Atmadharma magazine - Ank 318
(Year 27 - Vir Nirvana Samvat 2496, A.D. 1970).

< Previous Page  


Combined PDF/HTML Page 3 of 3

PDF/HTML Page 41 of 48
single page version

background image
: ચૈત્ર : ૨૪૯૬ આત્મધર્મ : ૩૯ :
નિજવૈભવનો સ્વામી સમજે છે, સ્વર્ગના વિમાનનો સ્વામી તે પોતાને માનતો નથી,
એક વિકલ્પનું પણ સ્વામીપણું જ્યાં નથી ત્યાં જડ–વિભૂતિની શી વાત?
શુભરાગ કરો ને પરની દયા પાળો–એવી વાત તે તો સાધારણ વાત છે,
સાધારણ લોકો પણ એવું તો જાણે છે. શું એવી શુભરાગની જ કથા સાંભળવા સ્વર્ગેથી
ઈન્દ્રો અહીં આવતા હશે?–ના, ચિદાનંદ–સ્વભાવી આત્માના વીતરાગરસની અપૂર્વ
ધારા તીર્થંકરદેવની વાણીમાં વહે છે, તે વીતરાગરસનું શ્રવણ કરવા માટે ઈન્દ્રો સ્વર્ગેથી
ઊતરીને મધ્યલોકમાં આવે છે. આ તો કોઈ અપૂર્વ વીતરાગભાવની કથા છે, એનું
શ્રવણ પણ દુર્લભ છે. ભક્તમાંથી ભગવાન બનવાની આ વાત છે.
અજ્ઞાની કહે છે કે પહેલાં રાગ ને પછી આત્મા, શુભરાગ કરતાં–કરતાં આત્મા
પમાશે. જ્ઞાની કહે છે કે પહેલાં રાગ નહીં પણ પહેલાં આત્મા, પહેલાં રાગથી જુદો પડીને
આત્માનું જ્ઞાન કર, પછી વચ્ચેના રાગનું સાચું જ્ઞાન થશે. પહેલેથી જો રાગમાં અટકીશ
તો આત્માને ભૂલી જઈશ. નિર્મળ પર્યાયરૂપ પરિણમેલો આત્મા રાગને કરતો નથી,
રાગને જાણે ભલે પણ તેમાં તન્મય થતો નથી, જ્ઞાનને રાગરૂપ કરતો નથી.
અહો! ભેદજ્ઞાનની અપૂર્વ વાત છે. જ્ઞાન અને રાગની ભિન્નતા જીવે કદી અનુભવી
નથી, તે અનુભવ કેમ થાય? તેની આ વાત છે. અખંડ આનંદધામ આત્મામાં જે ઉપયોગ
એકાગ્ર થયો તે ઉપયોગ રાગને કેમ કરે? આનંદના વેદનમાં રાગનું વેદન કેમ હોય
દ્રવ્ય–પર્યાયરૂપ આત્મ વસ્તુ, તેને જોનારા બે નયો. દ્રવ્યનયનો વિષય તે પણ
એક અંશ છે, ને પર્યાયનયનો વિષય તે પણ એક અંશ છે. શુદ્ધનય પોતે પર્યાય છે પણ
તે અખંડ દ્રવ્યને વિષય કરે છે, ત્યાં નય અને તેનો વિષય અભેદ થઈ જાય છે. આવા
અભેદ આત્માની પ્રતીત તે સમ્યગ્દર્શન છે. ‘આ શુદ્ધનય અને આ તેનો વિષય’ એવા
ભેદ અનુભૂતિમાં નથી. આનંદરસનું ધામ આત્મા તેની સન્મુખ થઈને તેનું વેદન કરવું
તે શાસ્ત્રનું તાત્પર્ય છે.
ભાઈ, દુનિયાની વાત સમજવા માટે તેમાં રસ લઈને તું ઊંડો ઊતરે છે, તો આ
તારા આત્માના વૈભવની વાત સમજવા માટે તેમાં રસ લઈને તું ઊંડો ઊતર, તો કોઈ
અપૂર્વ વસ્તુનો આનંદ તને તારામાં અનુભવાશે.
* * *
(પ્રવચનસાર ગા. ૧૭૨ ના પ્રવચનોમાંથી)
નિજસ્વરૂપને જાણવાની જેને દરકાર છે અને ધગશ છે એવા જિજ્ઞાસુ
શિષ્યને આચાર્યદેવ આ ગાથા દ્વારા આત્માનું સ્વરૂપ ઓળખાવે છે. આત્માનું
લક્ષણ ચેતના

PDF/HTML Page 42 of 48
single page version

background image
: ૪૦ : આત્મધર્મ : ચૈત્ર : ૨૪૯૬
છે, અને પોતાની ચેતના પોતાના સ્વદ્રવ્યના જ આશ્રયે છે, તેથી ચેતના વડે સ્વદ્રવ્ય
અનુભવમાં આવે છે. આવો જે ચેતનાલક્ષણથી લક્ષિત આત્મા છે તે અલિંગગ્રાહ્ય છે.
તેને ‘अलिंगग्रहण’ કહીને તેના વીસ અર્થો દ્વારા અત્યંત સ્પષ્ટ કરીને આત્માનું સ્વરૂપ
સમજાવ્યું છે.
પ્રથમ બોલમાં કહે છે કે આત્મા જાણનાર છે, તે ઈન્દ્રિયોવડે જાણતો નથી, જાણવું
એટલે ગ્રહણ કરવું, ઈન્દ્રિયો વડે ગ્રહણ કરવાપણું જેને નથી તે અલિંગગ્રહણ છે, એટલે
કે આત્મા અતીન્દ્રિય જ્ઞાનમય છે. શરીર અને ઈન્દ્રિયોથી આત્મા અત્યંત જુદો છે.
પર્યાયમાં પરોક્ષજ્ઞાન છે, ઈન્દ્રિયોનો સંબંધ છે, પણ તે ઈન્દ્રિયો કે તેના તરફનું ખંડખંડ
જ્ઞાન, તેને ખરેખર આત્મા કહેતા નથી, કેમકે એટલો આત્મા માનતાં આત્માનું સાચું
સ્વરૂપ અનુભવમાં આવતું નથી. દ્રવ્યેન્દ્રિયો–ભાવેન્દ્રિયો તથા તેના વિષયરૂપ વાણી
વગેરે પદાર્થો, તે ત્રણેને ‘ઈન્દ્રિયો’ ગણીને, તેનાથી ભિન્ન જ્ઞાનસ્વભાવ ૩૧ મી
ગાથામાં બતાવ્યો છે. એવા આત્માનો અનુભવ કરે તેણે ઈન્દ્રિયોને જીતી કહેવાય, અને
તે સમ્યગ્દર્શન છે. સર્વજ્ઞ ભગવાનનો તે પહેલો ભક્ત છે, ને તે સર્વજ્ઞની પરમાર્થ સ્તુતિ
છે. ઈન્દ્રિયો વડે કે તે તરફના જ્ઞાનવડે સર્વજ્ઞની સ્તુતિ થતી નથી. સર્વજ્ઞ ભગવાનની
પરમાર્થ સ્તુતિ (આરાધના) અતીન્દ્રિય જ્ઞાન વડે થાય છે. સ્વભાવને અવલંબનારું
સ્વભાવની જાતનું જ્ઞાન, તે જ આત્માનું સ્વરૂપ છે, એટલે કે આત્મા અતીન્દ્રિય
જ્ઞાનસ્વરૂપ છે.
આત્માનું જ્ઞાનસ્વરૂપ સત્ છે, અને ઈન્દ્રિયો અસત્ છે; એકલું ઈન્દ્રિય તરફનું
જ્ઞાન તે પણ અસત્ છે, તેને આત્માનું સ્વરૂપ કહેતા નથી. તે જ્ઞાન આનંદવાળું નથી.
જેની સાથે આનંદ ન હોય એને તો જ્ઞાન કોણ કહે? અતીન્દ્રિય જ્ઞાન દ્વારા જેણે પોતાના
અતીન્દ્રિય જ્ઞાનસ્વભાવને પકડ્યો તેણે બધાય શાસ્ત્રો જાણી લીધા.–વીતરાગ સર્વજ્ઞના
ઉપદેશનું આ રહસ્ય છે.
ભગવાન આત્માના અતીન્દ્રિય દરબારમાં પ્રવેશના દરવાજા જુદી જાતના છે.
ઈન્દ્રિયોના દરવાજા વડે આત્માના મહેલમાં પ્રવેશી શકાતું નથી, અતીન્દ્રિય જ્ઞાનવડે જ
આત્મદરબારમાં પહોંચાય છે.
ઈન્દ્રિયની જાત જુદી છે ને આત્માની જાત જુદી છે. અતીન્દ્રિય જાતવાળો આત્મા
તે ઈન્દ્રિયો વડે કેમ જાણે? અરે, અતીન્દ્રિય આત્માને ઈન્દ્રિયજ્ઞાનના અભિમાન શા?
ઈન્દ્રિયોનું આલંબન એ તો અતીન્દ્રિય આત્માને કલંક છે; તે આત્માનું સ્વરૂપ નથી ને
તેનાથી આત્માની શોભા નથી. અતીન્દ્રિય જ્ઞાનવડે જાણવાનું કામ કરે તે જ ખરો
આત્મા છે, એ જ આત્માનું સાચું ચિહ્ન છે.

PDF/HTML Page 43 of 48
single page version

background image
: ચૈત્ર : ૨૪૯૬ આત્મધર્મ : ૪૧ :
અતીન્દ્રિય જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્મા છે તેને ઈન્દ્રિયજ્ઞાનવડે જાણી શકાતો નથી.
આત્મા એવો સ્થૂળ નથી કે ઈન્દ્રિયજ્ઞાનમાં તે જણાય. ઈન્દ્રિયો તે આત્માની જાત નથી
એટલે તેના તરફના વલણથી આત્મા જણાય નહીં. ઈન્દ્રિયજ્ઞાન વડે જે કાંઈ જાણવામાં
આવે તે આત્માનું ખરૂં સ્વરૂપ નથી. જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્મા છે, તે જ્ઞાનસ્વભાવ તરફ સીધી
ઢળેલી જ્ઞાનપર્યાય વડે જ આત્મા જણાય છે, તે જ્ઞાન આત્માની જાતનું છે.
કોઈ કહે કે આત્માને જાણી શકાય જ નહીં.
તો કહે છે કે–એમ નથી. આત્માને જાણી શકાય છે.–વિકલ્પ વડે કે ઈન્દ્રિયાશ્રિત
જ્ઞાનવડે આત્મા ભલે ન જણાય, પણ અતીન્દ્રિય જ્ઞાનવડે તેને પ્રત્યક્ષ જાણી શકાય છે.
જુઓ, આત્માનો અનુભવ કરવાના આ મંત્રો છે. અતીન્દ્રિય જ્ઞાનવડે આત્માને જાણ્યા
વગર બીજા કોઈ ઉપાયે ધર્મ થાય નહીં.
અતીન્દ્રિયજ્ઞાન કહો કે નિશ્ચયાલંબી જ્ઞાન કહો, ઈન્દ્રિયજ્ઞાન કહો કે વ્યવહાર–
અવલંબી જ્ઞાન કહો, નિશ્ચયસ્વભાવને અવલંબનારું જે અતીન્દ્રિયજ્ઞાન તેના વડે જણાય
એવો ભગવાન આત્મા છે. આત્મા એવો તૂચ્છ નથી કે ઈન્દ્રિયજ્ઞાનમાં આવી જાય.
જેમ મોટા રાજાને ભીખારી કહેવો કે તેની ઓછી કિંમત આંકવી તે તેનું અપમાન
અને અનાદર છે, મોટો ગુન્હો છે. તેમ અતીન્દ્રિયજ્ઞાનસ્વભાવી અનંતગુણસંપન્ન
ભગવાન આત્મા મોટો ચૈતન્યમહારાજા છે, તેને રાગ જેટલો કે ઈન્દ્રિયજ્ઞાનના વિષય
જેટલો માનવો તે તેનો અનાદર છે, મોટો ગુન્હો છે એટલે કે મિથ્યાત્વ છે. વિકલ્પાતીત
અતીન્દ્રિય જ્ઞાનવડે તેની સામે જોઈને બોલાવો તો જ જવાબ આપે એવો મોટો
ચૈતન્યભગવાન છે. આત્મસન્મુખ થયેલું તે જ ખરું જ્ઞાન છે, તે જ આનંદમય છે. ઈન્દ્રિય
તરફના ઝુકાવમાં તો દુઃખ છે.
આત્મા, જ્યાં ઈન્દ્રિયજ્ઞાનથી પણ જણાય એવો નથી ત્યાં જડ વાણીથી કે તે
તરફના વિકલ્પથી તો આત્મા કેમ જણાય? એ તો સ્વસંવેદનરૂપ પ્રત્યક્ષ જ્ઞાનથી જ
* * *
ઈન્દ્રિયગમ્ય ચિહ્નો વડે અનુમાન કરીને આત્માનું સ્વરૂપ જાણી શકાતું નથી.
આત્માને જાણવા માટે અજ્ઞાની જેટલા ઈન્દ્રિયગમ્ય સાધનો માને છે તે બધાય સાધન
ખોટા છે. તે સાધનો વડે જે જણાય છે તેવો આત્મા છે જ નહીં. અતીન્દ્રિયજ્ઞાનસ્વરૂપ
પરિણમેલો જે આત્મા તેને ઓળખવા માટે સામા જીવમાં પણ તે જાતનું અતીન્દ્રિયજ્ઞાન
જોઈએ. ધર્મનાં માપ ઈન્દ્રિયોથી પાર છે. (અનુસંધાન પૃ. ૪૪ નીચે)

PDF/HTML Page 44 of 48
single page version

background image
: ૪૨ : આત્મધર્મ : ચૈત્ર : ૨૪૯૬
અમરકુમારની અમર કહાની
(નમસ્કારમંત્રનો પ્રભાવ)
પંચપરમેષ્ઠી ભગવંતોને જેમાં નમસ્કાર કરવામાં આવ્યા છે એવો
પંચનમસ્કાર મંત્ર તે
જૈનોનો સર્વમાન્ય મહામંત્ર છે. જીવન–મરણના કોઈ
પ્રસંગે જૈન–બચ્ચો એ મંત્રને ભૂલતો નથી. પૂ. કાનજીસ્વામી શિરપુર
(અંતરીક્ષ–પાર્શ્વનાથ) પધારેલા ત્યારે પંચકલ્યાણક મહોત્સવ વખતે
કારંજાના નાનકડા બાળકોએ એક અતિ ભાવવાહી અભિનય વડે નમસ્કાર
મંત્રનો પ્રભાવ રજુ કર્યો હતો, એ નાટિકાનું નામહતું ‘અમરકુમારની
અમર કહાણી.’ પંદર હજાર પ્રેક્ષકો એ દ્રશ્ય દેખીને પ્રભાવિત થયા હતા. તે
કહાણીનો ટૂંક સાર અહીં રજુ કરીએ છીએ. (બ્ર. હ. જૈન)

(૧) જંગલમાં એક જૈનગુરુ બેઠા છે, પંચપરમેષ્ઠીના ધ્યાનમાં અને
આત્મચિંતનમાં તે મગ્ન છે. એકદમ શાંત વાતાવરણ છે. એવામાં અમરકુમાર નામનો છ
વર્ષનો ગરીબ પણ સંસ્કારી બાળક તે જંગલમાં આવે છે, જૈનગુરુને દેખીને રાજી થાય
છે, વંદન કરે છે. ગુરુ ધ્યાનમાંથી બહાર આવીને આશીર્વાદપૂર્વક તેને નમોક્કારમંત્ર
આપે છે. અમરકુમાર અત્યંત શ્રદ્ધા અને આદરપૂર્વક તે મંત્રને ગ્રહણ કરે છે, ને
ભક્તિપૂર્વક રોજ તેનું રટણ કરે છે.–એ વાતને કેટલોક વખત વીતી ગયો.
(૨) તે નગરીનો રાજા એક કોટ બંધાવે છે પણ તેનું બાંધકામ કોઈ કારણસર
આગળ ચાલતું નથી, વારંવાર તૂટી જાય છે. ત્યારે કોઈ અજ્ઞાની–કુગુરુ રાજાને સલાહ
આપે છે કે, જો કોઈ બાળકનું બલિદાન દેવામાં આવે તો ગઢનું કામ પાર પડે. મૂર્ખ રાજા
તે ઊંધી સલાહ સ્વીકારીને બલિદાન માટે બાળકને શોધે છે.
રાજાની આજ્ઞાથી નગરીમાં ઢંઢેરો પીટાય છે કે–જે કોઈ માણસ આ કામ માટે
બલિદાન ચઢાવવા પોતાનો પુત્ર આપશે તેનું રાજ્ય તરફથી સન્માન થશે અને પુત્રના
ભારોભાર સુવર્ણ મુદ્રા ઈનામ અપાશે.
(૩) અમરકુમારના પિતા ખૂબ દરિદ્ર હતા, તેમને આઠ પુત્રો હતા, સૌથી નાનો
અમરકુમાર. કુટુંબનું ભરણપોષણ મુશ્કેલીથી થતું. અમરકુમારના પિતા ઉપરનો ઢંઢેરો
સાંભળે છે, ને લોભવશ મૂઢ થઈને વિચારે છે કે અમરકુમાર રાજાને સોંપી દઉં તો મારું
દારિદ્ર મટી જાય. બ્રાહ્મણ ઘેર આવીને તેની સ્ત્રીને આ વાત કરે છે, કે આપણો

PDF/HTML Page 45 of 48
single page version

background image
: ચૈત્ર : ૨૪૯૬ આત્મધર્મ : ૪૩ :
નાનો છોકરો આપી દઈએ. તે સાંભળતાં જ સ્ત્રીનું માતૃહૃદય પુત્રવધની વાત સહન
કરી શકતું નથી, ને એમ ન કરવા ખૂબ જ કરગરે છે. પણ પિતાનું પત્થરહૃદય
પીગળતું નથી. એવામાં અમરકુમારનો મોટો ભાઈ પણ આવીને ટાપશી પૂરે છે કે હે
માતા! તું નકામો સોચ ન કર. અમે આઠ–આઠ ભાઈઓ છીએ, તેમાંથી એક દેતાં
તારું શું જવાનું છે, એક પુત્ર આપતાં પણ તારે સાત પુત્રો રહેશે ને જીંદગીભર
બધાનું દારિદ્ર પણ ટળશે. આમ પિતાપુત્ર ક્રૂરચિત્તે અમરકુમારને બલિદાન માટે
આપી દેવાનું નક્કી કરે છે. તેની માતાઅત્યંત આઘાતથી બેહોશ બની જાય છે.
ત્યારે, જેના હૃદયમાં પંચપરમેષ્ઠીનો નમસ્કારમંત્ર દ્રઢપણે કોતરાઈ ગયેલો છે
એવો એ નિર્દોષ બાળક અમરકુમાર ત્યાં આવી પહોંચે છે, અત્યંત ધીર–શાંત અને
વૈરાગ્યભાવથી માતાને આશ્વાસન આપે છે કે હે માતા! તું શોક છોડ! પંચપરમેષ્ઠી
મારા હૃદયમાં બિરાજે છે પછી ભય કેવો? હે માતા! રક્ષક એવો રાજા પોતે જ્યારે
ભક્ષક થવા તૈયાર થયો છે, અને જન્મદાતા એવો પિતા પોતે જ્યારે સોનાના ટુકડા
ખાતર મને વેંચવા તૈયાર થયો છે, ત્યારે તું શોચ કેમ કરે છે? આ સંસાર એવો જ
છે, તેમાં જીવને પંચપરમેષ્ઠી સિવાય બીજું કોઈ શરણ નથી. મારા દેહના બલિદાનથી
બધા સુધી થતા હોય તો ભલે થાય. હું રાજા પાસે જાઉં છું, પંચપરમેષ્ઠીનો મંત્ર મારી
પાસે છે, ને હે માતા! તું પણ એ જ મંત્રને હૃદયમાં રાખજે.–આમ કહીને બાળક
નિઃશંકપણે જાય છે.
(૪) રાજાની આજ્ઞાઅનુસાર બાળક અમરકુમારને વધસ્તંભ ઉપર લઈ
જવાય છે. બે ચાંડાળ ઊઘાડો છરો લઈને વધ માટે તૈયાર થાય છે,–પણ અત્યંત શાંત
નિર્દોષ બાળકને દેખીને તેમનું હૃદય પીગળી જાય છે, આંખો ભીની થાય છે, ને હાથ
ધ્રૂજે છે. ત્યારે બાળક તેને કહે છે કે ભાઈઓ! મારા પિતાએ પૈસા ખાતર મને
વેંચ્યો, એણે દયા ન કરી, રાજા કે જે પ્રજાનો રક્ષક કહેવાય છે તેણે પણ મારો વધ
કરવાની જ્યારે આજ્ઞા કરી, તો હવે તમે શું વિચાર કરો છો? તમે તમારી ફરજ
બજાવો! પણ જરાવાર ઊભા રહો...મારા ગુરુએ આપેલો ઈષ્ટમંત્ર (પંચનમસ્કાર
મંત્ર) હું યાદ કરી લઉં...પછી તમે...
એમ કહી બાળક વધસ્તંભ ઉપર પહોંચી જાય છે; ગરદન ઝુકાવી બલિદાન
માટે તૈયાર થાય છે...ને અતીવ શાંતભાવથી પંચપરમેષ્ઠીનું સ્મરણ કરે છે,–નિઃસ્તબ્ધ
વાતાવરણ છવાઈ રહ્યું છે,–માત્ર નમસ્કારમંત્રના મધુર નાદ સંભળાય છે–

PDF/HTML Page 46 of 48
single page version

background image
: ૪૪ : આત્મધર્મ ચૈત્ર : ૨૪૯૬
ઘડાક.....ઘડાક.....ઘડાક!
એકાએક આકાશમાં અવાજ થયા, ફાંસીના માંચડાને બદલે સિંહાસન રચાઈ
ગયું; દેવો પુષ્પવૃષ્ટિ કરવા લાગ્યા, અને અમરકુમારનું બહુમાન કર્યું. સર્વત્ર નમસ્કાર–
મંત્રનો પ્રભાવ છવાઈ ગયો. રાજાએ ક્ષમા માંગીને જૈનધર્મનો સ્વીકાર કર્યો. કસાઈ
લોકો હિંસા છોડીને જૈનધર્મી બન્યા. અમરકુમારના પિતા અને ભાઈને પણ ખૂબ
પશ્ચાત્તાપ થયો, માતા ખૂબ પ્રસન્ન થઈ. અમરકુમારની અમરકહાની અને
નમસ્કારમંત્રનો પ્રભાવ દેખીને સર્વત્ર જયજયકાર છવાઈ રહ્યો. અંતે અસાર સંસારથી
વિરક્ત થઈને અમરકુમારે પોતાનું આત્મહિત સાધ્યું.
જીવનમાં કોઈ પ્રસંગે નમસ્કારમંત્રને કદી ન ભૂલો.
પંચપરમેષ્ઠીને ઓળખીને હૃદયમાં સદા તેનું ચિંતન કરો.
(અનુસંધાન પૃષ્ઠ ૪૧ થી ચાલુ)
પોતામાં સન્મુખ થઈને પોતાના આત્માને અતીન્દ્રિયપ્રત્યક્ષ કર્યા વગર કેવળી
ભગવાનની, ગુરુસંતની કે સમ્યગ્દ્રષ્ટિ ધર્માત્માની સાચી ઓળખાણ થઈ શકે નહીં.
અહો, વીતરાગમાર્ગ આખો સ્વસન્મુખતાનો જ માર્ગ છે, પરાશ્રયથી તેનાં પત્તા લાગે
તેમ નથી. આ તો ચૈતન્યના પાતાળનો પત્તો લેવાની વાત છે, ઉપલકદ્રષ્ટિના માપે
ચૈતન્યના પાતાળનો પત્તો ન લાગે. રાગનાં પડને ચીરીને અતીન્દ્રિયજ્ઞાનની
અનુભૂતિવડે અંદરના ચૈતન્યદરિયામાં ઊતર, તો આત્માનો પત્તો લાગશે.
પ્રશ્ન:– જ્ઞાની આત્માને કેવી રીતે ઓળખાય?
ઉત્તર:– જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્મા લક્ષમાં આવે ત્યારે બીજા જ્ઞાની આત્માની ખરી
ઓળખાણ થાય. રાગથી જુદો પડીને જ્ઞાનના લક્ષે જ્ઞાનીની ખરી ઓળખાણ થાય, કેમકે
જે શુદ્ધાત્માની જાતને ઓળખવી છે તેવી જાતરૂપે પોતે પરિણમ્યા વગર તેની ખરી
ઓળખાણ થાય નહીં. જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્માને ઓળખવા માટે પોતામાં ઈન્દ્રિયાતીત
જ્ઞાનરૂપ પરિણમન થાય ત્યારે જ આત્મા ઓળખાય છે.

PDF/HTML Page 47 of 48
single page version

background image
–: વૈરાગ્ય સમાચાર:–
* સોનાસણના રહીશ ભાઈશ્રી છોટાલાલ ગુલાબચંદ ગાંધી તા. ૧–૪–૭૦ ના રોજ
અમદાવાદ મુકામે સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. કેટલાક વખતથી તેમને કેન્સરનું દર્દ હતું. દોઢ માસ
પહેલાં ગુરુદેવ અમદાવાદ પધાર્યા ત્યારે છોટાલાલભાઈને ત્યાં દર્શન દેવા પધાર્યા હતા.
ભાઈશ્રી છોટુભાઈ અવારનવાર સોનગઢ આવીને લાભ લેતા હતા, તેમજ કેટલાક પુસ્તકોનો
ગુજરાતી અનુવાદ તેમણે કર્યો હતો. સ્વર્ગવાસના થોડા સમય પહેલાં તેમણે આદિનાથ
ભગવાનનાં દર્શન કર્યા હતા. વીતરાગી દેવ–ગુરુ–ધર્મની છાયામાં તેઓ આત્માહિત પામો.
* વીંછીયાના ભાઈશ્રી રતિલાલ કસ્તુરચંદ ડગલીના માતુશ્રી મણિબાઈ (ઉ. વર્ષ
૮૮) માહ વદ ૮ ના રોજ સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. ગુરુદેવ પ્રત્યે તેમને ભક્તિભાવ હતો; અને
છેલ્લા દિવસ સુધી શુદ્ધિમાં હતા. વીતરાગી દેવ–ગુરુ–ધર્મની છાયામાં તેઓ આત્મહિત પામો.
* નાગનેશવાળા ભાઈશ્રી મલુકચંદ છોટાલાલ ઝોબાળિયાના ધર્મપત્ની સમતાબેન
(ઉ. વર્ષ ૬પ) ફાગળ સુદ ૧૧ ના રોજ મુંબઈ મુકામે સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. તેઓ ભદ્રિક હતા
અને છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી સોનગઢમાં રહીને સત્સમાગમનો લાભ લેતા હતા. પહેલેથી
તેમને અક્ષરજ્ઞાન ન હતું પરંતુ પાછળથી મોટી ઉંમરે તેમણે ‘આત્મધર્મ’ વગેરે ધાર્મિક
સાહિત્ય વાંચવાની ભાવનાથી વાંચતાં શીખી લીધું હતું, અને પ્રેમથી ધાર્મિક વાંચન કરતા
હતા. માંદગી દરમિયાન તેઓ મુંબઈમાં તેમના પુત્ર પુનમભાઈને ત્યાં હતા અને જીવનના
છેલ્લા દિવસ સુધી જિનમંદિરે વાંચનમાં ગયા હતા, તથા મલુકચંદભાઈ સાથે ધાર્મિક ચર્ચા
પણ કરી હતી. આ રીતે સત્ સમજવાની જિજ્ઞાસામાં આગળ વધીને વીતરાગી દેવ–ગુરુ–
ધર્મની છાયામાં તેઓ આત્મહિત પામો.
* અમદાવાદ ના ભાઈશ્રી ત્રિકમલાલ મહાસુખરામ (કે જેઓ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર–
જન્મશતાબ્દિ મંડળના પ્રમુખ હતા) તેઓ માહ સુદ ૧૧ ને દિવસે લકવાની બિમારીથી સ્વર્ગવાસ
પામ્યા છે. તેમની સ્મૃતિ નિમિત્તે તેમના કુટુંબીજનો તરફથી રૂા. ૧૦૦૧/– (એકહજાર એક)
ગુરુદેવ અમદાવાદ પધાર્યા ત્યારે આત્મધર્મ–માસિકના પ્રચાર માટે જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા.
વીતરાગી દેવ–ગુરુ–ધર્મની છાયામાં તેઓ આત્મશાંતિ પામો.
* માંડલના ભાઈશ્રી કેશવલાલ ઉકાભાઈ માહ વદ આઠમના રોજ સ્વર્ગવાસ પામ્યા
છે. તેઓ અવારનવાર સોનગઢ આવીને સત્સંગનો લાભ લેતા હતા. વીતરાગી દેવ–ગુરુ–
ધર્મની આરાધનાથી તેઓ આત્મહિત પામો.
* વીંછીયાવાળા (હાલ અમદાવાદમાં) ભાઈશ્રી સોમચંદભાઈ ભુરાભાઈ શાહ ફાગણ
સુદી ૮ ને રવિવાર તા. ૧પ–૩–૭૦ ના રોજ સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. છેલ્લા કેટલાક વખતથી
તેઓ બિમાર હોવા છતાં હંમેશ ધાર્મિક વાંચન કરતા હતા. અગાઉ વીંછીયા મુમુક્ષુમંડળમાં
ઘણા સમય સુધી તેમણે વાંચન કરેલું. વીતરાગી દેવ–ગુરુ–ધર્મની ઉપાસના વડે તેઓ
આત્મહિત પામો.

PDF/HTML Page 48 of 48
single page version

background image
ફોન નં. : ૩૪ “આત્મ ધર્મ” Regd. No. G. 182
સાચી બુદ્ધિ તે જ કે જે ચૈતન્યનો બોધ કરે
પોતાનો ભૂતાર્થસ્વભાવ જ જીવને શરણભૂત છે, તેના જ શરણે શાંતિ એટલે કે
સમ્યગ્દર્શનાદિ થાય છે.
આત્માની બુદ્ધિ તેને કહેવાય કે જે અંતર્મુખ થઈને રાગાદિ ભાવોથી આત્માને
ભિન્ન કરે. શુદ્ધનયવડે આવો બોધ કરવો તે જ સાચી બુદ્ધિ છે, રાગની બુદ્ધિ તે સાચી
બુદ્ધિ નથી.
સદાય ટકતો એવો જે પોતાનો શુદ્ધ ચૈતન્યસ્વભાવ તે ભૂતાર્થ છે, બીજા બધા
ભાવો અભૂતાર્થ છે, અશરણ છે.
સિદ્ધ ભગવાનનાં દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાય ત્રણેનું અસ્તિત્વ છે, પણ તે ત્રણે શુદ્ધ છે,
સ્વભાવથી પરિપૂર્ણ છે. સિદ્ધને કાંઈ પર્યાય નીકળી નથી ગઈ, તેમને દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાય
ત્રણે છે.
સોનગઢમાં જૈનદર્શન શિક્ષણ વર્ગ
ઉનાળાની રજાઓ દરમિયાન સોનગઢમાં દર વર્ષે જૈન વિદ્યાર્થીઓ માટે ધાર્મિક
શિક્ષણનો વર્ગ ચાલે છે, સેંકડો વિદ્યાર્થીઓ તેનો લાભ લઈને પોતાના જીવનમાં ધાર્મિક
જ્ઞાનનું સિંચન કરે છે. બાલવયથી થયેલું આ ધાર્મિક સંસ્કારોનું સિંચન જીવનભર
ઉપયોગી થાય છે. આ વર્ષે પણ પૂ. ગુરુદેવ સોનગઢ પધાર્યા પછી બીજે દિવસે એટલે કે
તા. ૧૦–પ–૭૦ રવિવાર વૈશાખ સુદ પાંચમથી શિક્ષણવર્ગ શરૂ થશે, ને વૈશાખ વદ ૯
શુક્રવાર તા. ૨૯–પ–૭૦ સુધી ચાલશે. દાખલ થનાર ભાઈઓ માટે ભોજન અને
પુસ્તકોની વ્યવસ્થા સંસ્થા તરફથી થાય છે. વર્ગના ધાર્મિક શિક્ષણ ઉપરાંત પૂ. શ્રી
કાનજીસ્વામીનાં આત્મસ્વરૂપ સમજાવનારાં ઉત્તમ અધ્યાત્મ–પ્રવચનોનો પણ લાભ મળે
છે. વિદ્યાર્થી ભાઈઓ જીવનમાં ઉત્તમ સંસ્કાર રેડવા માટે આ શિક્ષણ વર્ગનો લાભ લ્યો.
શિક્ષણ વર્ગમાં દાખલ થવા માટે નીચેના સરનામે લખવું અને સમયસર સોનગઢ આવી
જવું. ઉત્તમ શિક્ષણ વર્ગમાં મોક્ષમાર્ગ પ્રકાશક તથા જૈન સિદ્ધાંત પ્રશ્નોત્તરમાળા ચાલશે,
માટે જેમની પાસે તે પુસ્તકો હોય તે લેતાં આવવાં.
દરેક વિદ્યાર્થીએ પોતાનું બેડીંગ તથા પોતાની જરૂરિયાતની ચીજો અવશ્ય સાથે
લાવવા સૂચના છે.
શ્રી દિ. જૈન સ્વાધ્યાય મંદિર ટ્રસ્ટ, સોનગઢ (સૌરાષ્ટ્ર)
શ્રી દિગંબર જૈન સ્વાધ્યાયમંદિર ટ્રસ્ટ વતી પ્રકાશક અને
મુદ્રક: મગનલાલ જૈન અજિત મુદ્રણાલય: સોનગઢ (સૌરાષ્ટ્ર) પ્રત: ૨૭૦૦