కహానజైనశాస్త్రమాలా] షడ్ద్రవ్య–పంచాస్తికాయవర్ణన
[
౭౫
ఆత్మనశ్చైతన్యానువిధాయీ పరిణామ ఉపయోగః. సోపి ద్వివిధః–జ్ఞానోపయోగో దర్శనో–పయోగశ్చ. తత్ర
విశేషగ్రాహి జ్ఞానం, సామాన్యగ్రాహి దర్శనమ్. ఉపయోగశ్చ సర్వదా జీవాదపృథగ్భూత ఏవ,
ఏకాస్తిత్వనిర్వృత్తత్వాదితి.. ౪౦..
ఆభిణిసుదోధిమణకేవలాణి ణాణాణి పంచభేయాణి.
కుమదిసుదవిభంగాణి య తిణ్ణి వి ణాణేహిం సంజుత్తే.. ౪౧..
ఆభినిబోధికశ్రుతావధిమనఃపర్యయకేవలాని జ్ఞానాని పఞ్చభేదాని.
కుమతిశ్రుతవిభఙ్గాని చ త్రీణ్యపి జ్ఞానైః సంయుక్తాని.. ౪౧..
-----------------------------------------------------------------------------
గాథా ౪౦
అన్వయార్థః– [జ్ఞానేన చ దర్శనేన సంయుక్తః] జ్ఞాన ఔర దర్శనసే సంయుక్త ఐసా [ఖలు ద్వివిధః]
వాస్తవమేం దో ప్రకారకా [ఉపయోగః] ఉపయోగ [జీవస్య] జీవకో [సర్వకాలమ్] సర్వ కాల [అనన్యభూతం]
అనన్యరూపసే [విజానీహి] జానో.
టీకాః– ఆత్మకా చైతన్య–అనువిధాయీ [అర్థాత్ చైతన్యకా అనుసరణ కరనేవాలా] పరిణామ సో
ఉపయోగ హై. వహ భీ దోే ప్రకారకా హై–జ్ఞానోపయోగ ఔర దర్శనోపయోగ. వహాఁ, విశేషకో గ్రహణ కరనేవాలా
జ్ఞాన హై ఔర సామాన్యకో గ్రహణ కరనేవాలా దర్శన హై [అర్థాత్ విశేష జిసమేం ప్రతిభాసిత హో వహ జ్ఞాన
హై ఔర సామాన్య జిసమేం ప్రతిభాసిత హో వహ దర్శన హై]. ఔర ఉపయోగ సర్వదా జీవసే అపృథగ్భూత హీ
హై, క్యోంకి ఏక అస్తిత్వసే రచిత హై.. ౪౦..
గాథా ౪౧
అన్వయార్థః– [ఆభినిబోధికశ్రుతావధిమనఃపర్యయకేవలాని] ఆభినిబోధిక [–మతి], శ్రుత, అవధి,
మనఃపర్యయ ఔర కేవల–[జ్ఞానాని పఞ్చభేదాని] ఇస ప్రకార జ్ఞానకే పాఁచ భేద హైం; [కుమతిశ్రుతవిభఙ్గాని చ]
ఔర కుమతి, కుశ్రుత ఔర విభంగ–[త్రీణి అపి] యహ తీన [అజ్ఞాన] భీ [జ్ఞానైః] [పాఁచ] జ్ఞానకే సాథ
[సంయుక్తాని] సంయుక్త కియే గయే హైం. [ఇస ప్రకార జ్ఞానోపయోగకే ఆఠ భేద హైం.]
--------------------------------------------------------------------------
అపృథగ్భూత = అభిన్న. [ఉపయోగ సదైవ జీవసే అభిన్న హీ హై, క్యోంకి వే ఏక అస్తిత్వసే నిష్పన్న హై.
మతి, శ్రుత, అవధి, మనః, కేవల–పాంచ భేదో జ్ఞాననా;
కుమతి, కుశ్రుత, విభంగ–త్రణ పణ జ్ఞాన సాథే జోడవాం. ౪౧.