Atmadharma magazine - Ank 384 (Original language). Page: 6.

PDF/HTML Page 101 of 106
single page version

: આસો : ૨૫૦૧ આત્મધર્મ : ૯૩ :

* અને દુનિયાના લોકો ખરાબ કહીને નિંદા કરી તેથી કાંઈ અંદર નુકશાન થઈ જતું
નથી.
* પોતાના સ્વભાવની સાધનાથી પોતાને લાભ છે, ને પોતાના વિભાવથી પોતાને

નુકશાન છે.
* સ્વભાવમાં કે વિભાવમાં દુનિયા સાથે કાંઈ સંબંધ નથી.
ભાઈ, તારા ભાવને દુનિયાના લોકો માને કે ન માને તેથી તારે શું? તું રાગ –
દ્વેષ – કષાયવડે તારા આત્માની હિંસા ન કર, ને વીતરાગી શાંતિનું વેદન કર – એ
જ તારું પ્રયોજન છે.... એ જ ધર્મીનું જીવન છે.

જગતચક્ષુ પૂર્ણતાને પામે છે.

‘સમયસાર’ તે જગતચક્ષુ છે; તેની પૂર્ણતા પ્રસંગે

શ્રી આચાર્યદેવ કહે છે કે અહો! આનંદમય – વિજ્ઞાનઘન

એવા આત્મ–સ્વભાવને સ્વસંવેદનપ્રત્યક્ષ કરતું આ એક
જગતચક્ષુ પૂર્ણતાને પામે છે.

આત્મા પોતે વિજ્ઞાનઘન છે, આનંદમય છે, તેને

સ્વસંવેદન વડે પ્રત્યક્ષ કરવો તે આ સમયસારનું ફળ છે.

આત્માના સ્વસંવેદનપૂર્વક સંતોએ રચેલું આ

પરમાગમ અતીન્દ્રિય આનંદનું વેદન કરાવે છે. ધર્મી
જીવોને આવા આનંદનું વેદન કરાવતું થકું આ પરમાગમ
પૂર્ણતાને પામે છે.

ધન્ય દિવ્ય વાણી “ કારને રે...
જેણે પ્રગટ કર્યો આત્મદેવ....
જિનવાણી જયવંત ત્રણલોકમાં રે...

PDF/HTML Page 102 of 106
single page version

: ૯૪ : આત્મધર્મ : આસો : ૨૫૦૧

* સમ્યક્મતિશ્રુતજ્ઞાનમાં મોક્ષેન સાધવાની તાકાત છે *

મતિ–શ્રતજ્ઞાનની સમ્યગ્દ્રષ્ટિ જાણે છે કે અમે પણ સર્વજ્ઞપદને સાધનારા

સર્વજ્ઞદેવના પુત્ર છીએ. ગણધરો – મુનિવરો તે મોટા પુત્રો છે, ને અમે અવિરત –
સમકિતી નાના પુત્ર છીએ, – નાના પણ સર્વજ્ઞના પુત્ર છીએ, એટલે રાગથી જુદા
પડ્યા છીએ; જ્ઞાન અને રાગની ભિન્નતાના ભેદજ્ઞાન વડે રાગ સાથેનું રાગપણ
તોડીને સર્વજ્ઞપદ સાથે સગપણ બાંધ્યું છે – તેથી અમારું ચિત્ત પરમ શાંત થયું છે, ને
ગણધરાદિની જેમ અમે પણ પ્રભુના મોક્ષમાર્ગમાં આનંદથી ચાલી રહ્યા છીએ.

કેળવજ્ઞાન તે પૂરુ જ્ઞાન છે, મતિ – શ્રુતજ્ઞાન તે જ્ઞાનનો અવયવ છે, – ભલે

અધૂરું પણ છે તો જ્ઞાનની જ જાત, એટલે તે પણ કેવળજ્ઞાનની જાતનું જ છે. એક જ
પિતાના બે પુત્રોની જેમ કેવળજ્ઞાન અને મતિજ્ઞાન બંને જ્ઞાનની જ જાત છે, એક
જ્ઞાનનું જ પરિણમન છે. જેમ કેવળજ્ઞાન રાગનું કર્તૃત્વ નથી, તેમ સમ્યગ્દ્રષ્ટિના મતિ –
શ્રુતજ્ઞાનમાં પણ જ્ઞાનથી ભિન્ન રાગાદિનું કર્તૃત્વ નથી; જ્ઞાનસ્વભાવમાં જ તન્મય
પરિણમતું તેનું જ્ઞાન પણ કેવળજ્ઞાનની જેમ જ રાગનું ને પરનું જ્ઞાતા છે, તોથી જુદું
રહીને તેને જાણે છે. આવું મતિ – શ્રુતજ્ઞાન અતીન્દ્રિય સુખને સાથે લેતું પ્રગટે છે; ને
પછી તે વધતાં – વધતાં કેવળજ્ઞાનમાં પર્ણ સુખ પ્રગટે છે, તે સૌથી મહાન સર્વોત્કૃષ્ટ
સુખ છે. અહો, એ જ્ઞાન ને એ સુખના મહિમાની શી વાત? કેવળજ્ઞાનમાં એવું
અચિંત્ય સામર્થ્ય છે કે અનંત એવા આકાશને પણ તે અનં તરીકે જાણી લ્યે છે; એક

સાથે ત્રણકાળ ત્રણલોકને જાણે છતાં ક્યાંય વિકલ્પ કરતું નથી, પોતાના વીતરાગી
ચૈતન્યરસમાં જ લીન રહે છે. જ્ઞાનના આવા સ્વાદનો નિર્ણય સમ્યગ્દ્રષ્ટિને જ થાય છે.
દરેક જીવમાં આવો જ્ઞાનસ્વભાવ છે તેની પ્રતીત કરીને, હે જીવો! તેનું સેવન કરો.

જેમ નાનું પણ સિહનું બચ્ચું – તે મોટા હાથીનેય ભગાડે, તેમ સમ્યગ્દ્રષ્ટિ

ભલે નાનો પણ સર્વજ્ઞનો પુત્ર, તેનું જ્ઞાન ભલે થોડું પણ સર્વજ્ઞની જાતનું
સમ્યગ્જ્ઞાન, તે સર્વે મોહરૂપી હાથીને ભગાડી મુકે ને મોક્ષને સાધે – એવી
તાકાતવાળું છે.

મુમુક્ષુજીવ

મુમુક્ષુ જીવ નિરંતર સમ્યક્ત્વની ભાવનાવડે ચૈતન્યરસને

ઘૂંટતો ઘૂંટતો શીઘ્ર આત્માને સાધે છે.

PDF/HTML Page 103 of 106
single page version

: આસો : ૨૫૦૧ આત્મધર્મ : ૯૫ :

વિદાયની વેળાએ

ભગવાન મહાવીરપ્રભુના અઢીહજારવર્ષીય નિર્વાણમહોત્સવનું આ

મંગલવર્ષ હવે પૂરું થાય છે; સાથે સાથે આપણા આ આત્મધર્મનું ૩૨ મું વર્ષ પણ
આ અંકની સાથે પૂરું થાય છે. બંધુઓ! ૩૨ વર્ષે હવે હું આત્મધર્મના લેખન –
સંપાદનકાર્યથી નિવૃત્તિ લઉં છું’ ૩૨ વર્ષ સુધી આત્મધર્મ દ્વારા આપણે નિયમિત
મળતા રહ્યા; દેવ – ગુરુ – ધર્મને હૃદયમાં રાખીને, સાધર્મી જનો પત્યે હાર્દિક
વાત્સલ્યભાવથી મેં ‘આત્મધર્મ’ લખ્યું છે નેઆપ સૌએ પણ તેવા જ ભાવથી
આત્મધર્મ વાંચ્યું છે. પાઠક બંધુઓ! આપ માત્ર પાઠક નહિ પરંતુ મારા સાધર્મી
પણ છો, – મારા સાધર્મીજનો પ્રત્યે મને હાર્દિક વાત્સલ્ય છે, ને સમસ્ત પાઠકજનોને
પણ મારા પ્રત્યે જે હાર્દિક વાત્સલ્ય વહેવડાવ્યું છે – તે જીવનમાં કદી નહિ ભુલાય.

“આત્મધર્મ હંમેશાંં આત્માને મહિમા પ્રસિદ્ધ કર્યો છે; તેના દ્વારા ૩૨ વર્ષ

દરમિયાન દેવ–ગુરુ–ધર્મની ને જિનવાણીની જે પ્રભાવના થઈ છે તે સૌ સાધર્મીઓ
જાણે જ છે. આટલા દીર્ધકાળના પરિચય બાદ નિવૃત્ત થતાં, વિદાયની વેળાએ
આપણું હૃદય લાગણીસભર બને તે સહજ છે. પરંતુ આપણા પૂજ્ય ગુરુદેવે
આપણને શીખવ્યું છે તેમ સયોગ – વિયોગમાં સમપણે રહીએ, ને સંયોગ –
વિયોગથી અલિપ્ત એી આપણી ચેતનાને જ આનંદથી ભાવીએ! શ્રીગુરુએ
આપણને આપેલી એ મહાન – અમૂલ્ય – સાચી પ્રસાદી છે.

આ પ્રસંગે ૩૨ વર્ષના દીર્ધકાળના પ્રસંગો સ્મૃતિપટમાં એકસાથે તરવરે છે.

૧૯ વર્ષના એક અબુધ–છોકરાને પ્રેમથી શરણમાં લઈને ગુરુદેવે પોતાનો જ ગણીને
જ્ઞાન–વૈરાગ્યનું સીંચન કર્યું... જૈનધર્મ... અને તેમાં પણ કુંદકુંદપ્રભુની આમ્નાયનો
જૈનધર્મ, કેવો અદ્ભુત સુંદર છે! – તે ગુરુદેવે અસંખ્યપ્રદેશમાં ઠાંસીઠાંસીને સમજાવ્યું.
મારા ધન્ય ભાગ્યે મને આવા ગુરુ અને આવો સુંદર માર્ગ મળ્‌યો.... સાથે સાથે પૂ.
ધર્મમાતાઓના પ્રસાદે ગુરુદેવના ઉત્તમ ભૂત – ભાવિની આશ્ચર્યકારી વિશિષ્ટતા
જાણવા મળી ને તેઓશ્રીએ આત્મહિતની ઊંડી ઊંડી અનેરી પ્રેરણાઓ

PDF/HTML Page 104 of 106
single page version

: ૯૬ : આત્મધર્મ : આસો : ૨૫૦૧

આપીને મને આત્મરસ પીવડાવ્યો. કલ્પનાતીત આવો સુયોગ, અને તેની સાથે
‘આત્મધર્મ’ ના કાર્ય દ્વારા જ્ઞાનરસનું નિરંતર ઘોલન, એ બધું જેમના પ્રતાપે પ્રાપ્ત થયું
– તે પરમ ઉપકારી ગુરુદેવના ચરણમાં હૃદયની ઊર્મિથી લાખ–લાખ વંદન કરું છું.

બંધુઓ, ૩૨ વર્ષ દરમિયાન પૂ. ગુરુદેવના મંગલ ચરણમાં રહીને, આત્મધર્મ

દ્વારા વીતરાગી દેવ – ગુરુ –ધર્મ જિનવાણીની જેટલી સેવા મારાથી થઈ શકી તેટલી
મેં સાચા ભાવથી કરી છે... આમ છતાં તેમાં મારાથી જે કાંઈ ક્ષતિ – દોષ થયા હોય
તે માટે હું દીનભાવપૂર્વક વિનયથી હાથ જોડીને ક્ષમા માંગુ છું. હે જિનવાણી માતા!
ઉદારદિલે તમારા આ બાળકને ક્ષમા કરજો, માતા! મારું જીવન સદાય તમારી સેવા
માટે જ છે. આજે વિદાયની વેળાએ અને સન્તોષ છે કે જિનવાણી માતાની સાચા
ભાવથી મેં જે સેવા કરી છે તેનું સમ્યક્ફળ જિનવાણી –માતાએ મને આપ્યું છે.

ભગવાન મહાવીરના ૨૫૦૦ વર્ષીય નિર્વાણમહોત્સવના આ વર્ષમાં મહાવીર

પ્રભુના શાસનના અપાર મહિમાને આપણે આત્મધર્મદ્વારા ખૂબખૂબ પ્રસિદ્ધ કર્યો છે.

હવે એ નિર્વાણમહોત્સવું વર્ષ પૂરું થઈ રહ્યં છે ત્યારે આત્મધર્મનું ૩૨ મું વર્ષ પણ
પૂરું થાય છે, ને સાથે સાથે મારું સંપાદકત્વ પણ હવે પૂરું થાય છે..... આત્મધર્મના
સંપાદનકાર્યથી હું હવે વિદાય લઉં છું.

વિદાયની આ વેળાએ મને યાદ આવે છે – મહાવીર ભગવાન અને સીમંધર

ભગવાન..! મને યાદ આવે છે પંચપરમેષ્ઠી દેવ ને કુંદકુંદપ્રભુ...! મને યાદ આવે છે
ગુરુદેવના અનંત અનંત ઉપકારો... ને મારા હૃદયમાં ઊભરાય છે પૂ. માતાજીની
વાત્સલ્યભરી ઊર્મિઓ! અને, મારા સૌ સાધર્મી ભાઈ – બેનોના વાત્સલ્યપેમને
પણ હું કેમ ભૂલું! બસ બંધુઓ! આવો જૈનમાર્ગ પામીને આત્માની સાધનામાં ખૂબ
– ખૂબ આગળ વધજો.... ને સૌ આનંદમાં રહેજો... મંગલ વિદાય! “જય મહાવીર.”

વિદાય દેજો પ્રેમથી, ભૂલીને વેરભાવ!
જિનશાસનની છાયડી, વસજો ઉર સદાય!
જિનવાણીની સેવા જીવનનો એ સાર!
સાધર્મીને સ્નેહથી દુઃખમાં દેજો પ્યાર!
દેવ–ગુરુ ને ધર્મનું શરણું રહો સદાય;
મંગલકારી આત્મા, (બસ!) એ જ સત્ય સુખદાય.

–આપના ભાઈ હરિ૦

PDF/HTML Page 105 of 106
single page version