Atmadharma magazine - Ank 277 (Original language). Page: 3.

PDF/HTML Page 41 of 46
single page version

: કારતક : ૨૪૯૩ આત્મધર્મ : ૩૭ :

આત્મધર્મના સર્વે પાઠકોને તથા

બાલવિભાગના સભ્ય બંધુઓને

નુતનવર્ષના

હાર્દિક અભિનંદન

બંધુઓ બાલવિભાગના સર્વે સભ્યોને નવા વર્ષની મંગલ ભેટ તરીકે દિપાવલી

અભિનંદન પુસ્તિકા’ મોકલી દીધી છે...તે મળી હશે ને આનંદથી સૌએ વાંચી હશે.
પુસ્તિકા તો નાની છે પણ તેમાં જીવનચરિત્ર મહાવીર જેવા મોટા પુરુષનું છે. દીપાવલી
પર્વનો ઈતિહાસ તથા તેનો મહિમા, અને મહાવીર ભગવાનના કેટલાય ભવનું
જીવનચરિત્ર તેમાં બતાવ્યું છે. તેમાં ચિત્રો પણ હોવાથી તમને જરૂર ગમશે. તે વાંચીને
તમે પણ મહાવીર પ્રભુ જેવા થવાની ભાવના કરજો. (જે સભ્યને પુસ્તિકા ન મળી હોય
તેણે સભ્ય નંબર અને પૂરા સરનામા સાથે તા. ૧ ડીસેમ્બર સુધીમાં લખવું (આત્મધર્મ
બાલવિભાગ, સોનગઢ સૌ.)

– जय जिनेन्द्र

ગતાંકના પ્રશ્નોના જવાબ મોકલનાર સભ્યોનાં નંબર

૩૧૮ ૨૧પ ૮ ૧પ ૩૯૩ ૧૩૦૭ ૯૦૧ ૪૪૯ ૧૬૬ ૩૦૦ ૧૩૦૯ ૮૦૯ ૧પ૮૮

૩૯૨ ૪૧૩એ ૧૪૩ ૭૨૯ ૮૦૮ ૨૪૬ પ ૯૦૨ ૯૦૦ ૨પ૨ ૪પ ૨૪ ૮૧૪ ૮૧પ ૪૭૦

૩૩૯ ૩૭૭ પ૮૧ પ૮૦ ૨૧૬ ૩૭૮ ૧૮૦ ૧૮ ૪૩ ૮૬૪ ૧ ૨ ૩ ૪ ૧૨ ૧૩૨૧ ૧૪૦
૧૨૯ પ૬પ પ૬૬ ૩પ૭ ૭પ૮ ૭પ૯ ૭૬૦ ૭૬૧ ૮૧૨ ૧૧૭૭ ૧૧૭૬ ૧૧૭પ ૧૧૬પ
૧૧૭૩ ૧૧૬૭ ૪૯ ૨પ૩ ૨પ૨ ૩૨૦ ૧પ૭૪ ૧૧૭ ૮૦ ૧પ૭પ ૨૬૨ ૩૬૯ ૭૮૯ ૨૯૭
૩૧ ૭પ૪ ૩૭૨ ૯૮૪ ૨૧૯ ૭૪૩ ૭૪૧ ૭પપ ૭૪૦ ૮૭ ૪૪પ ૨૯૬ ૧૨પ૯ ૩પ૧
૩પ૨ પ૪૩ પ૧૩ ૪૧પ ૧૬૦૦ ૩૭૩ ૧૮પ ૧૩૦ ૭૨૦ ૨૭પ ૭૭ ૧૩૮ ૧પ૮૮ ૮પ૬
૮પ૭ ૨૭૭ ૧૩પ ૧પ૭૬ ૬૩૦ ૮૮ ૪૦ ૩૭૪ ૯

PDF/HTML Page 42 of 46
single page version

: ૩૮ : આત્મધર્મ : કારતક : ૨૪૯૩

પાંડવ અને કૌરવ વચ્ચે યુદ્ધના ભણકારા વાગ્યા...બંને પોતપોતાના પક્ષમાં

રાજાઓની મદદ મેળવવા પ્રયત્ન કરવા લાગ્યા. કૌરવોને થયું કે આપણે શ્રીકૃષ્ણ મહારાજની

મદદ લઈએ; પાંડવોને પણ એમ જ થયું; કૌરવો તરફથી દુર્યોધન ને પાંડવો તરફથી અર્જુન,
એ બંને એકસાથે શ્રીકૃષ્ણ પાસે મદદ લેવા પહોંચ્યા. શ્રીકૃષ્ણ સૂતા હતા; દુર્યોધન તેમના

મસ્તક સમીપ બેઠો, અર્જુન પગ પાસે બેઠો. જાગતાંવેંત શ્રીકૃષ્ણની દ્રષ્ટિ અર્જુન ઉપર પડી,

ને તેને આવવાનું કારણ પૂછયું, ત્યારે દુર્યોધન કહે છે કે પહેલાં હું આવ્યો છું, માટે આપની

મદદ માગવાનો પહેલાં મારો હક્ક! ત્યારે શ્રીકૃષ્ણ કહે છે કે મારી નજર તો અર્જુન ઉપર

પહેલાં પડી હતી. છતાં તમે બંને માંગો–એક તરફ હું એકલો, ને બીજી તરફ મારું બધું લશ્કર
તથા સાધનસામાગ્રી!–તેમાં પણ હું પોતે તો હથિયાર ઉપાડવાનો નથી.–તો તમે બંને પસંદગી

કરી લ્યો.

દુર્યોધન કહે છે–મને સાધનસામગ્રી આપો; (મારે કૃષ્ણનું કામ નથી!)
અર્જુન કહે છે–મારે તો આપ કૃષ્ણ એક જ બસ છો; આપનો સાથ મળે પછી બીજી

કોઈ સાધનસામગ્રીની મારે જરૂર નથી. જુઓ, દુર્યોધને તો સાધનસામગ્રી માંગી, ને અર્જુને
કૃષ્ણની બુદ્ધિને પસંદ કરી; અંતે લડાઈ થઈ તેમાં દુર્યોધન હાર્યો ને અર્જુન જીત્યો.

મહાભારતની વાત પૂરી થઈ.

આ દ્રષ્ટાંત ઉપરથી જ્ઞાની અને અજ્ઞાનીની વાત સમજાવતાં ગુરુદેવ કહે છે કે–
દુર્યોધન જેવો દુર્બુદ્ધિ અજ્ઞાની તો એકલી બાહ્યસામગ્રીને માંગે છે. પાંચ ઈન્દ્રિયો તથા

અનેકવિધ સંકલ્પો–વિકલ્પો એવી જે વ્યવહારની સાધનસામગ્રી તેના વડે જ અજ્ઞાની મોક્ષને

સાધવા માંગે છે, પણ શ્રીકૃષ્ણ જેવો બળવાન એવો જે એક આત્મસ્વભાવ તેને તે ભૂલી જાય
છે; એટલે તે મોહને જીતી શકતો નથી પણ પરાશ્રિતભાવને લીધે હારી જાય છે.

અર્જુન જેવો વિવેકી જ્ઞાની તો કહે છે કે, શ્રીકૃષ્ણ જેવો સામર્થ્યવાન મારો જે

એકત્વસ્વભાવ, તેનું એકનું જ અવલંબન મને બસ છે; અનંત શક્તિસંપન્ન ચૈતન્ય

સ્વભાવનું અવલંબન છે તો બીજી કોઈ સાધનસામગ્રીની (વિકલ્પની કે સંયોગની) મદદની

મારે જરૂર નથી. સ્વભાવના એકના જ અવલંબને મોહને જીતીને હુંં મારા નિજગુણનો વૈભવ
પ્રાપ્ત કરીશ. તે સાધક સ્વાશ્રયભાવવડે મોક્ષને સાધે છે...વિજયવંત થાય છે.

વિવેકબુદ્ધિવડે અનંત શક્તિસંપન્ન એવા પોતાના એકત્વસ્વભાવનું અવલંબન કરવું,

ને બાહ્ય સાધનસામગ્રીના અવલંબનની બુદ્ધિ છોડવી–એવો આ આધ્યાત્મિક મહાભારતનો

સાર છે. (પ્રવચનમાંથી)

PDF/HTML Page 43 of 46
single page version

: કારતક : ૨૪૯૩ આત્મધર્મ : ૩૯ :

રાજવાણી

આ કારતક સુદ પૂર્ણિમાએ સૌરાષ્ટ્રના સંત

શ્રીમદ્રાજચંદ્રજીની એકસોમી જન્મજયંતિ છે, તેમના જન્મને ૧૦૦
મું વર્ષ બેસશે. તેને અનુલક્ષીને અહીં તેમના કેટલાક વચનામૃત
આપીએ છીએ...તે જિજ્ઞાસુઓને આત્માર્થની પ્રેરણા આપશે.

–બ્ર. હ. જૈન

• આત્મભાવના ભાવતાં જીવ લહે કેવળજ્ઞાન રે...

• સુયોજક કૃત્ય કરવામાં દોરાવું હોય તો વિલંબ કરવાનો આજનો દિવસ નથી,

કારણ કે આજ જેવો મંગળદાયક દિવસ બીજો નથી.

• આત્માને સત્યનો રંગ ચઢાવે તે સત્સંગ; મોક્ષનો માર્ગ બતાવે તે મૈત્રી.

• વર્તનમાં બાલક થાઓ; સત્યમાં યુવાન થાઓ; જ્ઞાનમાં વૃદ્ધ થાઓ.

• ‘ધર્મ’ એ વસ્તુ બહુ ગુપ્ત રહી છે. તે બાહ્ય–સંશોધનથી મળવાની નથી. અપૂર્વ

અંતરસંશોધનથી તે પ્રાપ્ત થાય છે; તે અંતરસંશોધન કોઈક મહાભાગ્યવંત

સદગુરુ–અનુગ્રહે પામે છે.

• એક ભવના થોડા સુખ માટે અનંતભવનું અનંતદુઃખ નહીં વધારવાનો પ્રયત્ન

સત્પુરુષો કરે છે.

• ઉદય આવેલાં કર્મોને ભોગવતાં નવાં કર્મ ન બંધાય તે માટે આત્માને સચેત

રાખવો–એ સત્પુરુષોનો મહાન બોધ છે.

• મોક્ષના માર્ગ બે નથી. તે માર્ગમાં મતભેદ નથી, અસરળતા નથી, ઉન્મત્તતા

નથી, ભેદાભેદ નથી, માન્યામાન્ય નથી. તે માર્ગ સરળ છે, તે સમાધિમાર્ગ છે,

તથા તે સ્થિર માર્ગ છે, અને સ્વાભાવિક શાંતિસ્વરૂપ છે.

• મૈત્રી એટલે સર્વ જગતથી નિર્વેરબુદ્ધિ.
પ્રમોદ એટલે કોઈપણ આત્માના ગુણ જોઈ હર્ષ પામવો.
કરુણા એટલે સંસારતાપથી દુઃખી આત્માના દુઃખની અનુકંપા પામવી.
ઉપેક્ષા એટલે નિસ્પૃહભાવે જગતના પ્રતિબંધને વિસારી આત્મહિતમાં આવવું.
–એ ભાવનાઓ કલ્યાણમય અને પાત્રતા આપનારી છે.

PDF/HTML Page 44 of 46
single page version

: ૪૦ : આત્મધર્મ : કારતક : ૨૪૯૩

• શાસ્ત્રમાં માર્ગ કહ્યો છે, મર્મ કહ્યો નથી. મર્મ તો સત્પુરુષના અંતરાત્મામાં

રહ્યો છે.

• પરમાત્માને ધ્યાવવાથી પરમાત્મા થવાય છે. પણ ધ્યાવન આત્મા સત્પુરુષના

ચરણકમળની વિનયોપાસના વિના પ્રાપ્ત કરી શક્તો નથી.

• શુભાશુભ કર્મના ઉદય સમયે હર્ષશોકમાં નહીં પડતાં ભોગવ્યે છૂટકો છે અને આ
વસ્તુ તે મારી નથી એમ ગણી સમભાવની શ્રેણી વધારતા રહેશો. પૂર્વનાં
અશુભકર્મ ઉદય આવ્યે વેદતાં જો શોચ કરો છો તો હવે એ પણ ધ્યાન રાખો કે
નવાં બાંધતાં પરિણામે તેવાં તો બંધાતાં નથી?

• આત્માને ઓળખવો હોય તો આત્માના પરિચયી થવું, પરવસ્તુના ત્યાગી થવું.

• પ્રશસ્તપુરુષની ભક્તિ કરો, તેનું સ્મરણ કરો, ગુણચિંતન કરો.

• દેહની જેટલી ચિંતા રાખે છે તેટલી નહીં પણ એથી અનંતગણી ચિન્તા આત્માની
રાખ, કારણ અનંત ભવ એક ભવમાં ટાળવા છે.

• નિરૂપાયતા આગળ સહનશીલતા જ સુખદાયક છે.

• દેહધારીને વિટંબના એ તો એક ધર્મ છે. ત્યાં ખેદ કરીને આત્મવિસ્મરણ શું

કરવું?

• ઉદાસીનતા એ અધ્યાત્મની જનની છે.

• જેનું હૃદય શુદ્ધ, સંતની બતાવેલી વાટે ચાલે છે તેને ધન્ય છે.

• મોક્ષનો માર્ગ બહાર નથી, પણ આત્મામાં છે. માર્ગને પામેલો માર્ગ પમાડશે.

• નિરંતર ઉદાસીનતાનો ક્રમ સેવવો; સત્પુરુષની ભક્તિ પ્રત્યે લીન થવું;

સત્પુરુષોનાં ચરિત્રોનું સ્મરણ કરવું; સત્પુરુષોના લક્ષણનું ચિંતન કરવું.

• જે કાંઈ પ્રિય કરવા જેવું છે તે જીવે જાણ્યું નથી; અને બાકીનું કંઈ પ્રિય કરવા
જેવું નથી.–આ અમારો નિશ્ચય છે.

[શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીની શતાબ્દિ નિમિત્તે અહીં તેઓશ્રીનાં એકસો વચનામૃત

આપવાની ભાવના હતી પરંતુ ‘આત્મધર્મ’ ની પૃષ્ઠ સંખ્યા મર્યાદિત હોવાથી
થોડા વચનામૃત આપી શક્્યા છીએ. આ વચનામૃત ‘જન્મશતાબ્દિ–ગ્રંથમાળા’
ના બીજા પુષ્પમાંથી લેવામાં આવ્યાં છે.]

जयजिनेन्द्र

PDF/HTML Page 45 of 46
single page version

એકાકી વિચરતો વળી સ્મશાનમાં; વળી પર્વતમાં વાઘ–સિંહ

સંયોગ જો; અડોલ આસન ને મનમાં નહિ ક્ષોભતા, પરમમિત્રનો જાણે
પામ્યા યોગ જો.

ઉપરની કડીમાં શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીએ મુનિદશાની ને ઉગ્ર

આત્મધ્યાનની જે ભાવના ભાવી છે તેનું ભાવનાચિત્ર અહીં આપ્યું છે.
આ કડી ઉપરના પ્રવચનમાં, સાથે સાથે પોતાની પણ ભાવનાને
મલાવતાં પૂ. કાનજીસ્વામી કહે છે કે–

“ધન્ય તે નિર્ગ્રંથ સાધકદશા! જંગલમાં એકાકી એટલે કે

સ્વરૂપસ્થિતિના ભાવમાં અસંગપણે વિચરતા, બાહ્ય ક્ષેત્રથી સ્મશાન,
જંગલ, પહાડ, ગૂફા આદિ જ્યાં સિંહ–વાઘ પણ એકાકી વિચરતા, હોય
એવા ક્ષેત્રમાં એકાકી અસંગતામાં વિચરવું તે મહા પવિત્ર દશાને ધન્ય
છે. ધન્ય છે તેવા શાંત એકાંત ક્ષેત્રમાં એકત્વને સાધના મુનિવરોને!
કોઈ પર્વતની ગૂફામાં અથવા ટોચ ઉપર ચડી બેહદ આનંદઘન
સ્વભાવની મસ્તીમાં લીન થઈ, જાગૃત જ્ઞાનદશાની એકાગ્રતા વડે
કેવળજ્ઞાન નિધાનને પ્રગટ કરું; એકાંત નિર્જન સ્થાનમાં નગ્ન મહાન
નિર્ગ્રંથ મુનિ થઈ સહજ સ્વરૂપમાં મગ્ન થઈ કેવળજ્ઞાન પ્રગટ કરું એવી

પૂર્ણ પવિત્રદશા ક્યારે આવે? એ અહીં ભાવના છે.–આવી ભાવનાનો
ઉત્સાહ સાધકને જ આવે છે.”

PDF/HTML Page 46 of 46
single page version

ATMADHARMA Regd. No. 182

શ્રી જિનબિંબ–પ્રતિષ્ઠામહોત્સવ માટે તેમજ સમ્મેદશિખરજી

તીર્થધામની યાત્રા માટે પૂ. ગુરુદેવના પ્રવાસની રૂપરેખા નીચે મુજબ
વિચારવામાં આવી છે–

* સોનગઢથી કારતક વદ તેરસે અમદાવાદ (ડીસેમ્બર તા. ૧૦ થી

૧૩), ત્યારપછી વડોદરા અને મીંયાગામ થઈને માગશર સુદ પ

થી ૧૧ (તા. ૧૬ થી ૨૩) આઠદિવસ પાલેજ, –ત્યાંના

જિનમંદિરને દશ વર્ષ પૂરા થાય છે. પાલેજથી અમદાવાદ થઈને

પુન: સોનગઢ–માગસર સુદ ૧૩.

* પોષ સુદમાં સોનગઢથી પ્રસ્થાન કરીને, મહાવદ દશમે જયપુર

પહોંચશે. વચ્ચે જસદણમાં વેદીપ્રતિષ્ઠા (પોષ વદ પાંચમથી

આઠમ); મોટા આંકડિઆમાં પંચકલ્યાણક પ્રતિષ્ઠા (પોષ વદ ૯

થી માહ સુદ એકમ) હિંમતનગરમાં પંચકલ્યાણક પ્રતિષ્ઠા (માહ

સુદ ૩ થી ૧૧); પછી આબુ રસ્તે થઈ સાયલા (રાજસ્થાન) માં
વેદીપ્રતિષ્ઠા કરી, વચ્ચેના ગામો થઈને જયપુર માહ વદ દશમે

પહોંચશે; ને ફાગણ સુદ બીજ સુધી બિરાજશે. ત્યાં વેદીપ્રતિષ્ઠા

તથા પં. ટોડરમલ્લજી–સ્મારકભવનનું ઉદ્ઘાટન છે. ત્યારબાદ

અલ્વર અને દિલ્હી (ફાગણ સુદ ૪ થી ૭) થઈને, રસ્તાના

ગામો થઈને ફાગણ સુદ તેરસે પરમ તીર્થધામ સમ્મેદશિખરજી
(મધુવન) માં પહોંચશે; ને દશ વર્ષે ફરીને એ શાશ્વત

તીર્થધામની ભક્તિભીની યાત્રા થશે.

શ્રી દિગંબર જૈન સ્વાધ્યાય મંદિર ટ્રસ્ટ વતી પ્રકાશક અને

મુદ્રક: હરિલાલ દેવચંદ શેઠ, આનંદ પ્રિન્ટીંગ પ્રેસ: ભાવનગર

< Previous Page