ચરણથી દૂર લઈ જવાનું કામ
કરવાનું ટે્રઈનને નહિ ગમ્યું હોય એટલે મને સંતના શરણમાં જ મુકીને તે તો ચાલી ગઈ.
બસ, આ ટ્રેઈનનું ચૂકી જવું એ મારા જીવનપલટાની ઘડી!
પાછો રખડતો–રખડતો હું ગુરુદેવના શરણમાં આવ્યો. અને ગુરુદેવના જુના લખાયેલા
પ્રવચનોની નકલ (પ્રેસકોપી) કરવાના કાર્ય માટે સંસ્થાએ મારી પસંદગી કરી. આ રીતે સૌથી
પહેલવહેલું સમયસારના પ્રવચનો લખવાનું (પ્રેસકોપી કરવાનું) સુકાર્ય મને મળ્‌યું.
આ અરસામાં પૂ.ગુરુદેવના હંમેશના પ્રવચનો પૂ. બેનશ્રી–બેન બંને બેનો
ઝીલીને લખતા હતા.
ગુરુદેવના પ્રવચન લખતાં મને આવડે કે નહિ–તેની મને તો હજી ખબર પણ ન
હતી, પરંતુ પૂ. બેનશ્રી–બેનને કોણ જાણે ક્યાંથી ખબર પડી ગઈ–તે એક દિવસે
તેઓશ્રીએ મને આજ્ઞારૂપ સૂચના કરી કે તમે ગુરુદેવનું વ્યાખ્યાન લખતાં શીખો!
આવડવાના કારણે નહિ પરંતુ પૂ. બેનશ્રી–બેનનાં વચનો દ્વારા મળેલા અતિશય
ઉલ્લાસને કારણે, મેં પ્રવચન લખવા શરૂ કર્યા... ને તેમની પ્રેરણાના જ પ્રતાપે ત્રણેક
મહિનાની પ્રેકટીસ થતાં પ્રવચન લખવામાં હું ઉત્તીર્ણ થયો. શરૂઆતમાં એક પ્રવચનના
૧૨ પાનાં લખાયેલ, પછી અનુક્રમે ૧૬ થયા અને પછી સરેરાશ ૨૦ પાનાં જેટલું
લખાણ થતું. વધારેમાં વધારે ઝડપે એકવખત ૨૪ પાનાનું લખાણ થયું હતું. પછી તો
લેખનકાર્ય સહજ જેવું બની ગયું. જેમ જેમ લેખન થતું ગયું તેમ તેમ ગુરુદેવના ભાવો
પણ મારા મનમાં ઘૂંટાતા ગયા....ને મારા આત્મામાં તેના સંસ્કાર પડતા ગયા. પૂ.
ગુરુદેવનો નીકટ સહવાસ અણસમજણપણે પણ મને ખૂબ જ ગમતો...ને ગુરુદેવ
અમારા જેવા નાનકડા બાળકોને ઉલ્લાસ આપીને આનંદિત કરતા. પૂ. બેનશ્રી–બેનનાં
દર્શન પણ આ બાળકને કોઈ અકલ્પિત પ્રેરણાઓ જગાડીને આત્મહિતમાં પ્રેરતા હતા.
આમ એક તરફ ગુરુદેવના પ્રવચનોનું લેખન થતું ગયું, બીજી તરફ સમજવાની
જિજ્ઞાસા પણ વધતી ગઈ, ત્યાં ત્રીજી તરફથી આ ‘આત્મધર્મ’ માસિકની શરૂઆત થઈ.
અઢીસો ગ્રાહક થાય તો ઘણા–એવી ધારણાથી શરૂ થયેલ આ માસિક આજે ગુજરાતી–
હિંદી મળીને ચાર હજાર જેટલા ગ્રાહકો ધરાવે છે. આત્મધર્મનો પહેલો અંક સં.૨૦૦૦ ના
માગશર સુદ બીજે પ્રસિદ્ધ થયો હતો. મુ. શ્રી રામજીભાઈની દોરવણીમાં તેનું લેખન–
સંપાદન કરવાનું પણ મારા જ ભાગ્યમાં આવ્યું. આજે પચીસ વર્ષમાં ૨પ૦૦૦ જેટલા
પાનાં આત્મધર્મ માટે આ હાથે લખાઈ ચૂક્યાં છે, ને બીજા પણ ૨પ૦૦૦ જેટલા પાનાનું
સાહિત્ય ગુરુદેવના પ્રવચનમાંથી લખાઈ ગયું છે. આ રીતે પચાસ હજાર પાનાં જેટલું

PDF/HTML Page 43 of 45
single page version

background image
: ૪૦ : આત્મધર્મ : અષાડ : ૨૪૯૪ :
ઉચ્ચ કોટિનું અધ્યાત્મસાહિત્ય લખાયું છે; ને તે દ્વારા જિનવાણી પ્રત્યેની પરમભક્તિ
પુષ્ટ થઈ છે.
સં.૨૦૦૦ માં ગુરુદેવના રાજકોટથી પુન: સોનગઢના વિહાર વખતે જ્યારે હું
થોડા દિવસ મોરબી ગયો ત્યારે કુટુંબીજનોને લાગ્યું કે આ છોકરો ધર્મની લાઈનમાં
ઉતરી જશે, એટલે આખા કુટુંબના વડીલોએ ભેગા થઈને આ માર્ગ છોડીને મુંબઈ જવા
ખૂબ દબાણ કરવા માંડયું, પરંતુ– આ બાળકના હૃદયમાં તો પૂ. ગુરુદેવના ચરણનો
પ્રભાવ અંકિત થઈ ચૂક્યો હતો, એટલે જ્યારે મુંબઈ જવા માટે વડીલોએ દબાણ કરીને
પૂછ્યું ત્યારે મુખને બદલે આંખોએ જ અશ્રુની ધારા વહાવીને જવાબ આપ્યો. જો કે
આંખની અશ્રુધારાએ મુંબઈ જવાની વાતને ધોઈ નાંખી હતી પણ વડીલોનું દબાણ તો
ઊલટું વધવા લાગ્યું, છેવટે તેમના સકંજામાંથી છૂટવા ‘રામજીભાઈ પાસેથી રજા લઈને
આવું’ એમ કહીને હું ત્યાંથી ભાગી આવ્યો, ને સીધો ગુરુદેવ પાસે લાઠી શહેર પહોંચ્યો.
–એ દિવસ હતો. સં. ૨૦૦૦ ના ચૈત્ર સુદ તેરસ !
આમ અનેક ખેંચતાણ વચ્ચેથી પસાર થઈને ગુરુદેવના પવિત્ર ચરણકમળમાં
આ બાળક વસ્યો ને સોનગઢમાં ગુરુદેવની મીઠીમધુરી અમીછાયામાં જીવનઘડતર થતું
ગયું. અહા, ગુરુદેવના ઉપકારની શી વાત!
આજે તો એ વાતને પચીસ વર્ષ–પા સૈકો–થયો...આ પચીસ વર્ષમાં તો
ગુરુદેવના ચરણોમાં કેવા કેવા ઉત્તમ પ્રસંગો બન્યા...ને ગુરુદેવના શ્રીમુખથી કેવી કેવી
ઉત્તમ પ્રસાદીઓ આશીર્વાદપૂર્વક પ્રાપ્ત થઈ....એનાં હજારો સંભારણા આજે આત્માને
ઊંડા સંશોધનમાં લઈ જાય છે...ને આવા સંતોના પવિત્રજીવન પ્રત્યે પરમ અર્પણતા
પ્રગટાવે છે.
જીવનમાં ગુરુદેવે આ વાત તો રગડી રગડીને ઘૂંટાવી છે કે, જો આત્માર્થ સાધવો
જ છે તો જીવનની કોઈ પરિસ્થિતિ આપણને રોકી શકવાની નથી. આત્માર્થ સાધવાનો
જ્યાં અંદરમાં દ્રઢ નિર્ણય છે ને સાચી લગન છે ત્યાં જગતસંબંધી અવનવા અનેક
પ્રસંગોમાંથી પસાર થવા છતાં એ નિર્ણય કે એ લગનીને જરાય ઢીલીપોચી થવા ન દેવી,
ને સંતોના ચરણમાં તેનું બળ વધારતા રહેવું, પરમ વૈભવથી ભરપૂર જે પોતાનું શુદ્ધ
સ્વરૂપ તેનો મહિમા કરીકરીને તેમાં અંતર્મુખ થવું તે આપણું કર્તવ્ય છે. જીવનમાં વધુ ને
વધુ વૈરાગ્યથી, વધુને વધુ આત્મરસથી ગુરુચરણમાં પોતાનું હિત સાધવાનું એક જ લક્ષ
રાખીને ક્ષણક્ષણ–પળપળ આત્મસાધનામાં પ્રયત્નશીલ રહેવું.
અહો, જીવનમાં રત્નચિંતામણિ સમાન જે સન્તરત્નો મને મળ્‌યા છે તેમના
અનંત ઉપકારના સ્મરણપૂર્વક નમસ્કાર કરું છું.
(૨૪૯૪ અષાડ સુદ બીજ : સોનગઢ)
–બ્ર. હરિલાલ જૈન

PDF/HTML Page 44 of 45
single page version

background image
આત્મશક્તિઓની અદ્ભુતતા ઉપર પૂ. ગુરુદેવના ભાવભીનાં પ્રવચન ચાલી

PDF/HTML Page 45 of 45
single page version

background image
ફોન નં.૩૪ “આત્મધર્મ” Regd. No. G. 182
मोतीनन्दन के दिये हुए अच्छे मोती
o રાગને જાણતી વખતે પણ જ્ઞાન તો જ્ઞાન જ છે, જ્ઞાન કાંઈ રાગ થઈ ગયું નથી,
જ્ઞાન પોતે જો રાગ થઈ જાય તો રાગને જાણે કોણ?
o શરીર તે મોક્ષનું કારણ છે એમ માનનાર શરીરનું મમત્વ કદી છોડશે નહિ એટલે
શરીરરહિત મોક્ષદશાને પામશે નહિ.... ફરી–ફરીને શરીર જ ધારણ કરશે.
o મહાવીરે જે જ્ઞાનથી આ જગતને જોયું છે તે જ્ઞાન સર્વે આત્મામાં છે...એટલે કે
દરેક આત્મા સર્વજ્ઞસ્વભાવથી પરિપૂર્ણ છે. તેની પ્રતીત કરનારને તે પ્રગટે છે.
o અંતરમાં ચેતનાના થનગણાટપૂર્વક જે જીવને આત્મલગની લાગી છે તે જીવ સતત
પ્રયત્ન વડે સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ કરશે જ.
o જ્ઞાનીઓએ શિખામણ આપવામાં કાંઈ બાકી નથી રાખ્યું...હવે તો જીવે પોતે
જાગવાનું છે. જીવ જાગે તો એક ક્ષણમાં આત્માનું કામ કરી લ્યે એમ છે. જાગ રે
જીવ જાગ!
o જ્ઞાની પુરુષોનો માર્ગ ત્યારે જ ઉપાસ્યો કહેવાય છે જ્યારે પોતે સ્વાનુભવ કરીને
તે માર્ગે ચાલે. જાત–અનુભવ વડે જ જ્ઞાનીનો માર્ગ દેખાય છે.
o રાગના અભાવમાં આત્માનો અભાવ નથી થઈ જતો, કેમકે રાગ તે
આત્મસ્વભાવ નથી.
જ્ઞાન ન હોય તો આત્મા ન હોય–કેમકે જ્ઞાન તે આત્મસ્વભાવ છે.
માટે જ્ઞાન ને રાગ જુદા છે: એક આત્મસ્વભાવ છે, ને બીજો આત્મસ્વભાવ નથી.
શ્રી દિગંબર જૈન સ્વાધ્યાય મંદિર ટ્રસ્ટ વતી પ્રકાશક અને
મુદ્રક : મગનલાલ જૈન, અજિત મુદ્રણાલય : સોનગઢ (પ્રત: ૨પ૦૦)