੭੮
ਵਹੀ ਪੂਰ੍ਵੋਕ੍ਤ ਆਤ੍ਮਾ, ਸ਼੍ਰੁਤਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣਕਾ ਕ੍ਸ਼ਯੋਪਸ਼ਮ ਹੋਨੇ ਪਰ, ਮੂਰ੍ਤ–ਅਮੂਰ੍ਤ ਵਸ੍ਤੁਕੋ ਪਰੋਕ੍ਸ਼ਰੂਪਸੇ ਜੋ ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਉਸੇ ਜ੍ਞਾਨੀ ਸ਼੍ਰੁਤਜ੍ਞਾਨ ਕਹਤੇ ਹੈਂ. ਵਹ ਲਬ੍ਧਿਰੂਪ ਔਰ ਭਾਵਨਾਰੂਪ ਹੈੇ ਤਥਾ ਉਪਯੋਗਰੂਪ ਔਰ ਨਯਰੂਪ ਹੈ. ‘ਉਪਯੋਗ’ ਸ਼ਬ੍ਦਸੇ ਯਹਾਁ ਵਸ੍ਤੁਕੋ ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਸਮਝਨਾ ਚਾਹਿਯੇ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸਮ੍ਪੂਰ੍ਣ ਵਸ੍ਤੁਕੋ ਜਾਨਨੇਵਾਲਾ ਜ੍ਞਾਨ ਸਮਝਨਾ ਚਾਹਿਯੇ ਔਰ ‘ਨਯ’ ਸ਼ਬ੍ਦਸੇ ਵਸ੍ਤੁਕੇ [ਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪ] ਏਕ ਦੇਸ਼ਕੋ ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਐਸਾ ਜ੍ਞਾਤਾਕਾ ਅਭਿਪ੍ਰਾਯ ਸਮਝਨਾ ਚਾਹਿਯੇ. [ਯਹਾਁ ਐਸਾ ਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯ ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਯੇ ਕਿ ਵਿਸ਼ੁਦ੍ਧਜ੍ਞਾਨਦਰ੍ਸ਼ਨ ਜਿਸਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ ਐਸੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਆਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਕੇ ਸਮ੍ਯਕ੍ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ–ਜ੍ਞਾਨ–ਅਨੁਚਰਣਰੂਪ ਅਭੇਦਰਤ੍ਨਤ੍ਰਯਾਤ੍ਮਕ ਜੋ ਭਾਵਸ਼੍ਰੁਤ ਵਹੀ ਉਪਾਦੇਯਭੂਤ ਪਰਮਾਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਕਾ ਸਾਧਕ ਹੋਨੇਸੇ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਉਪਾਦੇਯ ਹੈ ਕਿਨ੍ਤੁ ਉਸਕੇ ਸਾਧਨਭੂਤ ਬਹਿਰਂਗ ਸ਼੍ਰੁਤਜ੍ਞਾਨ ਤੋ ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ ਉਪਾਦੇਯ ਹੈ.]
ਯਹ ਆਤ੍ਮਾ, ਅਵਧਿਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣਕਾ ਕ੍ਸ਼ਯੋਪਸ਼ਮ ਹੋਨੇ ਪਰ, ਮੂਰ੍ਤ ਵਸ੍ਤੁਕੋ ਜੋ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ਰੂਪਸੇ ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਵਹ ਅਵਧਿਜ੍ਞਾਨ ਹੈ. ਵਹ ਅਵਧਿਜ੍ਞਾਨ ਲਬ੍ਧਿਰੂਪ ਤਥਾ ਉਪਯੋਗਰੂਪ ਐਸਾ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰਕਾ ਜਾਨਨਾ. ਅਥਵਾ ਅਵਧਿਜ੍ਞਾਨ ਦੇਸ਼ਾਵਧਿ, ਪਰਮਾਵਧਿ ਔਰ ਸਰ੍ਵਾਵਧਿ ਐਸੇ ਭੇਦੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਤੀਨ ਪ੍ਰਕਾਰਸੇ ਹੈ. ਉਸਮੇਂ, ਪਰਮਾਵਧਿ ਔਰ ਸਰ੍ਵਾਵਧਿ ਚੈਤਨ੍ਯਕੇ ਉਛਲਨੇਸੇ ਭਰਪੂਰ ਆਨਨ੍ਦਰੂਪ ਪਰਮਸੁਖਾਮ੍ਰੁਤਕੇ ਰਸਾਸ੍ਵਾਦਰੂਪ ਸਮਰਸੀਭਾਵਸੇ ਪਰਿਣਤ ਚਰਮਦੇਹੀ ਤਪੋਧਨੋਂਕੋ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਤੀਨੋਂ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ ਅਵਧਿਜ੍ਞਾਨ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਸਮ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵਾਦਿ ਗੁਣਸੇ ਹੋਤੇ ਹੈਂ. ਦੇਵੋਂ ਔਰ ਨਾਰਕੋਂਕੇ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਭਵਪ੍ਰਤ੍ਯਯੀ ਜੋ ਅਵਧਿਜ੍ਞਾਨ ਵਹ ਨਿਯਮਸੇ ਦੇਸ਼ਾਵਧਿ ਹੀ ਹੋਤਾ ਹੈ.
ਯਹ ਆਤ੍ਮਾ, ਮਨਃਪਰ੍ਯਯਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣਕਾ ਕ੍ਸ਼ਯੋਪਸ਼ਮ ਹੋਨੇ ਪਰ, ਪਰਮਨੋਗਤ ਮੂਰ੍ਤ ਵਸ੍ਤੁਕੋ ਜੋ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ਰੂਪਸੇ ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਵਹ ਮਨਃਪਰ੍ਯਯਜ੍ਞਾਨ ਹੈ. ਰੁਜੁਮਤਿ ਔਰ ਵਿਪੁਲਮਤਿ ਐਸੇ ਭੇਦੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਮਨਃਪਰ੍ਯਯਜ੍ਞਾਨ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰਕਾ ਹੈ. ਵਹਾਁ, ਵਿਪੁਲਮਤਿ ਮਨਃਪਰ੍ਯਯਜ੍ਞਾਨ ਪਰਕੇ ਮਨਵਚਨਕਾਯ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੋ, ਵਕ੍ਰ ਤਥਾ ਅਵਕ੍ਰ ਦੋਨੋਂਕੋ, ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਔਰ ਰੁਜੁਮਤਿ ਮਨਃਪਰ੍ਯਯਜ੍ਞਾਨ ਤੋ ਰੁਜੁਕੋ [ਅਵਕ੍ਰਕੋ] ਹੀ ਜਾਨਤਾ ਹੈ. ਨਿਰ੍ਵਿਕਾਰ ਆਤ੍ਮਾਕੀ ਉਪਲਬ੍ਧਿ ਔਰ ਭਾਵਨਾ ਸਹਿਤ ਚਰਮਦੇਹੀ ਮੁਨਿਯੋਂਕੋ ਵਿਪੁਲਮਤਿ ਮਨਃਪਰ੍ਯਯਜ੍ਞਾਨ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਯਹ ਦੋਨੋਂ ਮਨਃਪਰ੍ਯਯਜ੍ਞਾਨ ਵੀਤਰਾਗ ਆਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਕੇ ਸਮ੍ਯਕ੍ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ–ਜ੍ਞਾਨ–ਅਨੁਸ਼੍ਠਾਨਕੀ ਭਾਵਨਾ ਸਹਿਤ, ਪਨ੍ਦ੍ਰਹ ਪ੍ਰਮਾਦ ਰਹਿਤ ਅਪ੍ਰਮਤ੍ਤ ਮੁਨਿਕੋ ਉਪਯੋਗਮੇਂ–ਵਿਸ਼ੁਦ੍ਧ ਪਰਿਣਾਮਮੇਂ–ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਤੇ ਹੈਂ. ਯਹਾਁ ਮਨਃਪਰ੍ਯਯਜ੍ਞਾਨਕੇ ਉਤ੍ਪਾਦਕਾਲਮੇਂ ਹੀ ਅਪ੍ਰਮਤ੍ਤਪਨੇਕਾ ਨਿਯਮ ਹੈ, ਫਿਰ ਪ੍ਰਮਤ੍ਤਪਨੇਮੇਂ ਭੀ ਵਹ ਸਂਭਵਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ.