PDF/HTML Page 81 of 110
single page version
PDF/HTML Page 82 of 110
single page version
છે કે, જેને કાલે જોયો હતો.
જેમકે
પ્રત્યભિજ્ઞાન કહે છે. જેમકે આ ગાય રોઝના જેવી છે.
PDF/HTML Page 83 of 110
single page version
ન હોવાને અવિનાભાવસંબંધ કહે છે. જેમકે
ત્યાં ત્યાં ધૂમાડો પણ નથી.
આ ઠંડાપણું સાધ્ય (સિદ્ધ) થઈ શકતું નથી.
હોય, તેને અસિદ્ધહેત્વાભાસ કહે છે. જેમકે ‘‘શબ્દ નિત્ય છે
કેમકે નેત્રનો વિષય છે’’, પરંતુ શબ્દ કર્ણ (કાન)નો વિષય
છે. નેત્રનો થઈ શકતો નથી, તેથી ‘‘નેત્રનો વિષય’’ એ હેતુ
અસિદ્ધહેત્વાભાસ છે.
PDF/HTML Page 84 of 110
single page version
અનિત્યની સાથે છે, નિત્યની સાથે નથી, તે માટે નિત્યત્વનો
‘‘પરિણામી હેતુ’’ વિરુદ્ધ હેત્વાભાસ છે.
અગ્નિ હેતુ પક્ષ, સપક્ષ, વિપક્ષ એ ત્રણેમાં વ્યાપક હોવાથી
અનૈકાન્તિક હેત્વાભાસ છે.
PDF/HTML Page 85 of 110
single page version
છે.
આમાં આ અનુમાનથી બાધા આવે છે કે ઘાસ આદિ કોઈનું
બનાવેલું નથી, કેમકે તેનો બનાવવાવાળો શરીરધારી નથી.
જે જે શરીરધારીનું બનાવેલ નથી, તે તે વસ્તુઓ કર્તાની
બનાવેલી નથી. જેમ કે
આપવાવાળાં હોય છે, જેમકે પુણ્યકર્મ. આમાં શાસ્ત્રથી બાધા
આવે છે, કેમકે શાસ્ત્રમાં પાપને દુઃખ દેવાવાળું લખ્યું છે.
PDF/HTML Page 86 of 110
single page version
નથી. જેમકે ‘તળાવ.’
હોવાથી અગ્નિનો સદ્ભાવ બતાવ્યો.
PDF/HTML Page 87 of 110
single page version
જ્યાં જ્યાં આત્મા હોતો નથી, ત્યાં ત્યાં શ્વાસોચ્છ્વાસ પણ
હોતો નથી, જેમકે
જેમકે રસોડું. જ્યાં જ્યાં અગ્નિ નથી, ત્યાં ત્યાં ધૂમાડો પણ
નથી. જેમકે તળાવ.
ગુણ કહે છે.
PDF/HTML Page 88 of 110
single page version
જેમકે
જ્ઞાનને વ્યવહારનય કહે છે. (૩) વ્યવહારનય પરાશ્રિત છે.
PDF/HTML Page 89 of 110
single page version
(જાણવાવાળું જ્ઞાન) નૈગમનય છે, તથા પદાર્થના સંકલ્પને
ગ્રહણ કરવાવાળું જ્ઞાન નૈગમનય છે. જેમકે કોઈ પુરુષ
રસોઈમાં ચોખા લઈને વીણતો હતો, તે વખતે કોઈએ તેને
પૂછ્યું કે, ‘તમે શું કરી રહ્યા છો?’ ત્યારે તેણે કહ્યું કે, ‘હું
ભાત બનાવી રહ્યો છું, ’ અહીં ચોખા અને ભાતમાં
અભેદવિવક્ષા છે, અથવા ચોખામાં ભાતનો સંકલ્પ છે.
જેમકે જીવ કહેવાથી પાંચે ગતિના સર્વ જીવોનું ગ્રહણ હોય છે.
સિદ્ધ અને સંસારી વગેરે કરવા.
જેમકે
ત્રણ ભેદરૂપ ગ્રહણ કરે છે. એવી રીતે કારકાદિનું પણ
દ્રષ્ટાંત જાણવું.
PDF/HTML Page 90 of 110
single page version
પુરંદર, ઇન્દ્ર એ ત્રણે એક જ લિંગના પર્યાયશબ્દ
દેવરાજના વાચક છે, તેથી આ નય દેવરાજને ત્રણ ભેદરૂપે
ગ્રહણ કરે છે.
પુજારીને પૂજા કરતી વખતે જ પુજારી કહેવો.
ઉપચરિતાસદ્ભૂતવ્યવહારનય.
કેવળજ્ઞાનાદિક વા મતિજ્ઞાનાદિક ગુણ છે.
પોતાપણે છે અને પરપણે નથી એવી જે દ્રષ્ટિ તે જ ખરી
અનેકાંતદ્રષ્ટિ છે.
(જુઓ પરમાત્મપ્રકાશ અ. ૧
અ
PDF/HTML Page 91 of 110
single page version
સ્થાપનને નિક્ષેપ કહે છે.
પણ તેનામાં હાથી અને સિંહ બન્નેના ગુણો નથી.
સ્થાપનાનિક્ષેપ કહે છે. જેમકે
કહેવા.
છે. જેમકે
પરંતુ પાર્શ્વનાથની પ્રતિમાનો સત્કાર થાય છે.
PDF/HTML Page 92 of 110
single page version
PDF/HTML Page 93 of 110
single page version
પ્રકૃતિઓનો બંધ થાય છે?
પ્રવૃત્તિઓનો બંધ થાય છે?
PDF/HTML Page 94 of 110
single page version
PDF/HTML Page 95 of 110
single page version
ઇ
PDF/HTML Page 96 of 110
single page version
ઉપચરિત અસદ્ભૂત વ્યવહારનય
પ્રકૃત્તિઓનો બંધ થાય છે ?
પ્રકૃતિઓની સત્તા રહે છે?
PDF/HTML Page 97 of 110
single page version
PDF/HTML Page 98 of 110
single page version
તથા ક્ષય કરવા માટે આત્માના ક્યા
પરિણામ નિમિત્ત-કારણ છે?
PDF/HTML Page 99 of 110
single page version
દદ
દ
PDF/HTML Page 100 of 110
single page version
પ્રકૃતિઓનો બંધ થાય છે?
’’ ઉદય ’’