లోకనమేకదేశావలోకనం, ద్విచక్షురవలోకనం సర్వావలోకనమ్ . తతః సర్వావలోకనే ద్రవ్యస్యా-
న్యత్వానన్యత్వం చ న విప్రతిషిధ్యతే ..౧౧౪..
అథ సర్వవిప్రతిషేధనిషేధికాం సప్తభంగీమవతారయతి —
అత్థి త్తి య ణత్థి త్తి య హవది అవత్తవ్వమిది పుణో దవ్వం .
పజ్జాఏణ దు కేణ వి తదుభయమాదిట్ఠమణ్ణం వా ..౧౧౫..
సర్వద్రవ్యేషు యథాసంభవం జ్ఞాతవ్యమిత్యర్థః ..౧౧౪.. ఏవం సదుత్పాదాసదుత్పాదకథనేన ప్రథమా, సదుత్పాద-
విశేషవివరణరూపేణ ద్వితీయా, తథైవాసదుత్పాదవిశేషవివరణరూపేణ తృతీయా, ద్రవ్యపర్యాయయోరేకత్వానేకత్వ-
ప్రతిపాదనేన చతుర్థీతి సదుత్పాదాసదుత్పాదవ్యాఖ్యానముఖ్యతయా గాథాచతుష్టయేన సప్తమస్థలం గతమ్ . అథ
సమస్తదుర్నయైకాన్తరూపవివాదనిషేధికాం నయసప్తభఙ్గీం విస్తారయతి — అత్థి త్తి య స్యాదస్త్యేవ . స్యాదితి
కహానజైనశాస్త్రమాలా ]
జ్ఞేయతత్త్వ -ప్రజ్ఞాపన
౨౨౫
ప్ర. ౨౯
వహాఁ, ఏక ఆఁఖసే దేఖా జానా వహ ఏకదేశ అవలోకన హై ఔర దోనోం ఆఁఖోంసే
దేఖనా వహ సర్వావలోకన (-సమ్పూర్ణ అవలోకన) హై . ఇసలియే సర్వావలోకనమేం ద్రవ్యకే
అన్యత్వ ఔర అనన్యత్వ విరోధకో ప్రాప్త నహీం హోతే .
భావార్థ : — ప్రత్యేక ద్రవ్య సామాన్య – విశేషాత్మక హై, ఇసలియే ప్రత్యేక ద్రవ్య వహకా
వహీ రహతా హై ఔర బదలతా భీ హై . ద్రవ్యకా స్వరూప హీ ఐసా ఉభయాత్మక హోనేసే ద్రవ్యకే
అనన్యత్వమేం ఔర అన్యత్వమేం విరోధ నహీం హై . జైసే – మరీచి ఔర భగవాన మహావీరకా
జీవసామాన్యకీ అపేక్షాసే అనన్యత్వ ఔర జీవ విశేషోంకీ అపేక్షాసే అన్యత్వ హోనేమేం కిసీ
ప్రకారకా విరోధ నహీం హై .
ద్రవ్యార్థికనయరూపీ ఏక చక్షుసే దేఖనే పర ద్రవ్యసామాన్య హీ జ్ఞాత హోతా హై, ఇసలియే
ద్రవ్య అనన్య అర్థాత్ వహకా వహీ భాసిత హోతా హై ఔర పర్యాయార్థికనయరూపీ దూసరీ ఏక
చక్షుసే దేఖనే పర ద్రవ్యకే పర్యాయరూప విశేష జ్ఞాత హోతే హైం, ఇసలియే ద్రవ్య అన్య -అన్య భాసిత
హోతా హై . దోనోం నయరూపీ దోనోం చక్షుఓంసే దేఖనే పర ద్రవ్యసామాన్య ఔర ద్రవ్యకే విశేష దోనోం
జ్ఞాత హోతే హైం, ఇసలియే ద్రవ్య అనన్య తథా అన్య -అన్య దోనోం భాసిత హోతా హై ..౧౧౪..
అబ, సమస్త విరోధోంకో దూర కరనేవాలీ సప్తభంగీ ప్రగట కరతే హైం : —
అస్తి, తథా ఛే నాస్తి, తేమ జ ద్రవ్య అణవక్తవ్య ఛే,
వళీ ఉభయ కో పర్యాయథీ, వా అన్యరూప కథాయ ఛే. ౧౧౫.