PDF/HTML Page 21 of 41
single page version
હશે. આ વિલાસી ઉચ્છૃંખલતાના કાળમાં, માનવો પણ મુશ્કેલ પડે એવો આ પ્રસંગ છે. પરમ પૂજ્ય ગુરુદેવના
પ્રતાપે અનેક પ્રકારની પ્રભાવના થઈ રહી છે તેમાંનો આ એક પ્રકાર છે. પૂજ્ય ગુરુદેવ પોતે આત્માનુભવ કરી
મુમુક્ષુઓને જ્ઞાનમૂર્તિ આત્માનાં દર્શન કરવાનો એકધારો પાવનકારી ઉપદેશ આપી રહ્યા છે. “તે જ્ઞાનમૂર્તિનાં
દર્શન કરી ભવસાગર કેમ તરીએ?” એવી ભાવનાવાળા જીવોને તે દર્શન ન થાય ત્યાં સુધી તેની જ ગડમથલ
કરતાં કરતાં અનેક પ્રકારના શુભ રાગ આવે છે. ગુરુદેવના પુનિત પ્રતાપે ગામોગામ અનેકાનેક જીવો જ્ઞાનમૂર્તિ
આત્માની પ્રાપ્તિ અર્થે આધ્યાત્મિક વાંચન કરે છે, વિચાર કરે છે, મંથન કરે છે, આત્મસ્વરૂપની ઝંખના કરે છે.
આ એક ઊંચા પ્રકારનો શુભ ભાવ છે. વળી ગુરુદેવે ઉપદેશેલા સર્વજ્ઞસ્વભાવી આત્માનો અનુભવ ન થાય ત્યાં
સુધી અનેક જીવોને સર્વજ્ઞ જિનેશ્વરદેવો પ્રત્યે ભારે ભક્તિ–ઉલ્લાસનો પ્રમોદભાવ આવે છે, આ રીતે ગુરુદેવના
પ્રતાપે ઉલ્લાસપૂર્ણ ભક્તિનો પણ ભારે પ્રવાહ વહ્યો છે. ‘સ્ત્રી–પુત્ર–ધનાદિથી ભિન્ન એવો તું પરમ પદાર્થ છે,’
એવા ગુરુદેવના સ્વાનુભવયુક્ત ઉપદેશથી અનેક જીવોને ધનની તૃષ્ણા ઘટી અનેક ગામોમાં ભવ્ય જિનમંદિરોનાં
નિર્માણ થયાં છે. વળી ગુરુદેવના નિમિત્તે જુદા જુદા જીવોને યોગ્યતાનુસાર જુદા જુદા પ્રકારના સદ્ગુણો
કેળવાયા છે. ગુરુદેવના શુદ્ધ ઉપદેશના પ્રતાપે આનંદધામ આત્માની ઓળખાણનો યથાશક્તિ પ્રયત્ન કરનાર
જીવોમાં કેટલાક પાત્ર જીવોને વૈરાગ્ય પ્રગટી બ્રહ્મચર્ય–અંગીકારના શુભભાવ પણ આવે છે. એ રીતે અનેક
જીવોએ સજોડે બ્રહ્મચર્ય અંગીકાર કર્યું છે અને કેટલાક તો આજન્મ બ્રહ્મચારી રહ્યા છે.
છે–એમ જાણતાં છતાં તેમણે આ જીવન બ્રહ્મચર્ય અંગીકાર કર્યું છે. ઘણા લોકો તો બ્રહ્મચર્યનું ફળ મોક્ષ જ માને
છે અને કહે છે કે ‘એક ભવપર્યંત એ અસિધારા જેવું દુઃખમય બ્રહ્મચર્ય ગમે તેમ કરીને પાળી લઈએ તો કાયમનું
મુક્તિસુખ મળી જાય.’ શુભભાવનું આવું મોટું ફળ માનનારાઓમાં પણ બ્રહ્મચર્ય અંગીકાર કરનાર અત્યંત જૂજ
નીકળે છે. પૂજ્ય ગુરુદેવની સ્વાનુભવઝરતી વાણી તો
PDF/HTML Page 22 of 41
single page version
કરવા જતાં–જો કે શુભભાવોને તેઓ બંધરૂપ સમજે છે તો પણ–તેમને વિધવિધ શુભભાવો આવી જાય છે. એ
રીતે ચૌદ ચૌદ કુમારિકા બહેનોએ (–પહેલાંંનાં છ બહેનો સાથે ગણતાં વીશ વીશ કુમારિકા બહેનોએ) અસિધારા
સમાન મનાતી મહાન પ્રતિજ્ઞા અંગીકાર કરી છે.
કરવાના ભાવથી તથા પૂજ્ય બેનશ્રી–બેનની કલ્યાણકારિણી છાયામાં નિરંતર રહેવાની ભાવનાથી લેવામાં
આવતું આ બ્રહ્મચર્ય એ જુદી વાત છે.
સતત સુલભ–સુખમય–સાહજિક લાગતું અને અબ્રહ્મચર્ય અસિધારા સમાન દુર્લભતર–અતિ દુઃખમય લાગતું!
નમસ્કાર છે તે સહજાનંદમય મુનિદશાને!
વિરલ થઈ ગયો છે. ભાવપ્રધાનતા વિનાની થોથાં જેવી ક્રિયાઓ જૈનશાસનમાં જડ ઘાલીને બેઠી છે, જાણે કે
શુષ્ક ક્રિયાકાંડ તે જ જૈનધર્મ હોય! આવા આ કાળમાં પરમ પૂજ્ય ગુરુદેવે સહજાનંદમય આત્માનો અનુભવ કરી
‘જૈનધર્મ દર્શનમૂલક છે અને મોક્ષમાર્ગ સહજાનંદમય છે, કષ્ટમય નથી’ એવી જોરદાર ઘોષણા કરીને અનેક
જીવોને આત્મદર્શનના પુરુષાર્થમાં પ્રેર્યા અને તેના પરિણામે જિનપ્રરૂપિત યથાર્થ સહજ મુક્તિમાર્ગ પ્રકાશિત થયો
તથા શાસ્ત્રસ્વાધ્યાય–દેવ–ભક્તિ–વૈરાગ્ય–બ્રહ્મચર્યાદિ શુભ ભાવોમાં પણ નૂતન તેજ પ્રગટ્યું. જિનોપદિષ્ટ શીતળ
અધ્યાત્મજ્ઞાનથી શૂન્ય જેવા આ બળબળતા કાળને વિષે તીર્થધામ સોનગઢમાં અધ્યાત્મજળનો જોરદાર શીતળ
ફુવારો ઊડી રહ્યો છે, જેની શીતળ ફરફર–શીકર–છાંટ સારા ભારતવર્ષમાં દૂરદૂરનાં અનેક નાનાં મોટાં ગામોમાં
ફેલાઈને અનેક સુપાત્ર જીવોને શીતળતા અર્પે છે, એ અધ્યાત્મફુવારાના શીતળ છાંટણાંના પ્રતાપે જ એ વિશાળ
અધ્યાત્મ–વડલાની શીતળ છાયાના પ્રભાવે જ આ બહેનોને આજીવન બ્રહ્મચર્યનો શુભભાવ પ્રગટ્યો છે.
આત્મસાક્ષાત્કાર છે....નિશ્ચય કરી આ જ સત્સંગ–સત્પુરુષ છે એવો સાક્ષીભાવ ઉત્પન્ન થયો હોય તે જીવે તો
અવશ્યે કરી પ્રવૃત્તિને સંકોચવી, પોતાના ક્ષણે ક્ષણે, કાર્યે કાર્યે અને પ્રસંગે પ્રસંગે તીક્ષ્ણ ઉપયોગે કરી જોવા,
જોઈને તે પરિક્ષીણ કરવા; અને તે સત્સંગને અર્થે દેહ ત્યાગ કરવાનો યોગ થતો હોય તો તે સ્વીકારવો.
છે અને મુમુક્ષુમંડળનું ગૌરવ વધાર્યું છે. તેઓ આત્મહિતમાં આગળ આગળ વધો!
આવે ત્યાં સુધી તે પદના આસ્વાદમાંથી ઝરતી પરમોપકારી ગુરુદેવની કલ્યાણકારિણી શીતળ વાણીનું શ્રવણ–
મનન હો, તેમાં રહેલા ગહન ભાવોને સમજવાનો ઉદ્યમ હો કે જેથી નિજ પદ પામી અનંત દુઃખમય ભવસાગરને
તરી જઈએ.
PDF/HTML Page 23 of 41
single page version
ચિત્તમાં તેને સાચવવાનો ગભરાટ રહ્યા જ કરે છે; અને અંતમાં તેનો ત્યાગ થતાં પણ મહા દુઃખ થાય છે. આ
રીતે જેની આદિમાં મધ્યમાં ને અંતમાં દુઃખ જ છે–એવા અહિતકર વિષયભોગોને ક્યો બુદ્ધિમાન ‘સુખબુદ્ધિથી’
સેવન કરશે? જ્ઞાનીને ભોગ તરફ જરાક વૃત્તિ હોય તોપણ તેને તેમાં સુખબુદ્ધિ નથી, એટલે સુખબુદ્ધિથી તેને
વિષયોનું સેવન નથી. અજ્ઞાનીને તો વિષયોમાં સુખબુદ્ધિ છે. ભલે કદાચિત્ બહારથી તેણે વિષયોનો ત્યાગ હોય,
પણ અભિપ્રાયમાં રાગની શુભવૃત્તિના વેદનમાં સુખ માને છે તો તેના વિષયોમાં સુખબુદ્ધિ તો ઊભી જ છે; ને
જ્ઞાનીને વિષયભોગના પ્રસંગ વખતે ય તેમાં સુખબુદ્ધિ જરાય નથી, વિષયો તરફની વૃત્તિને તે દુઃખમય જાણે છે.
મારું સુખ તો મારા ચૈતન્યના વેદનમાં છે.
વિષયોમાં મારું સુખ નથી; ચૈતન્યસ્વરૂપમાં જ મારી શાંતિ છે, ચૈતન્ય સન્મુખ થતાં પરમ તૃપ્તિ વેદાય છે, ત્યાં
બહારના વિષયોની જરૂર પડતી નથી. હજી ભોગનો ભાવ સર્વથા છૂટી ગયા પહેલાંં તારો અભિપ્રાય તો
બદલાવી નાંખ.–અરે, મારું સુખ બહારમાં નહિ, મારું સુખ તો મારામાં જ છે.–આવો અભિપ્રાય થતાં આખા
જગતમાં વિષયોમાંથી સુખબુદ્ધિ છૂટી જશે, એટલે અભિપ્રાયમાં આખા જગતના વિષયોનો ત્યાગ થઈ જશે.
આખા જગતના વિષયો ભોગવવાની બુદ્ધિ ઊંડેઊંડે પડી જ છે. આમ જ્ઞાનસ્વભાવના વેદનનો આનંદ જેને નથી
ભાસતો તેને ઈન્દ્રિયવિષયોમાં આનંદ ભાસે છે. પણ અરે ભાઈ! તારી તૃષ્ણાનો દાહ વિષયો વડે કદી શાંત નહિ
થાય, વિષયો તરફના વલણથી તો ઉલટો તારો તૃષ્ણા–અગ્નિ વધારે ફાટશે. વિષયો તરફના વલણમાં પહેલાંં–પછી
કે અંત ક્યાંય સુખ નથી, ક્યાંય તૃપ્તિ નથી. જેમ જગતમાં લાકડાંથી અગ્નિ તૃપ્ત થતો નથી છતાં કદાચ તે તો
લાકડાથી તૃપ્ત થઈ જાય, દરિયો નદીઓનાં પાણીથી તૃપ્ત થતો નથી છતાં કદાચ તે તો તૃપ્ત થઈ જાય, પરંતુ
જગતમાં જીવોની વિષય–તૃષ્ણા વિષયોના ઉપભોગ વડે કદી પણ તૃપ્ત થતી નથી. અસંખ્ય વર્ષ સુધી સ્વર્ગના
ભોગોપભોગ વડે પણ જીવને તૃપ્તિ થતી નથી. ભોગની જેને તૃષ્ણા છે તે કદી તેને છોડતો નથી, એક
વિષયમાંથી બીજા વિષયમાં, ને બીજામાંથી ત્રીજા વિષયમાં અજ્ઞાનીની વૃત્તિ વળ્યા જ કરે છે, પણ વિષયોમાંથી
તેની વૃત્તિ વિરામ પામતી નથી. વિષયો તો કદાચિત્ તેને છોડીને ચાલ્યા જાય છે છતાં પણ તેની તૃષ્ણા મૂઢને
છૂટતી નથી. વિષયો મળે તોય દુઃખ, ને વિષયો ન મળે તોય મહાદુઃખ,
PDF/HTML Page 24 of 41
single page version
સન્મુખ થા. વિષયો ભોગવવાથી અનંતકાળે ય તૃપ્તિ થતી નથી, પણ વિષયોનું લક્ષ છોડીને ચૈતન્યના
અનુભવમાં ક્ષણમાત્રમાં તૃપ્તિ થાય છે, ધર્માત્મા અંતર્મુખ થઈને અતીન્દ્રિયઆનંદના વેદનથી તૃપ્ત–તૃપ્ત થઈ
જાય છે. અજ્ઞાની ચૈતન્યના આનંદને ચૂકીને, બાહ્યવિષયોમાં સુખબુદ્ધિથી ઝાંવા નાંખતો, અતૃપ્તપણે જ મરે છે.
ઉપભોગ કરતા તો દેખાય છે! વળી પુરાણશાસ્ત્રોમાં પણ ચક્રવર્તી–ઈન્દ્ર વગેરે ધર્માત્માઓના ભોગવૈભવની ઘણી
કથા સાંભળી છે! અને આપ કહો છો કે “ક્યો જ્ઞાની વિદ્વાન ભોગોને ભોગવશે?”–તો એ વાતનો કઈ રીતે મેળ
છે. આપ તો કહો છો કે જ્ઞાની ભોગ ભોગવે નહિ, ને પુરાણોમાં તો જ્ઞાનીના પુણ્યનું વર્ણન કરતાં તેના વૈભવના
ભોગનું ઘણું વર્ણન આવે છે! તો એની સંધિ કઈ રીતે છે?
બુદ્ધિમાન સુખબુદ્ધિથી સેવન કરશે?” “સુખબુદ્ધિથી” એવું ખાસ વિશેષણ વાપર્યું છે. ‘આનંદનું પૂર મારા
આત્મામાં છે, તે આનંદના પૂરમાં મારે ડુબકી મારવી છે, તેમાં જ મારું સુખ છે. આ વિષયો તરફની વૃત્તિ તો
વિષ જેવી છે, તેમાં મારું સુખ કે હિત નથી”–એવું ધર્મીને ભાન વર્તે છે, વિષયોમાંથી સુખ લઉં–એવી બુદ્ધિથી
વિષયોનો ઉપભોગ તેને કદી હોતો નથી. અજ્ઞાની મૂઢ જીવ સ્વભાવને જાણતો નથી, ને રાગ વડે મને લાભ
થશે–એમ તે મૂઢ માને છે, એટલે વિષયો તરફની સુખબુદ્ધિ તેને ઊભી જ છે.
વિષયભોગના ફળમાં કદી શાંતિનો ક્રમ આવે–એમ બનતું નથી. ધર્માત્માનું ધ્યેય તો આત્માની શાંતિને જ
સાધવાનું છે, પણ શાંતિને સાધતાં સાધતાં તેની સાથેના રાગના ફળમાં રાજ્યાદિ વૈભવનો સંયોગ પણ આવી
જાય છે–એવો જ ક્રમ છે. પછી વીતરાગી સાધન વધારીને, રાગ તોડીને, ભોગવૈભવને પણ છોડીને, ચૈતન્યના
આનંદમાં લીન થાય છે–મુનિ થઈને મુક્તિને સાધે છે.–આવો સાધકનો ક્રમ છે. વચ્ચે સાધકદશામાં રાગ આવે જ
નહિ કે તેના ફળરૂપ ભોગોપભોગનો સંયોગ જ્ઞાનીને હોય જ નહિ–એવો ક્રમ નથી. જ્ઞાન થતાં વેંત જ સર્વ
વિષયભોગોથી છૂટીને વનમાં ચાલ્યો જાય–એવો કાંઈ નિયમ નથી. હા, એટલો નિયમ છે કે જ્ઞાન થતાં વેંત
પોતાના આત્મા સિવાય જગતના બીજા કોઈ વિષયોમાં તેને સુખબુદ્ધિ રહેતી નથી. અને પછી ચૈતન્યના
અનુભવથી જેમ જેમ વીતરાગતા વધતી જાય છે તેમ તેમ રાગના નિમિત્તભૂત વિષયો સહેજે છૂટતા જાય છે.
પણ જ્ઞાનીને બહારમાં ભોગોપભોગ દેખાય તેથી કરીને તેને તે વિષયોમાં સુખબુદ્ધિ છે–એમ નથી. માટે એમ
અમે કહ્યું છે કે જ્ઞાનીને હિતબુદ્ધિથી કદી પણ વિષયોનો ભોગવટો હોતો નથી. અસ્થિરતાના રાગને લીધે જરાક
ભોગોપભોગની વૃત્તિ થાય છે પણ તેને તે અહિતરૂપ જાણે છે, તેમાં કદી સુખબુદ્ધિ તેને હોતી નથી. માટે હે જીવ!
તું પહેલાંં આ વાતનો નિર્ણય કર કે આત્માના સ્વભાવ સિવાય બહારના કોઈ વિષયોમાં સુખ નથી,
આત્મસ્વરૂપમાં અંતર્મુખ થયે જ સુખ છે. –આમ નક્કી કરીને બાહ્યવિષયોમાંથી સુખબુદ્ધિ છોડ ને અંતર્મુખ
ચૈતન્યના આનંદને અનુભવવાનો ઉદ્યમ કર.
PDF/HTML Page 25 of 41
single page version
આવેલ છે. આ પ્રતિષ્ઠા બાદ પૂ. ગુરુદેવ પાલેજ તરફ પધારશે. પાલેજમાં નુતનજિનમંદિરની વેદી–પ્રતિષ્ઠાનું
મુહૂર્ત માગસર સુદ ૧૧ આવેલ છે. ત્યારબાદ પૂ. ગુરુદેવ મુંબઈ થઈને શાશ્વત તીર્થરાજ સમ્મેદશિખરજી વગેરે
તીર્થોની યાત્રાએ સંઘ સહિત પધારશે.
તથા બપોરે શ્રીમાનતુંગાચાર્યદેવ રચિત આદિનાથસ્તોત્ર (ભક્તા મરસ્તોત્ર) ઉપર ઉપશાંત ભક્તિરસઝરતા
એવા અદ્ભુત પ્રવચનો થયા–જાણે કે આદિનાથ પ્રભુ અને માનતુંગસ્વામી આપણી સમક્ષમાં જ ઉપસ્થિત
હોય...........ને માનતુંગસ્વામી આદિનાથ–પ્રભુની સ્તુતિ કરી રહ્યા હોય! આ ઉપરાંત જિનમંદિરમાં હમેશાં
સમુહપૂજન, તેમજ દસલક્ષણમંડલવિધાન અને રત્નત્રયમંડલવિધાન થયું હતું. ભાદરવા સુદ પંચમીના રોજ ૧૪
કુમારિકા બેનોએ આજીવન બ્રહ્મચર્યપ્રતિજ્ઞા અંગીકાર કરી હતી. દસલક્ષણપર્વ દરમિયાન બહારગામથી પણ
અનેક લોકો આવ્યા હતા. શ્રી જિનેન્દ્રદેવની રથયાત્રા, શ્રી જિનવાણી માતાની રથયાત્રા વગેરે પણ થયા હતા.
ક્ષમાવણીપર્વ (આસો વદ એકમ)ના દિવસે જિનમંદિરમાં રત્નત્રયપૂજન બાદ, ઠાઠમાઠપૂર્વક શ્રી
સીમંધરજિનેન્દ્રદેવના મહા અભિષેક સોના–ચાંદીના કળશોથી થયો હતો,–આ પ્રસંગે પૂ. ગુરુદેવ પણ ઉપસ્થિત
હતા. સુગંધદસમીનો દિવસ તો પોતાના જુદા જ ઢંગથી ઊજવાયો હતો. જિનમંદિરમાં હંમેશાં અદ્ભુત
જિનેન્દ્રભક્તિ થતી હતી.........ક્યારેક ક્યારેક વીતરાગી વનવાસી મુનિવરોની પણ વૈરાગ્યભરેલી ભક્તિ થતી
હતી. ભક્તિના પ્રસંગે બધા ભક્તો એકતાર થઈ જતા. આ સિવાય સામુહિક સ્વાધ્યાય, રાત્રિચર્ચા વગેરેમાં પણ
ભક્તજનો ઉલ્લાસથી ભાગ લેતા.
નિમિત્તે ઠાઠમાઠપૂર્વક શ્રી જિનેન્દ્રદેવની રથયાત્રા નીકળી હતી તથા સાધર્મી વાત્સલ્ય (સંઘજમણ) થયું હતું; એ
બન્ને પ્રસંગમાં આમંત્રિત થઈને મોરબીસંઘે પણ ભાગ લીધો હતો, અને એ જ પ્રમાણે મોરબીની રથયાત્રા તથા
સાધર્મીવાત્સલ્યના પ્રસંગમાં આમંત્રિત થઈને વાંકાનેર સંઘે ભાગ લીધો હતો. શ્રી રાજકોટસંઘના પ્રમુખશ્રી
રામજીભાઈ તેમજ બીજા ઘણા મુમુક્ષુભાઈઓએ પણ બંને ગામે પધારીને પ્રસંગો શોભાવ્યા હતા. આ રીતે
એકબીજા ગામના સંઘોએ વાત્સલ્યપૂર્વક હળીમળીને ઉજવેલા પ્રસંગો ઘણા શોભતા હતા. આ ઉપરાંત સૌરાષ્ટ્રના
અનેક ગામોમાં જ્યાં જ્યાં જિનમંદિરો સ્થપાયા છે ત્યાં ત્યાં દસલક્ષણી પર્યુષણ ઊજવાયા હતા.
વિધવિધ શાસ્ત્રોમાંથી તારવેલા પ્રશ્નોતરનો સંગ્રહ છે. જિજ્ઞાસુઓને અભ્યાસ માટે આ પુસ્તક ઉપયોગી છે.
લગભગ ૪૦૦ પૃષ્ઠ. કિંમત રૂ. ૧–૮–૦ છે; બીજું પુસ્તક શ્રી જિનેન્દ્ર ભજનમાળા
પુસ્તકો મંગાવવા હોય તેમણે દીવાળી પહેલાંં ઓર્ડર મોકલી દેવા વિનંતી છે.
PDF/HTML Page 26 of 41
single page version
૯૦૭૧૯ આત્મધર્મ અંક નંબર ૧૫૫મા જણાવ્યા મુજબ ૬૭ શ્રી ગાંધી વાલચંદ સાંકળચંદ
PDF/HTML Page 27 of 41
single page version
ઉત્તર–તત્ત્વને જાણનાર જ્ઞાનીજનો વિરલા જ છે, વળી વિરલા જીવો જ તત્ત્વનું શ્રવણ કરે છે, વિરલા
વિરલા ધ્યાયે તત્ત્વને વિરલા ધારે કોઈ.
ઉત્તર–જે સિદ્ધયા ને સિદ્ધશે સિદ્ધ થતા ભગવાન; તે આતમ દર્શન થકી, એમ જાણ નિર્ભ્રાન્ત. –પૂર્વે જેઓ
વડે જ સિદ્ધ થાય છે, એમ નિઃશંકપણે જાણો.
ઉત્તર–
ઉત્તર–જે પુરુષ કષાયના આતાપથી તપ્ત છે, ઈન્દ્રિયવિષયરૂપી રોગથી જે મૂર્છિત છે, અને ઈષ્ટવિયોગ
PDF/HTML Page 28 of 41
single page version
તેની નોંધ:–
૧૦૦૦ શેઠ શ્રી કાળીદાસ રાઘવજી,
PDF/HTML Page 29 of 41
single page version
PDF/HTML Page 30 of 41
single page version
વિષયોનો ત્યાગી તે જ થઈ શકે કે જે તેમાં સુખ ન માનતો હોય.
વિષયોમાં સુખ તે જ ન માને કે જેને વિષયોથી નિરપેક્ષ એવા આત્મસુખનું લક્ષ થયું હોય.
આત્મસ્વભાવની રુચિ થાય–ત્યારે જ વાસ્તવિક બ્રહ્મચર્યજીવન હોય. જેટલો આત્મિકસુખનો અનુભવ છે તેટલે
અંશે બ્રહ્મચર્યજીવન છે. બ્રહ્મસ્વરૂપ આત્મામાં જેટલે અંશે ચર્યા (પરિણમન) હોય તેટલે અંશે બ્રહ્મચર્યજીવન છે.
આત્મસ્વભાવનો સંગ કરીને સર્વ પરવિષયોનો સંગ છોડી દીધો છે. ને પછી સ્વભાવની રુચિના જોરે આગળ
વધતાં જેમ જેમ રાગાદિ પરપરિણતિ ટળતી જાય છે તેમ તેમ તેના નિમિત્તભૂત બાહ્યવિષયો પણ સહેજે છૂટતા
જાય છે. આ ક્રમથી આત્મિક–બ્રહ્મચર્યજીવનમાં આગળ વધતાં વધતાં પરિપૂર્ણ અતીન્દ્રિયસુખને પામીને તે જીવ
ગંધ–વર્ણ વગેરે વિષયોમાંથી પણ સુખબુદ્ધિ અવશ્ય ટળી ગઈ હોય. જેને એકપણ ઈન્દ્રિયમાંથી સુખબુદ્ધિ
ખરેખર ટળે તેને પાંચે ઈન્દ્રિયોમાંથી સુખબુદ્ધિ જરૂર ટળી જાય. હવે પાંચે ઈન્દ્રિયના વિષયોમાંથી સુખબુદ્ધિ તેને
જ ટળે કે જેણે સત્પુરુષોના સમાગમે પાંચે ઈન્દ્રિયના વિષયોથી પાર અતીંદ્રિય આત્મસુખ લક્ષગત કર્યું હોય. આ
રીતે જેણે આત્માના અતીન્દ્રિયસુખનો સ્વાદ લક્ષગત કર્યો હોય તે જ ઈન્દ્રિયવિષયોથી વિરકત થઈને બ્રહ્મ–
જીવનનો ખરો આહ્લાદ લઈ શકે.
આકુળતા મટે નહિ ને બ્રહ્મજીવનનો આનંદ આવે નહિ.
રુચિ અને લક્ષ કર્યું છે ને સર્વે ઈન્દ્રિયવિષયોની રુચિ છોડી દીધી છે તે ભવ્ય જીવ આત્મિકઆહ્લાદથી ભરપૂર
એવું બ્રહ્મજીવન જીવે છે, ને એવા સમકિતી ધર્માત્મા ભગવાન–સમાન છે એમ જ્ઞાનીઓ કહે છે.
પરવિષયોથી ખાલી એવા પોતાના આત્મસ્વભાવની રુચિ કરવી.....તેનું લક્ષ કરવું....તેનો અનુભવ કરીને તેમાં
તન્મય થવાનો પ્રયત્ન કરવો.
PDF/HTML Page 31 of 41
single page version
ઉપરાંત પૂ. ગુરુદેવના પ્રતાપે થતી જૈનધર્મની પ્રભાવનાની વિગતો આપવામાં આવે છે. સાંસારિક ઝંઝટોમાં આ
માસીક કદી પડતું નથી.
હજારો જિજ્ઞાસુ જીવો હોંસેહોંસે આ માસીકનું વાંચન કરે છે; ને તેમાં આવેલા પૂ. ગુરુદેવના ઉપદેશદ્વારા
આ મહાન પ્રસંગોના આહ્લાદકારી–રોમાંચક સમાચારો “આત્મધર્મ”માં પ્રસિદ્ધ થશે. આ સમાચારો જાણવા,
તેમજ તે તે પ્રસંગોના પૂ. ગુરુદેવના આધ્યાત્મિકભાવના ભક્તિ–વૈરાગ્ય સંબંધી ઉદ્ગારો જાણવા આપ
જરૂર ‘આત્મધર્મ’ના ગ્રાહક બનો. આપ પોતે ગ્રાહક હો તો આપના સંબંધીજનોને ગ્રાહક બનાવો. આવતા વર્ષ
દરમિયાન આત્મધર્મના ગ્રાહકો વધારીને પાંચ હજાર પૂરા કરી દેવાની ઉમેદ છે. આશા છે કે આત્મધર્મના હજારો
ગ્રાહકબંધુઓ આત્મધર્મના ગ્રાહકોની સંખ્યા વધારવાની આ ઝૂંબેશ તાત્કાલિક ઉપાડી લેશે ને એ રીતે
ધર્મપ્રચારના આ કાર્યમાં પોતાનો સહકાર આપશે.
શકાય છે.
આ
વગેરેના ત્રિરંગી ચિત્રો છાપવાની ઘણી ભાવના હોવા છતાં, પ્રેસોમાં દિવાળીના કામના
ભરાવાને લીધે તે ચિત્રો આપવાનું પણ બની શક્યું નથી–એ માટે દિલગીર છીએ. આટલું છતાં,
આ બ્રહ્મચર્ય–અંકને લખાણ અને દેખાવ બંને દ્રષ્ટિએ શોભાવવા અમે બનતો પ્રયત્ન કર્યો છે;
આશા રાખીએ છીએ કે આ અંક હાથમાં આવ્યા બાદ જિજ્ઞાસુ વાંચકબંધુઓ અમને વિલંબને
માટે ક્ષમા કરશે.
PDF/HTML Page 32 of 41
single page version
બ્રહ્મચારી બેનો ઊભેલાં છે ને નીચેના ભાગમાં છ (બન્ને તરફ ત્રણ ત્રણ) બ્રહ્મચારી બેનો બેઠેલાં છે.
શેઠાણી મનફૂલાદેવીએ “ગોગીદેવી દિ. જૈન શ્રાવિકાબ્રહ્મચર્ય આશ્રમ” બંધાવી આપ્યો. શેઠ–શેઠાણીને
પરમપૂજ્ય ગુરુદેવ પ્રત્યે તેમજ પૂ. બેનશ્રીબેન પ્રત્યે ઘણો આદરભાવ છે; આશ્રમ પ્રત્યે પણ તેઓ હાર્દિક
વાત્સલ્ય ધરાવે છે.
PDF/HTML Page 33 of 41
single page version
વિશેષ પરિચય માટે સામેના પાના ઉપરનો લેખ વાચો.
–તસુ શુદ્ધ દર્શન–જ્ઞાનમુખ્ય પવિત્ર આશ્રમ પામીને, પ્રાપ્તિ કરું હું સામ્યની જેનાથી શિવપ્રાપ્તિ બને.”
જ કરે છે. અજ્ઞાનીને સાચો વૈરાગ્ય હોતો નથી. હું સમસ્ત પરભાવોથી ભિન્ન જ્ઞાયકસ્વરૂપ છું, મારા અવલંબને
જ મારી મુક્તિ છે–આમ જાણીને જે જીવ સ્વભાવસન્મુખ પરિણમ્યો તે જ સાચો વૈરાગી છે. આવો વૈરાગી જીવ
બંધનથી છૂટે છે. જે જીવ વિકારી પરભાવોમાં રાચી રહ્યો છે તે બંધાય છે અને જે જીવ વિકારથી વિરક્ત થઈને
સ્વભાવમાં રત થાય છે તે મુક્તિ પામે છે,–આવો શ્રી જિનેન્દ્રભગવાનનો ઉપદેશ છે.
PDF/HTML Page 34 of 41
single page version
જિજ્ઞાસુ ભાઈ–બહેનો સોનગઢમાં આવીને રહે છે.......તેમાં કુમળી વયના નાના ભાઈબહેનો પણ આત્મહિતની
ભાવનાથી સોનગઢમાં રહે છે. કેટલાક ભાઈબહેનોને એવી ભાવના પણ જાગે છે કે પોતાનું આખુંય જીવન અહીં
સંતોની છાયામાં જ વીતે........
વસવાની ભાવના હતી. તેના પરિણામે સં. ૨૦૦૫ના કારતક સુદ તેરસે છ કુમારિકા બહેનોએ આજીવન–
બ્રહ્મચર્ય પ્રતિજ્ઞા લીધી; અને તે પ્રસંગે “સનાતન જૈન કુમારિકા બ્રહ્મચર્યાશ્રમ”ની સ્થાપના થઈ, ને તેને માટે
લગભગ રૂા. ૧૨૦૦૦/–નું ફંડ થયું. પરંતુ હજી બહેનોના આશ્રમ માટે કોઈ સ્વતંત્ર મકાનનો બંદોબસ્ત ન હતો.
ત્રણચાર વર્ષ દરમિયાન બીજા પણ અનેક જિજ્ઞાસુ બહેનો તૈયાર થયા અને તેઓ પણ બ્રહ્મચર્યજીવનની ભાવના
ભાવવા લાગ્યા.....
અદ્ભુત પ્રવચનો સાંભળીને તથા સોનગઢમાં થતી મહાન ધર્મપ્રભાવના દેખીને, તેમજ બહેનોના મંડળનું સુંદર
વાતાવરણ દેખીને, તેઓ ઘણા ખુશી થયા, અને વિશેષ ઉલ્લાસ આવતાં શેઠાણી શ્રી મનફૂલાદેવીએ તુરત જ
સોનગઢમાં વિશાળ જમીન ખરીદીને લગભગ સવાલાખ રૂા. ના ખરચે
ત્રીસેક બહેનો આ આશ્રમમાં રહે છે.
છાયા આશ્રમ ઉપર છવાઈ જાય છે. આવા આ આશ્રમમાં પૂ. બેનશ્રીબેન નિવૃત્તિકાળમાં પોતાના ચિંતન–મનન
ઉપરાંત, કોઈવાર ભક્તિનો ઉમળકો આવી જતાં આશ્ચર્યકારી ભક્તિ કરાવે છે.....તો કોઈવાર વૈરાગ્યભરેલી
વાર્તાઓ પણ કહે છે, કોઈવાર ગુરુદેવનો મહિમા ગાય છે....તો કોઈવાર તીર્થયાત્રાનું ઉમંગભર્યું વર્ણન કરે છે,
કોઈવાર પ્રસંગોચિત હિતોપદેશ પણ આપે છે.....તો કોઈવાર આનંદપૂર્વક ઉલ્લાસ પ્રેરે છે..... નવાનવા શાસ્ત્રોનો
અભ્યાસ પણ કરાવે છે.....ને કોઈ વાર પરીક્ષા પણ લ્યે છે..........
PDF/HTML Page 35 of 41
single page version
આશ્રમવાસી બહેનો પણ પરસ્પર વાત્સલ્યપૂર્વક હળીમળીને સ્વાધ્યાય–ભક્તિ આદિ કાર્યો કરે છે. કુટુંબ
છોડીને બહારગામથી અહીં આવીને રહેનારા બહેનોને પણ એવું નથી લાગતું કે અમે એકલા
છીએ.....સંતોની મધુરી છાયામાં સાધર્મીઓનું એક નવું જ કુટુંબ અહીં રચાઈ ગયું છે.
આશ્રમને માટે જાહેર કર્યા છે..... તે ઉપરાંત બીજું પણ કેટલુંક ફંડ છે. હાલ આશ્રમમાં કોઈ વધારે રૂમ
ખાલી નથી.
સંતોની છાયામાં હર્ષોલ્લાસપૂર્વક જીવન વીતાવે છે.
PDF/HTML Page 36 of 41
single page version
•
સાંભળીને વૈરાગ્યથી રથ પાછો ફેરવી નાખ્યો છે, નવસર હાર તોડી નાંખ્યા છે, ને હાથમાંથી
કંકણના દોરડા છોડી નાંખ્યા છે......એણે મનમાં દીક્ષા લેવાનો નિશ્ચય કરી લીધો છે..........
આવી ભાવનાના વાતાવરણમાં વસનારા ૧૪–૧૪ કુમારીકા બેનોએ પૂ. ગુરુદેવ પાસે જ્યારે બ્રહ્મચર્યની દીક્ષા
લીધી–એ પ્રસંગ પણ કેવો વૈરાગ્યપ્રેરક હતો!!)
PDF/HTML Page 37 of 41
single page version
બેનશ્રીબેનનો પણ મહાન આધાર છે, તેથી અહીં આ પ્રસંગે તેઓશ્રીનો સંક્ષિપ્ત
પરિચય આપવામાં આવ્યો છે.
માત્ર મારી પુત્રી તરીકે જ નહિ પરંતુ ભારતના હજારો ભક્ત–બાળકોની ધર્મમાતા થવા માટે અવતરેલી છે.’
આત્મસ્પર્શી વાણી સાંભળતાં જ એ વૈરાગી આત્માના સંસ્કારો ઝણઝણી ઊઠયા. પૂ. ગુરુદેવની વાણીમાં
આત્માના આનંદસ્વભાવની અદ્ભુત મહિમાભરેલી વાત સાંભળતાં તેમને એમ થતું કે ‘અહો! આવો સ્વભાવ
મારે પ્રાપ્ત કરવો જ છે’......અને......એ દ્રઢનિશ્ચયી આત્માએ, આત્મમંથનની સતત ધૂન જગાવીને અલ્પકાળમાં
જ પોતાના મનોરથ પૂરા કર્યા. માત્ર ૧૯ વર્ષની વયમાં અપૂર્વ આત્મદશા પ્રાપ્ત કરી........
એ વૈરાગી આત્મા રાતદિન ઝંખતો હતો......
શાંતાબેનને ભલામણ કરી કે તમારે આ બેનનો પરિચય કરવા જેવો છે.
PDF/HTML Page 38 of 41
single page version
ભક્તિનું મિલન થયું.......જાણે કે આનંદ અને જ્ઞાનનું મિલન થયું!
વિશેષ છીએ...”... અને ખરેખર એમ જ છે. એમના દેહ ભલે બે દેખાય છે પણ બે દેહ વચ્ચે આત્મા તો જાણે
એક જ હોય!–એવી એમના હૃદયની એકતા છે.
પરમ પૂજ્ય ગુરુદેવને આ બંને બેનો પ્રત્યે પુત્રીવત્ અપાર વાત્સલ્ય છે......અને આ બંને બહેનોના
માત્ર ‘દેડકાના ઠેકડા’ જેવી જ ગણાશે. ટૂંકામાં એટલું જ કહેવું બસ થશે કે–પૂ. ગુરુદેવના આત્મસ્પર્શી
અધ્યાત્મોપદેશને યથાર્થપણે આત્મામાં ઝીલીને, પવિત્ર જ્ઞાનથી અને વૈરાગ્યથી, વિનયથી અને અર્પણતાથી,
ભક્તિથી અને પ્રભાવનાથી, સર્વ પ્રકારે તેઓએ પૂ. ગુરુદેવની અને જિનશાસનની શોભા વધારી છે.
PDF/HTML Page 39 of 41
single page version
સમજવું કઠણ પડે તેમ છે.
આઠ દિવસમાં ઠરી જશે” એમ કહીને જે હિંમત બતાવી છે, અને જરૂર પડે તો પોતાના અંગત દાગીના પણ
વાપરી નાંખવા તૈયાર થઈને જે અર્પણતા બતાવી છે,–તેની કથની આજેય ભક્તોના હૈયાંને રોમાંચથી
હચમચાવી મુકે છે!
થતી જાય છે. ગામેગામના મુમુક્ષુમંડળો પોતાનું સંચાલન પૂ. બેનશ્રીબેનની સલાહ–સૂચનાનુસાર કરી રહ્યા છે,
તેઓશ્રીની આજ્ઞા બધા ભક્તજનો પ્રમોદપૂર્વક શિરોધાર્ય કરે છે.
ગામ અને કુટુંબને છોડીને, આત્મહિતની ભાવનથી પૂ. બેનશ્રીબેનની શીતળ હૂંફમાં પોતાનું જીવન વીતાવે
છે.....ને પૂ. બેનશ્રીબેન જ્ઞાન–વૈરાગ્યના સીંચનદ્વારા તેઓના જીવનનું ઘડતર કરે છે. એ ઘડતરના પ્રતાપે ૨૦
કુમારિકા બેનોએ તો બાલબ્રહ્મચર્યની પ્રતિજ્ઞા લઈ લીધી છે.
તેવી વેદનાને ભૂલાવી દેવા સમર્થ છે.
સાક્ષાત્ વેદનની શી વાત!!
PDF/HTML Page 40 of 41
single page version
અર્પણતા, અને આપનું પરસ્પરનું વાત્સલ્ય,–એ બધુંય અમારે શીખવાનું છે. વિશેષ
શું કહીએ? આપનું આખું જીવન જ અમારા માટે એક મહાન આદર્શ છે તેથી–