ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ
ಪರಮನೋಗತಂ ಮೂರ್ತದ್ರವ್ಯಂ ವಿಕಲಂ ವಿಶೇಷೇಣಾವಬುಧ್ಯತೇ ತನ್ಮನಃಪರ್ಯಯಜ್ಞಾನಮ್, ಯತ್ಸಕಲಾವರಣಾತ್ಯಂತಕ್ಷಯೇ ಕೇವಲ ಏವ ಮೂರ್ತಾಮೂರ್ತದ್ರವ್ಯಂ ಸಕಲಂ ವಿಶೇಷೇಣಾವಬುಧ್ಯತೇ ತತ್ಸ್ವಾಭಾವಿಕಂ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಮ್. ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನೋದಯಸಹಚರಿತಮಾಭಿನಿಬೋಧಿಕಜ್ಞಾನಮೇವ ಕುಮತಿಜ್ಞಾನಮ್, ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನೋದಯ–ಸಹಚರಿತಂ ಶ್ರುತಜ್ಞಾನಮೇವ ಕುಶ್ರುತಜ್ಞಾನಮ್, ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನೋದಯಸಹಚರಿತಮವಧಿಜ್ಞಾನಮೇವ ವಿಭಙ್ಗಜ್ಞಾನಮಿತಿ ಸ್ವರೂಪಾಭಿಧಾನಮ್. ಇತ್ಥಂ ಮತಿಜ್ಞಾನಾದಿಜ್ಞಾನೋಪಯೋಗಾಷ್ಟಕಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾತಮ್.. ೪೧.. ----------------------------------------------------------------------------- ವಿಶೇಷತಃ ಅವಬೋಧನ ಕರತಾ ಹೈ ವಹ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಹೈ, [೬] ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನಕೇ ಉದಯಕೇ ಸಾಥಕಾ ಆಭಿನಿಬೋಧಿಕಜ್ಞಾನ ಹೀ ಕುಮತಿಜ್ಞಾನ ಹೈ, [೭] ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನಕೇ ಉದಯಕೇ ಸಾಥಕಾ ಶ್ರುತಜ್ಞಾನ ಹೀ ಕುಶ್ರುತಜ್ಞಾನ ಹೈ, [೮] ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನಕೇ ಉದಯಕೇ ಸಾಥಕಾ ಅವಧಿಜ್ಞಾನ ಹೀ ವಿಭಂಗಜ್ಞಾನ ಹೈ. – ಇಸ ಪ್ರಕಾರ [ಜ್ಞಾನೋಪಯೋಗಕೇ ಭೇದೋಂಕೇ] ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ.
ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಮತಿಜ್ಞಾನಾದಿ ಆಠ ಜ್ಞಾನೋಪಯೋಗೋಂಕಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಕಿಯಾ ಗಯಾ.
ಭಾವಾರ್ಥಃ– ಪ್ರಥಮ ತೋ, ನಿಮ್ನಾನುಸಾರ ಪಾಂಚ ಜ್ಞಾನೋಂಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಹೈಃ– ನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ ಅಖಣ್ಡ–ಏಕ–ವಿಶುದ್ಧಜ್ಞಾನಮಯ ಐಸಾ ಯಹ ಆತ್ಮಾ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ ಸಂಸಾರಾವಸ್ಥಾಮೇಂ ಕರ್ಮಾವೃತ್ತ ವರ್ತತಾ ಹುಆ, ಮತಿಜ್ಞಾನಾವರಣಕಾ ಕ್ಷಯೋಪಶಮ ಹೋನೇ ಪರ, ಪಾಂಚ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂ ಔರ ಮನಸೇ ಮೂರ್ತ–ಅಮೂರ್ತ ವಸ್ತುಕೋ ವಿಕಲ್ಪರೂಪಸೇ ಜೋ ಜಾನತಾ ಹೈ ವಹ ಮತಿಜ್ಞಾನ ಹೈ. ವಹ ತೀನ ಪ್ರಕಾರಕಾ ಹೈಃ ಉಪಲಬ್ಧಿರೂಪ, ಭಾವನಾರೂಪ ಔರ ಉಪಯೋಗರೂಪ. ಮತಿಜ್ಞಾನಾವರಣಕೇ ಕ್ಷಯೋಪಶಮಸೇ ಜನಿತ ಅರ್ಥಗ್ರಹಣಶಕ್ತಿ [–ಪದಾರ್ಥಕೋ ಜಾನನೇಕೀ ಶಕ್ತಿ] ವಹ ಉಪಲಬ್ಧಿ ಹೈ, ಜಾನೇ ಹುಏ ಪದಾರ್ಥಕಾ ಪುನಃ ಪುನಃ ಚಿಂತನ ವಹ ಭಾವನಾ ಹೈ ಔರ ‘ಯಹ ಕಾಲಾ ಹೈ,’ ‘ಯಹ ಪೀಲಾ ಹೈ ’ ಇತ್ಯಾದಿರೂಪಸೇ ಅರ್ಥಗ್ರಹಣವ್ಯಾಪಾರ [–ಪದಾರ್ಥಕೋ ಜಾನನೇಕಾ ವ್ಯಾಪಾರ] ವಹ ಉಪಯೋಗ ಹೈ. ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ವಹ [ಮತಿಜ್ಞಾನ] ಅವಗ್ರಹ, ಈಹಾ, ಅವಾಯ ಔರ ಧಾರಣಾರೂಪ ಭೇದೋಂ ದ್ವಾರಾ ಅಥವಾ ಕೋಷ್ಠಬುದ್ಧಿ, ಬೀಜಬುದ್ಧಿ, ಪದಾನುಸಾರೀಬುದ್ಧಿ ತಥಾ ಸಂಭಿನ್ನಶ್ರೋತೃತಾಬುದ್ಧಿ ಐಸೇ ಭೇದೋಂ ದ್ವಾರಾ ಚಾರ ಪ್ರಕಾರಕಾ ಹೈ. [ಯಹಾಂ, ಐಸಾ ತಾತ್ಪರ್ಯ ಗ್ರಹಣ ಕರನಾ ಚಾಹಿಯೇ ಕಿ ನಿರ್ವಿಕಾರ ಶುದ್ಧ ಅನುಭೂತಿಕೇ ಪ್ರತಿ ಅಭಿಮುಖ ಜೋ ಮತಿಜ್ಞಾನ ವಹೀ ಉಪಾದೇಯಭೂತ ಅನನ್ತ ಸುಖಕಾ ಸಾಧಕ ಹೋನೇಸೇ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಉಪಾದೇಯ ಹೈ, ಉಸಕೇ ಸಾಧನಭೂತ ಬಹಿರಂಗ ಮತಿಜ್ಞಾನ ತೋ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಉಪಾದೇಯ ಹೈ.]