౬౪
] పంచాస్తికాయసంగ్రహ
[భగవానశ్రీకున్దకున్ద
సంభవత్షట్స్థానపతితవృద్ధిహానయోనంతాః. ప్రదేశాస్తు అవిభాగపరమాణుపరిచ్ఛిన్నసూక్ష్మాంశరూపా
అసంఖ్యేయాః. ఏవంవిధేషు తేషు కేచిత్కథంచిల్లోకపూరణావస్థాప్రకారేణ సర్వలోకవ్యాపినః, కేచిత్తు
తదవ్యాపిన ఇతి. అథ యే తేషు మిథ్యాదర్శనకషాయయోగైరనాదిసంతతిప్రవృత్తైర్యుక్తాస్తే సంసారిణః, యే
విముక్తాస్తే సిద్ధాః, తే చ ప్రత్యేకం బహవ ఇతి.. ౩౧–౩౨..
జహ పఉమరాయరయణం ఖిత్తం ఖీరే పభాసయది ఖీరం.
తహ దేహీ దేహత్థో సదేహమిత్తం పభాసయది.. ౩౩..
యథా పద్మరాగరత్నం క్షిప్తం క్షీరే ప్రభాసయతి క్షీరమ్.
తథా దేహీ దేహస్థః స్వదేహమాత్రం ప్రభాయసతి.. ౩౩..
ఏష దేహమాత్రత్వద్రష్టాంతోపన్యాసః.
-----------------------------------------------------------------------------
ప్రవాహరూపసే ప్రవర్తమాన మిథ్యాదర్శన–కషాయ–యోగ సహిత హైం వే సంసారీ హైం, జో ఉనసే విముక్త హైం [అర్థాత్
మిథ్యాదర్శన–కషాయ–యోగసే రహిత హైం] వే సిద్ధ హైం; ఔర వే హర ప్రకారకే జీవ బహుత హైం [అర్థాత్
సంసారీ తథా సిద్ధ జీవోంమేంసే హరఏక ప్రకారకే జీవ అనన్త హైం].. ౩౧–౩౨..
గాథా ౩౩
అన్వయార్థః– [యథా] జిస ప్రకార [పద్మరాగరత్నం] పద్మరాగరత్న [క్షీరే క్షిప్తం] దూధమేం డాలా జానే
పర [క్షీరమ్ ప్రభాసయతి] దూధకో ప్రకాశిత కరతా హై, [తథా] ఉసీ ప్రకార [దేహీ] దేహీ [జీవ]
[దేహస్థః] దేహమేం రహతా హుఆ [స్వదేహమాత్రం ప్రభాసయతి] స్వదేహప్రమాణ ప్రకాశిత హోతా హై.
టీకాః– యహ దేహప్రమాణపనేకే ద్రష్టాన్తకా కథన హై [అర్థాత్ యహాఁ జీవకా దేహప్రమాణపనా సమఝానేకే
లియే ద్రష్టాన్త కహా హై].
--------------------------------------------------------------------------
యహాఁ యహ ధ్యాన రఖనాం చాహియే కి ద్రష్టాన్త ఔర దార్ష్టాంన్త అముక అంశోమేం హీ ఏక–దూసరేకే సాథ మిలతే హైం [–
సమానతావాలే] హోతే హైం, సర్వ అంశోమేం నహీం.
జ్యమ దూధమాం స్థిత పద్మరాగమణి ప్రకాశే దూధనే,
త్యమ దేహమాం స్థిత దేహీ దేహప్రమాణ వ్యాపకతా లహే. ౩౩.