ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯ–ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਵਰ੍ਣਨ
ਪਰਮਨੋਗਤਂ ਮੂਰ੍ਤਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ਵਿਕਲਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ੇਣਾਵਬੁਧ੍ਯਤੇ ਤਨ੍ਮਨਃਪਰ੍ਯਯਜ੍ਞਾਨਮ੍, ਯਤ੍ਸਕਲਾਵਰਣਾਤ੍ਯਂਤਕ੍ਸ਼ਯੇ ਕੇਵਲ ਏਵ ਮੂਰ੍ਤਾਮੂਰ੍ਤਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ਸਕਲਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ੇਣਾਵਬੁਧ੍ਯਤੇ ਤਤ੍ਸ੍ਵਾਭਾਵਿਕਂ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਮ੍. ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨੋਦਯਸਹਚਰਿਤਮਾਭਿਨਿਬੋਧਿਕਜ੍ਞਾਨਮੇਵ ਕੁਮਤਿਜ੍ਞਾਨਮ੍, ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨੋਦਯ–ਸਹਚਰਿਤਂ ਸ਼੍ਰੁਤਜ੍ਞਾਨਮੇਵ ਕੁਸ਼੍ਰੁਤਜ੍ਞਾਨਮ੍, ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨੋਦਯਸਹਚਰਿਤਮਵਧਿਜ੍ਞਾਨਮੇਵ ਵਿਭਙ੍ਗਜ੍ਞਾਨਮਿਤਿ ਸ੍ਵਰੂਪਾਭਿਧਾਨਮ੍. ਇਤ੍ਥਂ ਮਤਿਜ੍ਞਾਨਾਦਿਜ੍ਞਾਨੋਪਯੋਗਾਸ਼੍ਟਕਂ ਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਤਮ੍.. ੪੧.. ----------------------------------------------------------------------------- ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਃ ਅਵਬੋਧਨ ਕਰਤਾ ਹੈ ਵਹ ਸ੍ਵਾਭਾਵਿਕ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਹੈ, [੬] ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨਕੇ ਉਦਯਕੇ ਸਾਥਕਾ ਆਭਿਨਿਬੋਧਿਕਜ੍ਞਾਨ ਹੀ ਕੁਮਤਿਜ੍ਞਾਨ ਹੈ, [੭] ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨਕੇ ਉਦਯਕੇ ਸਾਥਕਾ ਸ਼੍ਰੁਤਜ੍ਞਾਨ ਹੀ ਕੁਸ਼੍ਰੁਤਜ੍ਞਾਨ ਹੈ, [੮] ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨਕੇ ਉਦਯਕੇ ਸਾਥਕਾ ਅਵਧਿਜ੍ਞਾਨ ਹੀ ਵਿਭਂਗਜ੍ਞਾਨ ਹੈ. – ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ [ਜ੍ਞਾਨੋਪਯੋਗਕੇ ਭੇਦੋਂਕੇ] ਸ੍ਵਰੂਪਕਾ ਕਥਨ ਹੈ.
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮਤਿਜ੍ਞਾਨਾਦਿ ਆਠ ਜ੍ਞਾਨੋਪਯੋਗੋਂਕਾ ਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨ ਕਿਯਾ ਗਯਾ.
ਭਾਵਾਰ੍ਥਃ– ਪ੍ਰਥਮ ਤੋ, ਨਿਮ੍ਨਾਨੁਸਾਰ ਪਾਁਚ ਜ੍ਞਾਨੋਂਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਹੈਃ– ਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯਸੇ ਅਖਣ੍ਡ–ਏਕ–ਵਿਸ਼ੁਦ੍ਧਜ੍ਞਾਨਮਯ ਐਸਾ ਯਹ ਆਤ੍ਮਾ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸੇ ਸਂਸਾਰਾਵਸ੍ਥਾਮੇਂ ਕਰ੍ਮਾਵ੍ਰੁਤ੍ਤ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੁਆ, ਮਤਿਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣਕਾ ਕ੍ਸ਼ਯੋਪਸ਼ਮ ਹੋਨੇ ਪਰ, ਪਾਁਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਂ ਔਰ ਮਨਸੇ ਮੂਰ੍ਤ–ਅਮੂਰ੍ਤ ਵਸ੍ਤੁਕੋ ਵਿਕਲ੍ਪਰੂਪਸੇ ਜੋ ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਵਹ ਮਤਿਜ੍ਞਾਨ ਹੈ. ਵਹ ਤੀਨ ਪ੍ਰਕਾਰਕਾ ਹੈਃ ਉਪਲਬ੍ਧਿਰੂਪ, ਭਾਵਨਾਰੂਪ ਔਰ ਉਪਯੋਗਰੂਪ. ਮਤਿਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣਕੇ ਕ੍ਸ਼ਯੋਪਸ਼ਮਸੇ ਜਨਿਤ ਅਰ੍ਥਗ੍ਰਹਣਸ਼ਕ੍ਤਿ [–ਪਦਾਰ੍ਥਕੋ ਜਾਨਨੇਕੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿ] ਵਹ ਉਪਲਬ੍ਧਿ ਹੈ, ਜਾਨੇ ਹੁਏ ਪਦਾਰ੍ਥਕਾ ਪੁਨਃ ਪੁਨਃ ਚਿਂਤਨ ਵਹ ਭਾਵਨਾ ਹੈ ਔਰ ‘ਯਹ ਕਾਲਾ ਹੈ,’ ‘ਯਹ ਪੀਲਾ ਹੈ ’ ਇਤ੍ਯਾਦਿਰੂਪਸੇ ਅਰ੍ਥਗ੍ਰਹਣਵ੍ਯਾਪਾਰ [–ਪਦਾਰ੍ਥਕੋ ਜਾਨਨੇਕਾ ਵ੍ਯਾਪਾਰ] ਵਹ ਉਪਯੋਗ ਹੈ. ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਵਹ [ਮਤਿਜ੍ਞਾਨ] ਅਵਗ੍ਰਹ, ਈਹਾ, ਅਵਾਯ ਔਰ ਧਾਰਣਾਰੂਪ ਭੇਦੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਅਥਵਾ ਕੋਸ਼੍ਠਬੁਦ੍ਧਿ, ਬੀਜਬੁਦ੍ਧਿ, ਪਦਾਨੁਸਾਰੀਬੁਦ੍ਧਿ ਤਥਾ ਸਂਭਿਨ੍ਨਸ਼੍ਰੋਤ੍ਰੁਤਾਬੁਦ੍ਧਿ ਐਸੇ ਭੇਦੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਚਾਰ ਪ੍ਰਕਾਰਕਾ ਹੈ. [ਯਹਾਁ, ਐਸਾ ਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯ ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਯੇ ਕਿ ਨਿਰ੍ਵਿਕਾਰ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਅਨੁਭੂਤਿਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਅਭਿਮੁਖ ਜੋ ਮਤਿਜ੍ਞਾਨ ਵਹੀ ਉਪਾਦੇਯਭੂਤ ਅਨਨ੍ਤ ਸੁਖਕਾ ਸਾਧਕ ਹੋਨੇਸੇ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਉਪਾਦੇਯ ਹੈ, ਉਸਕੇ ਸਾਧਨਭੂਤ ਬਹਿਰਂਗ ਮਤਿਜ੍ਞਾਨ ਤੋ ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ ਉਪਾਦੇਯ ਹੈ.]