శ్రుతజ్ఞానమేవ కుశ్రుతజ్ఞానమ్, మిథ్యాదర్శనోదయసహచరితమవధిజ్ఞానమేవ విభఙ్గజ్ఞానమితి స్వరూపాభిధానమ్.
ఇత్థం మతిజ్ఞానాదిజ్ఞానోపయోగాష్టకం వ్యాఖ్యాతమ్.. ౪౧..
ఆభినిబోధికజ్ఞాన హీ కుమతిజ్ఞాన హై, [౭] మిథ్యాదర్శనకే ఉదయకే సాథకా శ్రుతజ్ఞాన హీ కుశ్రుతజ్ఞాన హై,
[౮] మిథ్యాదర్శనకే ఉదయకే సాథకా అవధిజ్ఞాన హీ విభంగజ్ఞాన హై. – ఇస ప్రకార [జ్ఞానోపయోగకే
భేదోంకే] స్వరూపకా కథన హై.
నిశ్చయనయసే అఖణ్డ–ఏక–విశుద్ధజ్ఞానమయ ఐసా యహ ఆత్మా వ్యవహారనయసే సంసారావస్థామేం కర్మావృత్త
వికల్పరూపసే జో జానతా హై వహ మతిజ్ఞాన హై. వహ తీన ప్రకారకా హైః ఉపలబ్ధిరూప, భావనారూప ఔర
ఉపయోగరూప. మతిజ్ఞానావరణకే క్షయోపశమసే జనిత అర్థగ్రహణశక్తి [–పదార్థకో జాననేకీ శక్తి] వహ
ఉపలబ్ధి హై, జానే హుఏ పదార్థకా పునః పునః చింతన వహ భావనా హై ఔర ‘యహ కాలా హై,’ ‘యహ పీలా హై
’ ఇత్యాదిరూపసే అర్థగ్రహణవ్యాపార [–పదార్థకో జాననేకా వ్యాపార] వహ ఉపయోగ హై. ఉసీ ప్రకార వహ
[మతిజ్ఞాన] అవగ్రహ, ఈహా, అవాయ ఔర ధారణారూప భేదోం ద్వారా అథవా కోష్ఠబుద్ధి, బీజబుద్ధి,
పదానుసారీబుద్ధి తథా సంభిన్నశ్రోతృతాబుద్ధి ఐసే భేదోం ద్వారా చార ప్రకారకా హై. [యహాఁ, ఐసా తాత్పర్య గ్రహణ
కరనా చాహియే కి నిర్వికార శుద్ధ అనుభూతికే ప్రతి అభిముఖ జో మతిజ్ఞాన వహీ ఉపాదేయభూత అనన్త
సుఖకా సాధక హోనేసే నిశ్చయసే ఉపాదేయ హై, ఉసకే సాధనభూత బహిరంగ మతిజ్ఞాన తో వ్యవహారసే ఉపాదేయ
హై.]