PDF/HTML Page 41 of 57
single page version
વચ્ચે પણ એક પુસ્તક મોકલેલ છે. વિશેષ માટે રોમેશકુમાર બી. જૈનનો સંપર્ક સાધશો.
PDF/HTML Page 42 of 57
single page version
સાથે વ્યવહાર આઠ અંગો પણ હોય છે. જો કે બધા સમ્યગ્દ્રષ્ટિ જીવો નિઃશંકતાદિ
આઠ ગુણ સહિત હોય છે, પણ તેમાંથી એકેક અંગના ઉદાહરણરૂપે અંજનચોર
વગેરેની કથા પ્રસિદ્ધ છે; તેનાં નામ સમન્તભદ્ર સ્વામીએ રત્નકરંડ શ્રાવકાચારમાં
નીચે પ્રમાણે આપ્યા છે. –
बाई अनंतमती सतीने विषय आशा परिहरी ।२।
सज्जन उदायन नृपति वरने ग्लानि जीती भावसे ।३।
सत्–असत्का किया निर्णय रेवतीने चावसे ।४।
जिनभक्तजीने चोरका वह महादूषण ढंक दिया ।५।
जय वारिषेणमुनिश मुनिके चपल चितको थिर किया ।६।
सु विष्णुकुमार कृपालुने मुनिसंघकी रक्षा करी ।७।
जय वज्रमुनि जयवंत तुमसे धर्ममहिमा विस्तरी ।८।
કથા અહીં રજુ થાય છે.
PDF/HTML Page 43 of 57
single page version
લોકો એને અંજનચોર તરીકે ઓળખે છે.
ચોરી કરવાનું સહેલું થઈ ગયું. અને તે અંજનચોર તરીકે પ્રસિદ્ધ થયો. ચોરી ઉપરાંત
જુગાર અને વેશ્યાસેવન જેવા મહાન પાપ પણ તે કરતો હતો.
મારા ઉપર સાચો પ્રેમ હોય તો તે રત્નહાર મને આવી આપો.
અંધારામાં ઝગમગતો હતો; તે દેખીને સીપાઈઓએ તેનો પીછો પકડ્યો. પકડાઈ
જવાની બીકે હાથમાંનો હાર દૂર ફેંકીને અંજનચોર ભાગ્યો....ને સ્મશાનમાં જઈ
પહોંચ્યો. એક ઝાડ નીચે થાક ખાવા ઊભો, ત્યાં તો તેણે આશ્ચર્યકારી ઘટના દેખી.
ધર્મની પરીક્ષા માટે નીકળ્યા. એક અજ્ઞાની તાપસને તપ કરતો
PDF/HTML Page 44 of 57
single page version
શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે. –એટલે તે તાપસ તો તે ખોટાધર્મની શ્રદ્ધાથી વૈરાગ્ય છોડીને સંસાર
ભોગવવા લાગ્યો; આ દેખીને વિદ્યુત્પ્રભને તે કુગુરુની શ્રદ્ધા છૂટી કરી.
રહો–પરંતુ આ જિનદત્ત નામના એક શ્રાવક સામાયિકની પ્રતિજ્ઞા કરીને અંધારી રાતે
આ સ્મશાનમાં એકલા ધ્યાન કરી રહ્યા છે, તેની તમે પરીક્ષા કરો.
ન ડગ્યા. અનેકપ્રકારના ભોગવિલાસ બતાવ્યા, તેમાં પણ તેઓ ન લલચાયા. એક
જૈનશ્રાવકમાં પણ આવી અદ્ભુત દ્રઢતા દેખીને તે દેવ ઘણો પ્રસન્ન થયો; પછી શેઠે તેને
જૈનધર્મનો મહિમા સમજાવ્યો કે દેહથી ભિન્ન આત્મા છે, તેના અવલંબને જીવ અપૂર્વ
શાંતિ અનુભવે છે ને તેના જ અવલંબને તે મુક્તિ પામે છે. આથી તે દેવને પણ
જૈનધર્મની શ્રદ્ધા થઈ. અને શેઠનો ઉપકાર માનીને, તેને આકાશગામિની વિદ્યા આપી.
તેમને ઘણો જ આનંદ થતો. એકવાર સોમદત્ત નામના માળીએ પૂછવાથી શેઠે તેને
આકાશગામિની વિદ્યાની બધી વાત કરી, અને રત્નમય જિનબિંબનાં ઘણાં વખાણ કર્યાં.
તે સાંભળીને માળીને પણ તેનાં દર્શન કરવાની ભાવના જાગી, અને પોતાને
આકાશગામિની વિદ્યા શીખવવા કહ્યું. શેઠે તેને તે વિદ્યા સાધવાનું શીખવ્યું, તે પ્રમાણે
અંધારી ચૌદશની રાતે સ્મશાનમાં જઈને તેણે ઝાડ સાથે શીકું લટકાવ્યું અને નીચે
જમીન પર તીક્ષ્ણ અણીદાર ભાલા ખોડયા. હવે આકાશગામિની વિદ્યાને સાધવા માટે
શિકામાં બેસીને, પંચ નમસ્કાર–મંત્ર વગેરે મંત્ર બોલીને તેણે શીકાની દોરી કાપી
નાંખવાની હતી. પણ નીચે ભાલાં દેખીને તેને બીક લાગતી હતી, ને મંત્રમાં શંકા પડતી
હતી કે કદાચ મંત્ર સાચો ન પડે ને હું નીચે પડું તો મારું શરીર ભાલાથી વીંધાઈ જાય!
આમ શંકાને લીધે તે નીચે ઊતરી જતો; ને વળી પાછો એમ વિચાર આવતો કે શેઠે કહ્યું
તે સાચું હશે! –એમ વિચારી પાછો શીકામાં બેસતો. આમ વારંવાર તે શીકામાં ચડઊતર
કરતો હતો; પણ નિઃશંક થઈને તે દોરી કાપી શકતો
PDF/HTML Page 45 of 57
single page version
કરો છો? સોમદત્ત માળીએ તેને બધી વાત કરી. તે સાંભળતાંવેંત તેને મંત્ર પર પરમ
વિશ્વાસ બેસી ગયો, અને કહ્યું કે લાવો! હું એ મંત્ર સાધું. એમ કહીને શ્રદ્ધાપૂર્વક મંત્ર
બોલીને તેણે નિઃશંકપણે શીકાની દોરી કાપી નાંખી...............આશ્ચર્ય! નીચે પડવાને
બદલે વચમાં જ દેવીઓએ તેને ઝીલી લીધો......અને કહ્યું કે મંત્ર ઉપર તમારી નિઃશંક
શ્રદ્ધાને લીધે તમને આકાશગામિની વિદ્યા સિદ્ધ થઈ છે; હવે આકાશમાર્ગે તમે જ્યાં જવું
હોય ત્યાં જઈ શકો છો.
કરવાની દુર્બુદ્ધિ ન જાગી, પણ જિનબિંબના દર્શન વગેરે ધર્મકાર્યમાં જ તેનો ઉપયોગ
કરવાની સદ્બુદ્ધિ તેને સૂઝી.....એ જ તેના પરિણામનો પલટો સૂચવે છે, અને આવી
ધર્મરુચિના બળે આગળ વધીને તે સમ્યગ્દર્શનાદિ પામે છે.)
સ્વરૂપ કેટલું પવિત્ર હશે! ચાલ, જે શેઠના પ્રતાપે મને આ વિદ્યા મળી તે જ શેઠ પાસે
જઈને હું તે ધર્મનું સ્વરૂપ સમજું; અને તેમની પાસેથી એવો મંત્ર શીખું કે જેનાથી
મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય. –આમ વિચારી વિદ્યાના બળે તે મેરૂપર્વત પર પહોંચ્યો.
ત્યાં
PDF/HTML Page 46 of 57
single page version
એક સમયની કમાણી તે અનંત મોક્ષસુખને દેનારી.
PDF/HTML Page 47 of 57
single page version
જે રીતે છે તેનો સ્વીકાર ન કર્યો તેમાં પોતાની ભાવહિંસા થઈ. પોતાનું જીવન તો
જ્ઞાનમય–આનંદમય છે, તેને બદલે રાગરૂપ ને પરરૂપ માન્યો એટલે પોતાના જ્ઞાન–
આનંદમય જીવનની હિંસા થઈ. તેનું ફળ સંસારની ચારગતિનાં દુઃખ છે.
PDF/HTML Page 48 of 57
single page version
પૂર્ણ જ્ઞાનરૂપ હોય, તેમાં વચ્ચે રાગની આડશ ન હોય. એમ આનંદશક્તિનો વિકાસ
અનંત આનંદરૂપ છે; શ્રદ્ધા પોતાના અનંત સ્વભાવને સ્વીકારવાની અનંત તાકાતવાળી
છે. જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્માનો કોઈ પરમ અદ્ભુત વિલાસ છે, કે જેના વિકાસમાં કોઈ
સંકોચ નથી. એકવાર વિકાસ થયા પછી ફરીને કદી તેમાં સંકોચ થતો નથી. આવા
અદ્ભુત આત્મવૈભવને લક્ષમાં લ્યે તો જગતમાંથી મહિમા ઊડી જાય ને તેમાં સુખબુદ્ધિ
છૂટી જાય. હે જીવ! તને આવા નિજવૈભવનો કરિયાવર આપીને સંતો મોક્ષમાં તેડી જાય
છે. તારા આવા સતનો સ્વીકાર કર! તારામાં છે તેનો વિશ્વાસ કરીને તેમાં લક્ષ કર.
એટલે તારી શક્તિ નિર્મળપણે ખીલી ઊઠશે.
PDF/HTML Page 49 of 57
single page version
પ્રગટ્યો તે ક્્યાંથી આવ્યો? અંદર શક્તિ હતી તેનો વિકાસ થયો. તેમ દરેક આત્મામાં
તેવી શક્તિ છે, ને તે જ વિકાસ પામીને સર્વજ્ઞતારૂપે ને પૂર્ણ આનંદરૂપે ખીલે છે. એવી
ખીલે છે કે ફરી કદી કરમાય નહિ, સંકોચાય નહીં.
ગુણનાં ગાણાં–હાલરડાં ગાય છે. અરે આત્મા! તું જાગ......તારા નિજગુણને જો.....ને
આનંદિત થા.
તારાગુણની નિર્મળ પરિણતિ કોઈ બીજા ભાવને કરતી નથી. તારા કારણ–કાર્ય તારામાં
જ સમાય છે.
પર્યાયો તેમાં તારું અસ્તિત્વ પૂરું થાય છે. ઉત્પાદ–વ્યય–ધુ્રવરૂપ તારી સ્વતંત્ર સત્તા છે.
તેમાં બીજાનું કાંઈ કાર્ય નથી. સ્વાધીન આત્મા પોતાની અનંત શક્તિને વિશ્વાસમાં
લઈને પરિણમે તે મોક્ષમાર્ગ છે ને તેમાં રાગાદિનો અભાવ છે.
સિદ્ધ સુખને ઝટ પામવા જિન–ભાવના ભાવું હવે.
સંતો કરે છે ધ્યાન જેનું પરમ જ્ઞાયક ભાવ હું,
કદી મરણને પામું નહીં, છું અમર આતમરામ હું.
PDF/HTML Page 50 of 57
single page version
ઈસ્પિતાલમાં સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. કેટલાય વર્ષોથી તેઓ સોનગઢમાં પૂ.
ગુરુદેવની છાયામાં રહેતા હતા અને સોનગઢ જૈન સ્વાધ્યાયમંદિર ટ્રસ્ટના મંત્રી
તેઓ બિમાર રહેતા. સોનગઢમાં તા. પ ની રાત્રે બિમારીથી બેશુદ્ધ થઈ જતાં
તેમને ભાવનગર ઈસ્પિતાલમાં લઈ જવાયા હતા, ત્યાં તા. ૬ ની રાત્રે તેઓ
સ્વર્ગવાસ પામી ગયા. વીતરાગી દેવ–ગુરુના શરણે તેઓ આત્મહિત પામો.
નાગરભાઈના મોટાબેન) તા. ૬–૨–૭૧ ના રોજ મુંબઈ મુકામે સ્વર્ગવાસ
પામ્યા છે. સવાત્રણ કલાકના ઓપરેશન પછી પણ તેઓ બોલેલા કે હું શુદ્ધિમાં
છું, શરીરનું કામ શરીરમાં થાય છે. તેઓ અવારનવાર સોનગઢ આવતા; અને
આત્મધર્મ વગેરે ધાર્મિક સાહિત્ય પ્રેમથી વાંચતા હતા. તેઓ વીતરાગી દેવ–
તેમના ધર્મપત્ની ધનલક્ષ્મીબેને છેવટ સુધી તેમને ધર્મશ્રવણ કરાવ્યું હતું.
વીતરાગી દેવ–ગુરુના શરણે તેઓ આત્મહિત પામો.
ના રોજ સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. આટલી ઉંમરે પણ તેઓ રોજ આત્મધર્મ તથા
આત્મવૈભવનું વાંચન સાંભળતા અને બહુ પ્રમોદ તથા ભક્તિભાવ દર્શાવતા.
તેઓને કાંઈ બિમારી ન હતી; હાર્ટફેઈલથી તેઓ સ્વર્ગવાસ પામી ગયા.
(ઉં. વ. ૮૧) કલોલ મુકામે માગશર સુદ એકમે સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. અંતિમ
દિવસ સુધી તેમણે અપૂર્વઅવસર વગેરેનું શ્રવણ કર્યું હતું. વીતરાગ–દેવ–ગુરુના
શરણે તેઓ આત્મહિત પામો.
PDF/HTML Page 51 of 57
single page version
કેન્સરની બિમારી છતાં ટેપરેકર્ડિંગ દ્વારા તેઓ ગુરુદેવના પ્રવચન સાંભળતા
હતા. વીતરાગી દેવ–ગુરુના શરણે તેઓ આત્મહિત પામો.
યુવાન વયે તા. ૩–૨–૭૧ ના રોજ સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. ધાર્મિક ઉત્સાહથી
ઉત્સવોમાં તેઓ ભાગ લેતા હતા. વીતરાગી દેવ–ગુરુનાં શરણે તેઓ આત્મહિત
પામો.
હતા; છેલ્લે માગશર માસમાં પણ અમદાવાદ મુકામે પ્રવચનમાં શ્રીમદ્
રાજચંદ્રના દશ અધ્યાત્મ બોલનું વિવેચન સાંભળીને પ્રસન્ન થયા હતા. વીતરાગી
દેવ–ગુરુના શરણે તેઓ આત્મહિત પામો.
રોજ હૃદય રોગના હૂમલાથી એકાએક સ્વર્ગવાસ પામી ગયા હતા. મોરબી મુમુક્ષુ
મંડળના તેઓ એક વડીલ, ટ્રસ્ટી અને ઉપપ્રમુખ હતા. તેઓ ખૂબ જ ભલા
માણસ, અને સેવાભાવી હતા; દરરોજ નિયમિત સ્વાધ્યાય–પૂજન કરતા.
અવારનવાર સોનગઢ આવીને રહેતા; તીર્થયાત્રામાં સાથે રહીને અનેક પ્રકારે
સેવાઓ કરતા; પોન્નૂર તીર્થધામના પુનરોદ્ધાર સંબંધી કામકાજની વ્યવસ્થા
માટે તેઓ લગભગ દોઢમાસ ત્યાં જઈને રહ્યા હતા. ગીરનારધામ પ્રત્યે તેમને
વિશેષ અનુરાગ હતો અને ત્યાંના ટ્રસ્ટી થવા માટે તેમને નિમંત્રણ પણ આવ્યું
હતું. આ લખનારના તેઓ એક સાથીદાર અને સલાહકાર વડીલ જેવા હતા.
મુંબઈ–અમદાવાદ– ભાવનગર–સોનગઢ–રણાસણ–વગેરેમાં જ્યાં જ્યાં પ્રતિષ્ઠા
મહોત્સવ હોય ત્યાં તેઓ પાણી વગેરેની વ્યવસ્થામાં ખાસ સેવા આપતા હતા;
એમાં પણ સોનગઢમાં માનસ્તંભ–પ્રતિષ્ઠા–મહોત્સવ વખતે ચૈત્ર માસના ધોમ
તડકામાં પાયેલું ઠંડું પાણી આજે ૧૮ વર્ષે પણ લોકો યાદ કરે છે. તેમના નિમિત્તે
મોરબીના વિશાળ ઘડિયાળી પરિવારને ધર્મના ઉત્તમ સંસ્કાર મળ્યા છે.
મોરબીમાં તેઓ એટલા પ્રસિદ્ધ હતા કે ત્યાંના દિગંબર જિનમંદિરને શરૂ શરૂમાં
તો લોકો ‘ચંદુભાઈનું જિનમંદિર’ કહીને ઓળખતા હતા. સ્વર્ગવાસની થોડી જ
PDF/HTML Page 52 of 57
single page version
ધર્મચર્ચા કરી, ને પછી છાતીમાં દુઃખાવો ઊપડતાં થોડી જ વારમાં હાર્ટફેઈલ થઈ
ગયું ને સ્વર્ગવાસ પામી ગયા. તેમનામાં સત્સંગની ભાવના ને સાધર્મીપ્રેમ
પ્રશંસનીય હતા; તેઓ ઘણા વખતથી નિવૃત્તિ ભાવના ભાવતા હતા. તેમની
છીએ.
દિવસના અંતરે અનુક્રમે મહા વદ ૯ તથા ૭ ના રોજ સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે.
વીતરાગી દેવ–ગુરુના શરણે તેઓ આત્મહિત પામો.
બાલુભાઈ ત્રિભુવનદાસ વોરાના પિતરાઈ ભાઈ) કલકત્તા મુકામે ગતમાસમાં
પ્રવૃત્ત છે તે ખરેખર કાન નથી પણ દુર્ગતિનું દ્વાર છે.
શકે તેવા જૈન મેનેજરની તુરતમાં નિમણુંક કરવાની છે. ઉમેદવારે પોતાનો
અનુભવ, ઉંમર તથા જોઈતો પગાર અરજીમાં લખી નીચેના સરનામે મોકલવી.
PDF/HTML Page 53 of 57
single page version
એકપણ શબ્દ તેમના મોઢામાંથી હજી સુધી નીકળ્યો નથી. રાજકુમારો બોલે તે માટે
રૂપાળા રાજકુમારો, શું જીંદગીભર મૂંગા જ રહેશે!! શું તેઓ નહિ જ બોલે? –એની
ચિંતામાં ભરત ચક્રવર્તી વર્તતા હતા.
તીર્થંકરનો એવો અતિશય હોય છે કે ત્યાં મુંગા પણ બોલતા થાય છે, આંધળા દેખતા
થાય છે.) રાજાએ ભગવાનના દર્શન કર્યા, રાજકુમારોએ પણ ભક્તિભાવથી પોતાના
દાદાના દર્શન કર્યા. –પરંતુ હજી સુધી તેઓ કાંઈ બોલ્યા નથી.
PDF/HTML Page 54 of 57
single page version
મોક્ષના કારણરૂપ એવી મુનિદીક્ષા આપો! અમારું ચિત્ત આ સંસારથી ઉદાસ છે, આ
સંસારમાં ને પરભાવમાં ક્્યાંય અમને ચેન નથી, અમે અમારા નિજસ્વભાવના
મોક્ષસુખનો અનુભવ કરવા ચાહીએ છીએ–માટે અમને રત્નત્રયરૂપ એવી મુનિદીક્ષા
આપો....જેથી અમે કેવળજ્ઞાન પ્રગટ કરીને આ ભવબંધનથી છૂટીએ.– ’ જીવનમાં
પહેલવહેલા જ કુમારો બોલ્યા.....પહેલીજ વાર તે આવું ઉત્તમ બોલ્યા!
પણ આશ્ચર્યકારી એ વૈરાગી રાજકુમારોને નીહાળી રહ્યા.
અનુભવવા લાગ્યા.....અલ્પકાળમાં કેવળજ્ઞાન પ્રગટક કરી સિદ્ધપદ પામ્યા.
કહાનગુરુએ કહ્યું; હે પરમાત્મા! આપના જેવા પરમ વીતરાગ સર્વજ્ઞપરમાત્મા અમને
મળ્યા, હવે અમારું ચિત્ત બીજા મોહી–અજ્ઞાનીઓને કેમ નમે? આપના પ્રતાપે પરમ
વીતરાગી ચૈતન્યસ્વભાવને જાણ્યો ત્યાં હવે બીજા પરભાવોનો આદર હું કેમ કરું?
છૂટવાનો ઉપાય બતાવ્યો. ભવ અને ભવનો ભાવ મારા ચિદાનંદસ્વભાવમાં નથી, એવા
સ્વભાવની આરાધના કરનારા ધર્મીજીવ ભવને જીતનારા એવા સર્વજ્ઞ પરમેશ્વર સિવાય
બીજાને નમતા નથી. પ્રભો! આપ કેવળજ્ઞાનવડે જગતને પ્રકાશનારા સૂર્ય છો.....આમ
સર્વજ્ઞને ઓળખીને સાધકજીવ તેમને જ નમે છે. આમ સર્વજ્ઞસ્વભાવનો આદર કરવો તે
મંગળ છે.
PDF/HTML Page 55 of 57
single page version
રાગતણું પણ નહીં આલંબન સ્વયં જ્યોતિ છો આનંદધામ;
રત્નત્રય આભૂષણ સાચું, જડ આભૂષણનું નહીં કામ,
ત્રણ લોકના મુગટ સ્વયં છો, શું છે સ્વર્ણમુગટનું કામ?
સિંહાસન ભલે હો નીચે પણ નહીં આપ સિંહાસન પર,
અંતરીક્ષ છો આપ જ સાચા બિરાજો જગકે ઉપર;
વસ્ત્ર–મુગટ અહીં પ્યારા અમને પ્યારા સચ્ચા આતમરામ,
રાજ–મુગટને છોડયા પ્રભુજી! ફિર ચઢાનેકા કયા કામ?
અહો! પ્રભુજી પારસ પ્યારા જ્ઞાની હદયમેં તુમરા વાસ,
રાગ–વસ્ત્રમેં વાસ ન તેરા વીતરાગતા તારી ખાસ;
આનંદમંગલ દર્શન તુમારા કલેશતણું જ્યાં છે નહીં કામ;
એવા સાચા દેવ દિગંબર, સમ્યક્ ભાવે હરિ–પ્રણામ.
PDF/HTML Page 56 of 57
single page version
PDF/HTML Page 57 of 57
single page version
