೬೮
] ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯಸಂಗ್ರಹ
[ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುನ್ದಕುನ್ದ
ಸಿದ್ಧಾನಾಂ ಜೀವತ್ವದೇಹಮಾತ್ರತ್ವವ್ಯವಸ್ಥೇಯಮ್.
ಸಿದ್ಧಾನಾಂ ಹಿಂ ದ್ರವ್ಯಪ್ರಾಣಧಾರಣಾತ್ಮಕೋ ಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ಜೀವಸ್ವಭಾವೋ ನಾಸ್ತಿ. ನ ಚ ಜೀವಸ್ವಭಾವಸ್ಯ
ಸರ್ವಥಾಭಾವೋಽಸ್ತಿ ಭಾವಪ್ರಾಣಧಾರಣಾತ್ಮಕಸ್ಯ ಜೀವಸ್ವಭಾವಸ್ಯ ಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ಸದ್ಭಾವಾತ್. ನ ಚ ತೇಷಾಂ ಶರೀರೇಣ ಸಹ
ನೀರಕ್ಷೀರಯೋರಿವೈಕ್ಯೇನ ವೃತ್ತಿಃ, ಯತಸ್ತೇ ತತ್ಸಂಪರ್ಕಹೇತುಭೂತಕಷಾಯಯೋಗವಿಪ್ರಯೋಗಾದತೀ–
ತಾನಂತರಶರೀರಮಾತ್ರಾವಗಾಹಪರಿಣತತ್ವೇಽಪ್ಯತ್ಯಂತಭಿನ್ನದೇಹಾಃ. ವಾಚಾಂ ಗೋಚರಮತೀತಶ್ಚ ತನ್ಮಹಿಮಾ, ಯತಸ್ತೇ
ಲೌಕಿಕಪ್ರಾಣಧಾರಣಮಂತರೇಣ ಶರೀರಸಂಬಂಧಮಂತರೇಣ ಚ ಪರಿಪ್ರಾಪ್ತನಿರುಪಾಧಿಸ್ವರೂಪಾಃ ಸತತಂ ಪ್ರತ–ಪಂತೀತಿ..೩೫..
ಣ ಕುದೋಚಿ ವಿ ಉಪ್ಪಣ್ಣೋ ಜಮ್ಹಾ ಕಜ್ಜಂ ಣ ತೇಣ ಸೋ ಸಿದ್ಧೋ.
ಉಪ್ಪಾದೇದಿ ಣ ಕಿಂಚಿ ವಿ ಕಾರಣಮವಿ ತೇಣ ಣ ಸ ಹೋದಿ.. ೩೬..
-----------------------------------------------------------------------------
ಟೀಕಾಃ– ಯಹ ಸಿದ್ಧೋಂಕೇ [ಸಿದ್ಧಭಗವನ್ತೋಂಕೇ] ಜೀವತ್ವ ಔರ ದೇಹಪ್ರಮಾಣತ್ವಕೀ ವ್ಯವಸ್ಥಾ ಹೈ.
ಸಿದ್ಧೋಂಕೋ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ದ್ರವ್ಯಪ್ರಾಣಕೇ ಧಾರಣಸ್ವರೂಪ ಜೀವಸ್ವಭಾವ ಮುಖ್ಯರೂಪಸೇ ನಹೀಂ ಹೈ; [ಉನ್ಹೇಂ]
ಜೀವಸ್ವಭಾವಕಾ ಸರ್ವಥಾ ಅಭಾವ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಭಾವಪ್ರಾಣಕೇ ಧಾರಣಸ್ವರೂಪ ಜೀವಸ್ವಭಾವಕಾ ಮುಖ್ಯರೂಪಸೇ
ಸದ್ಭಾವ ಹೈ. ಔರ ಉನ್ಹೇಂ ಶರೀರಕೇ ಸಾಥ, ನೀರಕ್ಷೀರಕೀ ಭಾಂತಿ, ಏಕರೂಪ ೧ವೃತ್ತಿ ನಹೀಂ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ
ಶರೀರಸಂಯೋಗಸೇ ಹೇತುಭೂತ ಕಷಾಯ ಔರ ಯೋಗಕಾ ವಿಯೋಗ ಹುಆ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ವೇ ೨ಅತೀತ ಅನನ್ತರ ಶರೀರಪ್ರಮಾಣ
ಅವಗಾಹರೂಪ ಪರಿಣತ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಅತ್ಯಂತ ದೇಹರಹಿತ ಹೈಂ. ಔರ ೩ವಚನಗೋಚರಾತೀತ ಉನಕೀ ಮಹಿಮಾ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ
ಲೌಕಿಕ ಪ್ರಾಣಕೇ ಧಾರಣ ಬಿನಾ ಔರ ಶರೀರಕೇ ಸಮ್ಬನ್ಧ ಬಿನಾ, ಸಂಪೂರ್ಣರೂಪಸೇ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕಿಯೇ ಹುಏ ನಿರುಪಾಧಿ ಸ್ವರೂಪ
ದ್ವಾರಾ ವೇ ಸತತ ಪ್ರತಪತೇ ಹೈಂ [–ಪ್ರತಾಪವನ್ತ ವರ್ತತೇ ಹೈಂ].. ೩೫..
--------------------------------------------------------------------------
೧. ವೃತ್ತಿ = ವರ್ತನ; ಅಸ್ತಿತ್ವ.
೨. ಅತೀತ ಅನನ್ತರ = ಭೂತ ಕಾಲಕಾ ಸಬಸೇ ಅನ್ತಿಮ; ಚರಮ. [ಸಿದ್ಧಭಗವನ್ತೋಂಕೀ ಅವಗಾಹನಾ ಚರಮಶರೀರಪ್ರಮಾಣ ಹೋನೇ ಕೇ
ಕಾರಣ ಉಸ ಅನ್ತಿಮ ಶರೀರಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಲೇಕರ ಉನ್ಹೇಂ ‘ದೇಹಪ್ರಮಾಣಪನಾ’ ಕಹಾ ಜಾ ಸಕತಾ ಹೈ ತಥಾಪಿ, ವಾಸ್ತವಮೇಂ ವೇ
ಅತ್ಯನ್ತ ದೇಹರಹಿತ ಹೈಂ.]
೩. ವಚನಗೋಚರಾತೀತ = ವಚನಗೋಚರತಾಕೋ ಅತಿಕ್ರಾನ್ತ ; ವಚನವಿಷಯಾತೀತ; ವಚನ–ಅಗೋಚರ.
ಊಪಜೇ ನಹೀಂ ಕೋ ಕಾರಣೇ ತೇ ಸಿದ್ಧ ತೇಥೀ ನ ಕಾರ್ಯ ಛೇ,
ಉಪಜಾವತಾ ನಥೀ ಕಾಂಈ ಪಣ ತೇಥೀ ನ ಕಾರಣ ಪಣ ಠರೇ. ೩೬.