కహానజైనశాస్త్రమాలా] నవపదార్థపూర్వక–మోక్షమార్గప్రపంచవర్ణన
[
౨౨౩
మోక్షమార్గస్వరూపాఖ్యానమేతత్.
జీవస్వభావనియతం చరితం మోక్షమార్గః. జీవస్వభావో హి జ్ఞానదర్శనే అనన్యమయత్వాత్. అనన్యమయత్వం
చ తయోర్విశేషసామాన్యచైతన్యస్వభావజీవనిర్వృత్తత్వాత్. అథ తయోర్జీవస్వరూపభూతయో–
ర్జ్ఞానదర్శనయోర్యన్నియతమవస్థితముత్పాదవ్యయధ్రౌవ్యరూపవృత్తిమయమస్తిత్వం రాగాదిపరిణత్యభావాదనిన్దితం
తచ్చరితం; తదేవ మోక్షమార్గ ఇతి. ద్వివిధం హి కిల సంసారిషు చరితం– స్వచరితం పరచరితం చ;
స్వసమయపరసమయావిత్యర్థః. తత్ర స్వభావావస్థితాస్తిత్వస్వరూపం స్వచరితం, పరభావావస్థితాస్తి–
త్వస్వరూపం పరచరితమ్. తత్ర యత్స్వ–
-----------------------------------------------------------------------------
గాథా ౧౫౪
అన్వయార్థః– [జీవస్వభావం] జీవకా స్వభావ [జ్ఞానమ్] జ్ఞాన ఔర [అప్రతిహత–దర్శనమ్]
అప్రతిహత దర్శన హైే– [అనన్యమయమ్] జో కి [జీవసే] అనన్యమయ హై. [తయోః] ఉన జ్ఞానదర్శనమేం
[నియతమ్] నియత [అస్తివమ్] అస్తిత్వ– [అనిన్దితం] జో కి అనిందిత హై– [చారిత్రం చ భణితమ్]
ఉసే [జినేన్ద్రోంనే] చారిత్ర కహా హై.
టీకాః– యహ, మోక్షమార్గకే స్వరూపకా కథన హై.
జీవస్వభావమేం నియత చారిత్ర వహ మోక్షమార్గ హై. జీవస్వభావ వాస్తవమేం జ్ఞాన–దర్శన హై క్యోంకి వే
[జీవసే] అనన్యమయ హైం. జ్ఞానదర్శనకా [జీవసే] అనన్యమయపనా హోనేకా కారణ యహ హై కి
విశేషచైతన్య ఔర సామాన్యచైతన్య జిసకా స్వభావ హై ఐసే జీవసే వే నిష్పన్న హైం [అర్థాత్ జీవ ద్వారా
జ్ఞానదర్శన రచే గయే హైం]. అబ జీవకే స్వరూపభూత ఐసే ఉన జ్ఞానదర్శనమేం నియత–అవస్థిత ఐసా జో
ఉత్పాదవ్యయధ్రౌవ్యరూప వృత్తిమయ అస్తిత్వ– జో కి రాగాదిపరిణామకే అభావకే కారణ అనిందిత హై – వహ
చారిత్ర హై; వహీ మోక్షమార్గ హై.
౧
౨
౩
సంసారీయోంమేం చారిత్ర వాస్తవమేం దో ప్రకారకా హైః– [౧] స్వచారిత్ర ఔర [౨] పరచారిత్ర;
[౧]స్వసమయ ఔర [౨] పరసమయ ఐసా అర్థ హై. వహాఁ, స్వభావమేం అవస్థిత అస్తిత్వస్వరూప [చారిత్ర]
వహ స్వచారిత్ర హై ఔర పరభావమేం అవస్థిత అస్తిత్వస్వరూప [చారిత్ర] వహ పరచారిత్ర హై. ఉసమేంసే
-------------------------------------------------------------------------
౧. విశేషచైతన్య వహ జ్ఞాన హైే ఔర సామాన్యచైతన్య వహ దర్శన హై.
౨. నియత=అవస్థిత; స్థిత; స్థిర; ద్రఢరూప స్థిత.
౩. వృత్తి=వర్తనా; హోనా. [ఉత్పాదవ్యయధ్రౌవ్యరూప వృత్తి వహ అస్తిత్వ హై.]