Atmadharma magazine - Ank 273a
(Year 23 - Vir Nirvana Samvat 2492, A.D. 1966).

< Previous Page  


Combined PDF/HTML Page 3 of 3

PDF/HTML Page 41 of 58
single page version

background image
: ૩૮ : આત્મધર્મ : પ્ર. શ્રાવણ : ૨૪૯૨
કારણ આપીને સમજાવો
[અભ્યાસી જિજ્ઞાસુઓ માટે અહીં છ વાત લખી છે, પરંતુ તેનાં કારણ અધૂરા રાખેલ
છે, તો આસપાસની સંધિ વિચારીને તે પૂરા કરો.]
(૧) પરમાત્માને જે જાણે તે જ પરમાણુને જાણી શકે છે, કેમકે–
(૨) દરેક મોક્ષગામી જીવે એકવાર તો કેવળી કે શ્રુતકેવળીના સાક્ષાત્ દર્શન
જરૂર કર્યા હોય છે, કેમકે–
(૩) આહારકશરીરધારી મુનિવરોને મનઃપર્યયજ્ઞાન હોતું નથી, કેમકે–
(૪) ક્ષાયકસમકિતી તિર્યંચો અસંખ્યાતા છે. પરંતુ તેમાંના કોઈ પણ
જ્ઞાયકસમકિતી તિર્યંચને પંચમગુણસ્થાન હોતું નથી, કેમકે–
(પ) પંચગુણસ્થાનવર્તી તિર્યંચો અસંખ્યાત છે. પરંતુ તેમાંના કોઈ જીવને ક્ષાયક
સમ્યકત્વ હોતું નથી, કેમકે–
(જવાબો આવતા અંકમાં પ્રસિદ્ધ થશે; લખી મોકલવાના નથી.)
૧૧૦૦ ઉપરાંત બાલમિત્રોના જે સેંકડો પત્રો આવે છે તેની વ્યવસ્થા કરવામાં
જો આપ અમને મદદરૂપ થવા ઈચ્છતા હો તો–
* દરેક પત્રમાં સભ્ય નંબર તથા સરનામું જણાવો.
* પ્રશ્નોના જવાબ, તમારા નવા પ્રશ્નો, નવા સભ્યનું નામ–એ બધી વિગત
એક જ પત્રમાં ન લખતાં દરેક વસ્તુ જુદાજુદા પોસ્ટકાર્ડમાં લખો.
મને ખાતરી છે કે મારા નાનકડા મિત્રો આટલી મદદ જરૂર કરશે.
બીજું, દરેક સભ્યનો નંબર તથા નામ લખેલું રંગીન સભ્યપત્રક (આંબાનું
ઝાડ) દરેક સભ્યને મોકલાઈ રહ્યું છે. પહેલી તારીખ સુધીમાં આપને ન મળે તો સભ્ય
નંબર અને પૂરા સરનામા સહિત અમને લખો. –जय जिनेन्द्र
ભેટ પુસ્તક
“આત્મધર્મ” ના ચાલુ સાલના બધા ગ્રાહકોને ભેટ આપવા માટે સમયસાર–
હરિગીત વગેરેના સંગ્રહરૂપ “શાસ્ત્રસ્વાધ્યાય” પુસ્તક તૈયાર થયેલ છે. તે પર્યુષણ
લગભગમાં ગ્રાહકોને ભેટ અપાશે. આ સંબંધી વ્યવસ્થાની વિશેષ માહિતી આવતા
અંકમાં જણાવશું.

PDF/HTML Page 42 of 58
single page version

background image
: પ્ર. શ્રાવણ : ૨૪૯૨ આત્મધર્મ : ૩૯ :
આત્મધર્મના વિકાસ માટે તથા બાલવિભાગ માટે આવેલી
રકમોની સાભાર નોંધ
પૌડ ૧૯ (લગભગ ૪૦૦ રૂા.) બીની–સ્વીટ્ઝરલેન્ડથી દક્ષાબેન જૈન (સ. નં. પ૪૪)
૧૦૦ પુનમચંદ મલુકચંદ શાહ મુંબઈ ૨પ ચંદ્રકાન્ત ઉજમશી મહેતા ચેમ્બુર
પ૦ સમીર (પુનમચંદ મ. શાહ) સ. નં. ૭૭૭ મુંબઈ ૨પ દીપક (સૂર્યકાન્ત નરસિંહદાસ) (સ.. ૯૧૦) વડોદરા
૧૦૧ ઉજમબેન ચુનીલાલ શેઠ સોનગઢ ૨પ શૈલેશ (શશીકાન્ત નરસિંહદાસ) (સ. નં. ૯૧૧) વડોદરા
પ મુક્તાબેન ચુનીલાલ જામનગર ૨પ રશ્મિ (રજનીકાન્ત નરસિંહદાસ) (સ. નં. ૯૧૨) વડોદરા
૧૧ ગોવિંદભાઈ જેસીંગલાલ મહેતા જામનગર ૨પ સ્મિતા (અરવિંદકુમાર નરસિંહદાસ) (સ. નં. ૯૧૩) વડોદરા
૨પ પ્રવીણચંદ્ર જયંતિલાલ ભણશાળી સોનગઢ પ૧ પુષ્પાબેન મનહરલાલ દોશી ઘાટકોપર
૨પ મફતલાલ હરજીવનદાસ કામદાર અમદાવાદ પ૧ દીપક મનસુખલાલ દોશી (સ. નં. ૧૧૨૬) ઘાટકોપર
૨૦ વસુબેન રમણલાલ શાહ અમદાવાદ ૨૦૨ એક મુમુક્ષુબેન હા. બાબુલાલ મનસુખભાઈ મુંબઈ
૨પ સંજીવકુમાર જૈન (સ. નં. ૭૭૨) ભીલાઈ ૨૧ ધૂલીબેન ખેમરાજજી જૈન ખૈરાગઢ
પ૧ પુરુષોત્તમદાસ ગાંડાલાલ ધ્રાંગધ્રાવાળા મુંબઈ ૧૧ મૂલીબેનના માતાજી ખરગપુર
૨પ મરઘાબેન ધીરજલાલ શાહ સોનગઢ (તા. ૪–૭–૬૬ સુધી)
૧૦ ભરતેશ ચંદ્રકાન્ત જૈન (સ. નં. ૧૩પ) ચેમ્બુર
અષાડ માસના પ્રશ્નોના જવાબ મોકલનાર સભ્યોના નંબર
૬૯૭ ૧૨ ૧૨૯ ૧૭૦ ૭૩૩
૭૩પ ૩પ૭ ૪૪પ ૧૮પ ૧પ ૧૪૪ ૨૩૯
૭પ૮ ૮૨૨ ૧૩પ ૨૭૭ ૮૧૪ ૮પ૭
૮પ૬ ૮પ ૮૭પ ૨૩૬ ૨૩૭ ૨૪૨ ૨૩૪
૩૭૨ ૨૩૮ ૨૩પ ૨૩૩ ૭૭ ૨૪૬ ૪પ
૧૬૬ ૬૨૦ ૩૯૩ ૧૧૭ ૩૯૨ ૩૦૧
૭૮૬ ૮૯૦ ૨૮૩ ૨૧૯ ૧૪૩ ૩૬૪
૩૬૩ ૩૧ ૨૬૨ ૩૬૯ ૩૬૮ ૭૯૦ ૭૮પ
૩૨૧ ૩૭૧ ૩૪૪ ૩૦૦ ૩૭૭ ૩૩૯ ૭૩
૮૯૩ ૭૭પ પપ૦ ૧ ૨ ૩ ૪ ૧૧પ ૭૬૧
૭પ૯ ૭૬૦ ૭૮૭ પ૮૧ ૧૩૮ ૮૪ ૮૩
૪૪૮ ૨૧પ ૪૪૪ ૧૩૯ ૧૦૦૩ ૧૦૦૪
૧૧૧૧
૧૩૦ ૪૧૪ ૯૦ ૧૭૯ ૨૪ ૮૧૨
૧૭૧ ૪૦ ૨૧૮ ૯૧૦ ૯૧૧ ૮૬૮ ૭૪૧
૪૨ ૨પ૨ ૧૧૬ ૮પ૮ ૭૮૯ ૮૬૯ ૮૭૦
૭૭૦ ૩૨પ પ૬પ ૬૩ ૮૨૪ ૬૨૩ ૪૩
૭૮૪ પ૬ ૬૪૩ ૬૪૪ ૬૪પ ૮ ૨૬૧
૩પ૦ ૧૪૬ ૧૪૭ ૧૬૪ ૩પ૧ ૩પ૨
૬૪૦ ૨૧૭ ૮૨ ૧૭૨ ૩૪૩ ૪૧પ ૪૧૮
૪૧૭ ૪૧૬ ૯૬ ૧૮ પ૮૦ ૧૧ ૮૦ ૨૬૩
૪૪૯A ૪૪૯B પ૮૧ ૨૪૪ ૮૬ ૩૪૬
૪૦૧ ૧૩૯ ૭પ૭ ૧૧૧૬ ૧૧૧૭ ૭૭૦
(કલકત્તા) ૭૮૪ ૧૧પ૨ ૧પ૨ ૪૧૪
૪૨.

PDF/HTML Page 43 of 58
single page version

background image
: ૪૦ : આત્મધર્મ : પ્ર. શ્રાવણ : ૨૪૯૨
બાલવિભાગનું આંબાનું ઝાડ
(ચત્રન સમજણ)
• બાલ–બંધુઓ; આપણા બાલવિભાગના ‘સભ્યપત્રક’ તરીકે ‘આંબાનું ઝાડ’ તમને સૌને મળી
ગયું હશે. આ સભ્યપત્રક મઢાવીને ઘરમાં ટાંગી રાખજો, ને તેમાં બતાવેલા ફળની હંમેશા
ભાવના ભાવજો.
• સભ્યપત્રકમાં સૌથી ઉપર લખ્યું છે–“અમે જિનવરનાં સન્તાન” એટલે કે આપણે
જિનવરદેવની આજ્ઞામાં રહેનારા અને જિનવરના માર્ગે ચાલનારા છીએ.–આવી દરેક
સભ્યનીભાવના હોય.
• બંને બાજુ ઉભેલા સભ્યો જૈન ઝંડો ફરકાવી રહ્યા છે–જેમાં ‘જય જિનેન્દ્ર’ લખેલું છે; એટલે
જૈનધર્મની પ્રભાવના માટે સૌને ઉત્સાહ હોય.
• હવે આંબાનું ઝાડ જુઓ–કેવું મજાનું ઝાડ છે, ને કેવી સરસ કેરીઓ પાકી છે! તે ખાવાનું મન
થાય છે ને! જુઓ, કેટલાક સભ્યો (ભાઈ–બેનો) તો તે લેવાનો પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે; ને
સમ્યગ્દર્શન તથા સમ્યગ્જ્ઞાનરૂપી કેરી તોડવાની તૈયારીમાં છે.
• સમ્યગ્દર્શન ને જ્ઞાનની સાથે જિનપૂજા–સ્વાધ્યાય, ભક્તિ ને વૈરાગ્ય પણ છે, એટલે તે પણ
દરેક મુમુક્ષુના જીવનમાં સાથે હોય છે.
• હવે એથી જરા ઊંચે એક વાનરભાઈ બેઠા છે ને દેશવ્રતરૂપી કેરી ખાય છે; તે એમ સૂચવે છે કે
તિર્યંચજીવોને પણ સમ્યગ્દર્શન અને દેશવ્રત (પંચમ ગુણસ્થાન) હોઈ શકે છે.
• પછી જરા ઊંચે ચારિત્રરૂપી કેરી લેવા માટે એક બાળક હાથ લંબાવી રહ્યો છે–જે વસ્ત્ર વગરનો
છે; એટલે કે ચારિત્રદશા બાળક જેવી નિર્વિકલ્પ (દિગંબર) હોય છે એમ તે સૂચવે છે.
• આ તરફ કેવળજ્ઞાનરૂપી મોટી કેરી લેવા માટે ત્રણ બાળકો સંપીને કેવી મહેનત કરી રહ્યા છે!
છતાં તે જરા દૂર રહી જાય છે. તે એમ સૂચવે છે કે અત્યારે અહીંના જીવોને કેવળજ્ઞાન નથી,
પણ નજીકમાં અલ્પકાળમાં તે પ્રાપ્ત કરશે.
• બીજું આ બાળકો નીચા નમીને એકબીજાને સહાય કરી રહ્યા છે, તે એવા સરસ ભાવ સૂચવે
છે કે ધર્મની સાધનામાં બધા સાધર્મીઓએ નમ્રપણે એકબીજાને ટેકો અને પ્રોત્સાહન આપવું
જોઈએ.
• સૌથી ઉપર મોક્ષની કેરી છે.
બંધુઓ! આપણે આપણા જીવનમાં અત્યારથી જ જો સાચા ધર્મના સંસ્કારો વાવીશું તો તે
સંસ્કાર વધી વધીને તેમાંથી આવું મજાનું ધર્મરૂપી આંબાનું ઝાડ ઊગી નીકળશે ને તેના મધુરા
આનંદદાયી ફળ ખાતાં ખાતાં આપણે મોક્ષમાં જઈશું.
• બાળકોમાં આવા સંસ્કાર રોપવા માટે આપણો “બાલવિભાગ” છે.
जय जनन्द्र

PDF/HTML Page 44 of 58
single page version

background image
બાલવિભાગનું આંબાનું ઝાડ


















આત્મધર્મના બાલવિભાગદ્વારા હજારો બાળકોમાં નાનપણથી જે ધર્મસંસ્કારના
બીજડા રોપાય છે તે આગળ વધીને એક મોટા ઝાડની જેમ ફાલશે ને સમ્યગ્દર્શનથી
માંડીને મોક્ષ સુધીનાં મધુરા ફળ આપશે. આવી ઉત્તમ ભાવનાના પ્રતીક તરીકે આ
આમ્રવૃક્ષ પસંદ કર્યું છે. મને ખાતરી છે કે આ આંબાની કેરી બધાય બાળકોને ખૂબ જ
ભાવશે. આનંદથી ખાવ.

PDF/HTML Page 45 of 58
single page version

background image
: પ્ર. શ્રાવણ : ૨૪૯૨ આત્મધર્મ : ૪૧ :
વાં...ચ...કો સા...થે વા...ત...ચી...ત
(વાંચકોના વિવિધ વિચારોને વ્યક્ત કરતો, જિજ્ઞાસુઓનો પ્રિય વિભાગ)
“વાંચકો સાથે વાતચીત” નો આ વિભાગ વાંચતાં, જાણે કે એક હજાર સાધર્મી
બાળકો ભેગા બેસીને ધર્મચર્ચા કરતા હોઈએ–એવી મજા આવે છે.”
“વાંચકો સાથે વાતચીત’ નો આ વિભાગ એ તો બાલવિભાગના બાળકોની
જ્ઞાનગોષ્ઠી છે...તેમાં વિધવિધ અનેક જાતની વાનગી હોય છે.”
* આ વિભાગ જિજ્ઞાસુ પાઠકોને એટલો બધો પ્રિય છે કે તેને માટેના સેંકડો
પત્રો અને પ્રશ્નોનો સતત ધસારો ચાલુ રહે છે, એટલે આ વિભાગના કામકાજનું ખૂબ
દબાણ રહે છે; તે દબાણ જરા હળવું કરવા માટે જિજ્ઞાસુ પાઠકોને (ખાસ કરીને
બાલવિભાગના ઉત્સાહી સભ્યોને) વિનંતિ કરવાની કે હમણાં પર્યુષણ સુધી ખાસ જરૂર
વગર નવા પ્રશ્નો મોકલશો નહિ. જો કે આ વિભાગ તો ચાલુ જ રહેશે; પણ તેમાં આ
મહિનાનો જે સ્ટોક વધેલ છે તે પૂરો કરીશું.
પ્ર
– આત્માની ઓળખાણનો સરળ ઉપાય શું? (હંસાબેન, બોરીવલી)
– સાચી આત્મજિજ્ઞાસાપૂર્વક જ્ઞાનીઓની છાયામાં રહેવું તે.
પ્ર
– જે ભગવાન થાય તેના ઘરના બધા માણસો પણ ભગવાન થાય જ તે
ખરું?
– એવો કોઈ નિયમ લાગતો નથી.
પ્ર
– અમને નાના બાળકોને જ્ઞાન જલ્દી થાય એવો માર્ગ જણાવશો? (નં. ૩૬૯)
– આત્માનો પ્રેમ અને જિજ્ઞાસા ખૂબ વધારવી અને જ્ઞાની–ધર્માત્માનું ખૂબ
બહુમાન કરવું. તથા આત્માના જ્ઞાનથી જ હું સુખી થઈશ, ને બીજી કોઈ રીતે સુખ નહિ
મળે–એવા વિચાર કરીને તેનો ઉદ્યમ કરવો.–એટલે જલ્દી જ્ઞાન થશે. (જ્ઞાનની
જિજ્ઞાસા–નો તમારો પ્રશ્ન સારો છે.)
પ્ર
– આત્માનું આ બધું શા માટે સમજવું? (નં. ૪૪૯)
– ચારગતિના ભવદુઃખથી છૂટવા માટે ને મોક્ષસુખ પામવા માટે.
પ્ર
– આવું સમ્યગ્દર્શન આત્માને કઈ ઉંમરે ને કઈ દશામાં પ્રગટે? (નં. ૪૪૯)

PDF/HTML Page 46 of 58
single page version

background image
: ૪૨ : આત્મધર્મ : પ્ર. શ્રાવણ : ૨૪૯૨
– આપણા બાલવિભાગના હજાર ઉપરાન્ત સભ્યોમાંથી મોટાભાગના
સભ્યોની ઉંમર સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ કરવા જેવડી થઈ ગઈ છે; માટે હવે ઘડીનાય વિલંબ
વગર તેનો ઉદ્યમ કરવા માંડીએ. ધ્યાનદશામાં તે પ્રગટે છે. (ધ્યાનનું સ્વરૂપ પહેલાં
જ્ઞાની પાસેથી શીખવું જોઈએ.)
પ્ર
નિર્જરાતત્ત્વમાં અજ્ઞાનીની ભૂલ શું છે?
– આત્માના જે ભાવથી કર્મની નિર્જરા થાય છે તે ભાવને ઓળખે નહિ ને
બીજા ભાવથી કર્મની નિર્જરા થવાનું માને, અથવા સમ્યગ્દર્શન વગર કર્મની નિર્જરા
થવાનું માને તો તેને નિર્જરાતત્ત્વમાં ભૂલ છે. (અહીં મોક્ષના કારણરૂપ નિર્જરાની વાત
છે એમ સમજવું.) વળી નિર્જરાના કારણરૂપ જે તપ છે તે સુખરૂપ છે તેને બદલે તેને જે
દુઃખરૂપ માને તેને પણ નિર્જરાતત્ત્વમાં ભૂલ છે. નિર્જરાનું કારણ સમ્યકત્વાદિ શુદ્ધભાવ
છે, ને રાગ તો બંધનું કારણ છે, તેને બદલે રાગને નિર્જરાનું કારણ માને તો તેને પણ
નિર્જરાતત્ત્વમાં ભૂલ છે,–બંધના કારણને તેણે નિર્જરાનું કારણ માન્યું.
પ્ર
– અનુભવ કરવાનો અવસર ક્્યો? (એક જિજ્ઞાસુ)
– અત્યારે હમણાં જ.
પ્ર
– વાંચન–શ્રવણ ઘણાં કરવા છતાં સમ્યકત્વનો અનુભવ કેમ થતો નથી? નં. ૪૪૯બ)
– શાસ્ત્રોમાં ને જ્ઞાનીના ઉપદેશમાં જે પ્રમાણે કહ્યું છે તે પ્રમાણે પોતે કરતો
નથી માટે; જ્ઞાનીના કહેવા પ્રમાણે જો પોતે અંતરમાં કરે તો જરૂર અનુભવ થાય.
પ્ર
– આપ તો સમ્યગ્દર્શન ઉપર ખુબ જ ભાર મુકો છો, અને એનાં વગર બધું
થોથાં છે એમ કહો છો–પરંતુ જ્યાં સુધી સમ્યગ્દર્શન ન પામીએ ત્યાંસુધી શુભભાવ
આદરવો–એમ ઉપદેશ કેમ આપતા નથી?
– ભઈલા! તમે આ આખોય પ્રશ્ન સમ્યગ્દર્શન પુસ્તક ૩ પાનું ૨૩ માંથી
(અથવા તો આત્મધર્મમાંથી) જોઈ જોઈને ઉતાર્યો છે; તો તેનો જવાબ પણ આપ
ત્યાંથી જ જોઈ લેશોજી! (સમ્યગ્દર્શન ભાગ ૧–૨–૩ એ ત્રણે પુસ્તકો કુલ છ રૂપિયાની
કિંમતના માત્ર બે રૂા. માં અપાય છે, ને તે ઉપરાંત સાથે બે સખીનું પુસ્તક ભેટ મળે છે.)
અમે બાલવિભાગનાં બાળ, અમે જિનવરનાં સન્તાન;
અમને ગમે નહિ સંસાર, અમારે જાવું પેલે પાર.
(નિરંજનકુમાર)
પ્ર
– અરિહંત ભગવાન ક્્યાં બિરાજે છે? (નં. ૭૮૭)
– પાંચ મહાવિદેહક્ષેત્રમાં આઠ લાખ જેટલા અરિહંત ભગવંતો બિરાજે છે.
પ્ર
– જીવને સમ્યગ્દર્શન–સમ્યગ્જ્ઞાન–સમ્યક્ચારિત્ર ક્્યારે થાય છે? (નં. ૭૮૭)

PDF/HTML Page 47 of 58
single page version

background image
: પ્ર. શ્રાવણ : ૨૪૯૨ આત્મધર્મ : ૪૩ :
– નિજસ્વરૂપને જાણીને તેમાં લીન થાય ત્યારે.
પ્ર
– શું કરવાથી ધર્મમાં લાગણી વધે? (નં. ૧૧૩૪)
– ધર્માત્માનો સંગ કરવાથી, તથા આત્મહિતની જિજ્ઞાસા વધારવાથી;
પ્ર
નવતત્ત્વોમાં હેય જ્ઞેય, ઉપાદેય કેટલા? (નં. ૪૪૯ બી)
– નવે તત્ત્વો જ્ઞેય;
શુદ્ધ જીવ ઉપાદેય, તથા પર્યાય અપેક્ષાએ સંવર–નિર્જરા ને મોક્ષ ઉપાદેય;
આસ્રવ–બંધ–પુણ્ય–પાપ તે ચારે હેય;
કુમારપાળ જૈન રાજકોટ (નં. ૭પ૮) પૂછે છે–
“એકરૂપ અભેદ આત્મવસ્તુ નિરપેક્ષ છે, અને તેની રુચિ કરવી તે પણ પરથી ને રાગથી
નિરપેક્ષ છે” એમ અંક ૨૭૩ની તત્ત્વચર્ચામાં લખેલ છે, તેનો અર્થ શું થાય છે તે સમજાવશો.
– ભાઈશ્રી, જેમ આત્મવસ્તુનો એકરૂપ સ્વભાવ તે કોઈ બીજાને કારણે થયેલો કે
ટકેલો નથી, સ્વત: પોતાથી છે; તેમ તે શુદ્ધ આત્મસ્વભાવની રુચિ–જ્ઞાન–અનુભવ તે પણ
કોઈ બીજાથી કે રાગથી થતા નથી પણ સ્વત: પોતાના આત્માના આશ્રયે જ થાય છે. આત્મા
સામે જોયે તે થાય છે, પર સામે જોયે થતા નથી; આ રીતે આત્મા સિવાય બીજાની અપેક્ષા
તેમાં ન હોવાથી તે નિરપેક્ષ છે. નિરપેક્ષ એટલે આત્મસાપેક્ષ. (વિશેષ સમજવા માટે તમારા
ગામના મુમુક્ષુ મંડળના વાંચનમાં વડીલ સાધર્મીઓ પાસેથી સમજી લેશો.)
પ્રકાશ જે. જૈન મોરબી (નં. ૧૩૯) પૂછે છે–
(૧) પ્ર
– સૂર્ય અને ચંદ્ર જૈનધર્મની દ્રષ્ટિએ શું છે?
– આપણને જે દેખાય છે તે એક જાતની પૃથ્વી છે; તેની અંદર જ્યોતિષી દેવોના
ઈન્દ્રો (સૂર્ય ને ચંદ્ર) રહે છે. તે ઈન્દ્રો જિનેન્દ્રદેવના ભક્ત છે. ત્યાં જિનમંદિર પણ છે.
(૨) પ્ર
– પૃથ્વી એ જૈનધર્મની દ્રષ્ટિએ શેમાંથી ઉત્પન્ન થઈ છે?
– પૃથ્વી ઉત્પન્ન થઈ નથી, અનાદિની છે; તેમાં કાળઅનુસાર અમુક ફેરફાર થયા
કરે છે.
(૩) પ્ર
– જિનેન્દ્રભગવાનની મૂર્તિ નજરે પડે ત્યારે આપણે શું બોલવું જોઈએ?
– જિનેન્દ્રભગવાનના ગુણગાન સંબંધી કંઈ પણ બોલી શકાય. જિનેન્દ્ર
ભગવાનના દર્શનની અનેક સ્તુતિઓ આવે છે.
(૪) પ્ર
– જૈનધર્મના બીજા કોઈ નામો છે?
– હા; જૈનધર્મના બીજા એટલા બધા ગુણવાચક નામો છે કે આપણા આત્મધર્મના
બધાય પાનાં ભરી દઈએ તો પણ પૂરા ન થાય. જેમકે–જૈનધર્મ એટલે વીતરાગીધર્મ,
રત્નત્રયધર્મ, મોક્ષનો માર્ગ, શુદ્ધ ઉપયોગ, આત્માનો ધર્મ, સર્વજ્ઞનો ધર્મ, અનેકાન્ત ધર્મ, અરિ–

PDF/HTML Page 48 of 58
single page version

background image
: ૪૪ : આત્મધર્મ : પ્ર. શ્રાવણ : ૨૪૯૨
હંતોનો પંથ, મોહ–ક્ષોભ વગરનો ભાવ, સામ્યભાવ, અતીન્દ્રિય સુખ, પરમ આનંદ,
સ્વાનુભૂતિ; વગેરે.
* શર્મિષ્ઠાબેન (નં. ૨૩૮) પૂછે છે કે– ‘ભગવાન ક્્યાં રહે છે?’
સિદ્ધભગવંતો લોકાગ્રે રહે છે; અરિહંત ભગવાન અત્યારે વિદેહક્ષેત્રમાં વસે છે; ને
ચૈતન્યભગવાન આપણા દરેકના આત્મામાં રહે છે; એ ભગવાનને ઓળખતાં આપણે
ભગવાન થઈશું...ને ઉપર જઈને સિદ્ધભગવંતોની સાથે આનંદથી રહીશું.
* જેતપુરથી મુકેશ જૈન (સ. નં. ૧૮પ) લખે છે–
‘જેમ નાનું બાળક પોતાની માની રાહ જુએ, જેમ ખેડુત વરસાદની રાહ જુએ, જેમ
મારા જેવા બાલમિત્રો પોતાના પ્રશ્નના જવાબની રાહ જુએ, તેમ હું આપણા આત્મધર્મની
રાહ જોઈ રહ્યો હતો. આખરે અષાડ માસનો અંક હાથમાં આવ્યો ને તેમાં મારા પ્રશ્નનો
જવાબ વાંચીને ઘણો જ આનંદ થયો. આ વિભાગદ્વારા આપ બાલમિત્રો સાથે ગાઢ દોસ્તી
બાંધી રહ્યા છો. અને રોકેટની ઝડપે આત્મધર્મનો અત્યારે વિકાસ થઈ રહ્યો છે.’
દોસ્ત! આપણે કાંઈ ચંદ્ર સુધી નથી જવું, આપણે તો ઠેઠ મોક્ષ સુધી પહોંચવું છે;
એટલે આપણે તો રોકેટ કરતા ય ઘણી વધુ ઝડપે ‘આત્મ–ધર્મ’ નો વિકાસ કરવાનો છે.
રોકેટવાળા ચંદ્ર સુધી પહોંચે ત્યાર પહેલાં આપણે મોક્ષના અડધા રસ્તે તો પહોંચી જવાનું છે.
* અકલંકકુમાર (સ. નં. ૧૪૪) નાં પ્રશ્નો–
(૧) પુદ્ગલદ્રવ્ય આંખેથી દેખાય?
એકલું છૂટું પુદ્ગલદ્રવ્ય (પરમાણુ) આંખેથી દેખાય નહિ, પણ ઘણા પુદ્ગલદ્રવ્ય
ભેગા મળીને સ્થૂળ સ્કંધ થયો હોય તો આંખેથી દેખાય.
(૨) એક માણસને આંખો નથી, તો તે દેખે કે નહિ?
હા, તેને જે જે પ્રકારનું જ્ઞાન થાય તે તે પ્રકારને લગતો દર્શનઉપયોગ થાય છે, તે
અપેક્ષાએ દેખવું કહી શકાય. (દેખવું એટલે આંખથી દેખવું–એવો અર્થ અહીં ન સમજવો.)
(૩) જગતમાં કયું દ્રવ્ય મોટું?
જે બધા દ્રવ્યોને જાણે તે. (અથવા ક્ષેત્ર અપેક્ષાએ આકાશ મોટું, ને ભાવઅપેક્ષાએ
આપણે મોટા.)
(૪) નાના અને મોટામાં આત્મા નાના–મોટા હોય કે કેમ?
–ના;
* સભ્ય નં. ૨૩૯ (સાબલી) પૂછે છે–
પ્ર. –મુક્ત જીવ ક્્યાં રહે?
ઉ. –લોકમાં સૌથી ઊંચે.
પ્ર. –અમે ખોરાકથી જીવીએ છીએ?

PDF/HTML Page 49 of 58
single page version

background image
: પ્ર. શ્રાવણ : ૨૪૯૨ આત્મધર્મ : ૪પ :
– હા, દરેક જીવ જ્ઞાનરૂપી ખોરાકથી જ જીવે છે. જ્ઞાનરૂપી ખોરાક વગર કોઈ જીવ
જીવી ન શકે.
પ્ર
– જીવ દુઃખી કેમ છે?
– સુખના દરિયામાં ડુબકી નથી મારતો માટે.
* મહેસાણાથી જયેશ જૈન (નં. ૪૬૨) પૂછે છે–
મેરૂપર્વત ક્્યાં આવ્યો? તેના ઉપર શું છે?
મેરૂપર્વત પાંચ છે. એક જંબુદ્વીપમાં, બે ધાતકીખંડદ્વીપમાં તથા બે પુષ્કરદ્વીપમાં;
આપણા જંબુદ્વીપનો જે મેરુ છે તેનું નામ સુદર્શન મેરુ છે; તે અહીંથી ઉત્તરદિશામાં લગભગ
પ૦, ૦૦૦ પચાસહજાર યોજન દૂર છે. (૧ યોજન=લગભગ પ૦૦૦ માઈલ) તે મેરુ–પર્વત
એક લાખ જોજન ઊંચો છે. દરેક મેરુ ઉપર ૧૬–૧૬ જિનમંદિરો છે, દરેક મંદિરમાં ૧૦૮
રત્નમય જિનપ્રતિમાઓ છે. નંદનવન પણ આ મેરૂપર્વતોમાં જ છે. મેરુપર્વતની–શોભાનો ને
તેના વૈભવનો કોઈ પાર નથી. શાસ્ત્રોમાં તો એનું ઘણું વર્ણન છે. નંદીશ્વરની પૂજાના
પુસ્તકમાં પંચમેરુની પણ પૂજા છે તે વાંચશો અથવા આદિ પુરાણમાં વાંચશો તો વિશેષ ઘણું
જાણવાનું મળશે. મેરૂપર્વત ઉપર તીર્થંકર ભગવંતોનો જન્માભિષેક થાય છે–તેથી મહાનતીર્થ
તરીકે જગતમાં તેનો મહિમા પ્રસિદ્ધ છે. મેરુપર્વતની દક્ષિણે આપણું આ ભરતક્ષેત્ર છે, સામી
બાજુએ (ઉત્તર તરફ) આપણા જેવું ઐરાવતક્ષેત્ર છે; મેરુની પૂર્વ અને પશ્ચિમ બંને બાજુ
વિદેહક્ષેત્ર છે. પૂર્વ તરફના વિદેહમાં સીમંધર અને યુગમંધર તીર્થંકરો અત્યારે બિરાજે છે;
પશ્ચિમ તરફના વિદેહમાં બાહુ તથા સુબાહુ તીર્થંકરો બિરાજે છે. આ રીતે આપણા જંબુદ્વીપમાં
અત્યારે ૪ તીર્થંકરભગવંતો વિચરી રહ્યા છે; બીજા દ્વીપમાં ૮ તથા ત્રીજા દ્વીપમાં ૮ એમ કુલ
૨૦ તીર્થંકર ભગવંતો હાલ બિરાજમાન છે. તેમને તથા પંચમેરુ તીર્થને નમસ્કાર હો.
* સભ્ય નં. ૮૭પ મુંબઈથી લખે છે કે– “આત્મધર્મમાં ઋષભદેવની કથાથી મને બહુ
આનંદ થયો. તેમાં સિંહ–વાંદરો–નોળિયો ને ભૂંડ તે ચારેને જાતિસ્મરણ થયું તથા સમ્યગ્દર્શન
પામ્યા–તે વાંચીને બહુ જ આનંદ થયો. તેમ આપણે પણ ધર્મ કરવો જોઈએ. મુનિરાજના
પ્રવચનમાં સિંહ–વાંદરો–નોળિયો ને ભૂંડને જેવો રસ પડ્યો તેવો રસ આપણને પડવો
જોઈએ.”
સભ્ય નં. ૨૪૧ પૂછે છે–
“આ આત્મધર્મમાં (ઋષભદેવ ચરિત્રમાં) દિગંબર સાધુના સરસ ચિત્રો જોઈને મને
પણ એમ ભાવ જાગે છે કે આવા મુનિવર ક્્યાં વસતા હશે?–તે અમને જણાવો.”
ભૈયા, બહુત અચ્છી ભાવના હૈ તુમ્હારી; ચિત્રોમાં જે મુનિરાજો છે તે વિદેહક્ષેત્રથી
પધારેલા મુનિરાજ છે–ખાસ સમ્યગ્દર્શન પમાડવા માટે જ તેઓ ભોગભૂમિમાં આવ્યા

PDF/HTML Page 50 of 58
single page version

background image
: ૪૬ : આત્મધર્મ : પ્ર. શ્રાવણ : ૨૪૯૨
હતા; એવા ઘણાય મુનિરાજ (કરોડો) અત્યારે વિદેહક્ષેત્રમાં વિચરી રહ્યા છે ને મોક્ષમાર્ગને
સાધી રહ્યા છે, તથા દિવ્ય ઉપદેશવડે ઘણાય જીવોને ધર્મ પમાડે છે. એવા કોઈ મુનિરાજના
દર્શન થાય અથવા તો આપણા ભરતક્ષેત્રમાં જ એવા કોઈ મુનિરાજ પાકે–તો આપણા મહાન
ભાગ્ય! પરંતુ ભાઈશ્રી, એવા મહા મુનિરાજના વિરહમાં છોટા મુનિરાજ સમાન સમ્યગ્દ્રષ્ટિ
ધર્માત્માઓના દર્શનથી પણ આપણે પરમ હર્ષ અને સંતોષ માનવો જોઈએ; તેમના પવિત્ર
ઉપદેશથી પણ સમ્યક્ત્વ પમાય છે, ને એવા ધર્માત્મા જોવા હોય તો તમે સોનગઢ આવજો.
સમ્યક્ત્વની ભાવનાથી બાલવિભાગના એક સભ્ય લખે છે કે ભાઈ, ગમે તેટલી
કિંમત આપવી પડે તે આપીને પણ મારે સમ્યક્ત્વ જોઈએ.
બહેન, તમારી ભાવના પ્રશંસનીય છે; પરંતુ સમ્યકત્વની કિંમત બહારની કોઈ વસ્તુ
વડે થઈ શકે નહિ. આખા જગતના કિંમતીમાં કિંમતી બધા હીરા–માણેક–રત્નો ભેગા કરો
તોપણ તેના વડે સમ્યકત્વરત્નની કિંમત થઈ શકે નહિ. સમ્યક્ત્વરત્નની પ્રાપ્તિ કરવી હોય તો
તેની ખરી કિંમત જાણવી જોઈએ ને તે કિંમત આપવી જોઈએ. સમ્યક્ત્વ જોઈએ તો તેની
કિંમત એ છે કે આત્માની અતિ તીવ્ર રુચિ–પ્રીતિ–લગની કરીને તેને અનુભવવાનો જોસદાર
પ્રયત્ન દિનરાત કરવો.–આટલી કિંમત ભરનારને સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ જરૂર થાય છે.
– (૧) આત્મપ્રાપ્તિની ખરી જિજ્ઞાસાપૂર્વક અંતરમાં જ્ઞાન ને રાગના ભેદજ્ઞાનના
વારંવાર અભ્યાસવડે ગ્રંથીભેદ થાય.
(૨) પરમ પ્રીતિપૂર્વક તેમાં જાગૃતિ અને વારંવારના અભ્યાસરૂપ ઉદ્યમ વડે ધર્માત્મા
પોતાના રત્નત્રયની રક્ષા કરે છે.
(૩) સમયસારના પાને–પાને ગ્રંથીભેદનું વર્ણન ભરેલું છે. છતાં આપે પાનું પૂછયું
તો–ગાથા ૭૧–૭૨, ગા. ૧૪૪, ગાથા ૧૮૧–૮૨–૮૩ તથા ગા. ૨૯૪માં ભેદજ્ઞાનનું વિશેષ
વર્ણન છે. (બધી ગાથા ઉપરનાં કલશ પણ ભેગાં વાંચશો.)
* રમેશચંદ્ર બી. જૈન (વડાસણ)
તમે મોકલેલ કોયડો જરાક સુધારીને આ અંકમાં આપ્યો છે.
* સ્વીટ્ઝરલેન્ડમાં વસતા શ્રી દક્ષાબેન ન્યાલચંદ શાહ (મલુકચંદભાઈના પૌત્રી) –કે
જેઓ બાલવિભાગના હજાર ઉપરાંત સભ્યોમાંથી પરદેશમાં વસતા એક જ સભ્ય છે–તેઓ
જન્મદિવસે બાલવિભાગ તરફથી મળેલા સન્દેશના જવાબમાં લખે છે કે–“મારા ૧૮મા
જન્મદિવસે બાલવિભાગ તરફથી જે ઉત્તમ શુભેચ્છા તથા ભેટ (ફોટા) મળ્‌યા તે સ્વીકારતાં
ઘણો આનંદ થયો ને તે બદલ ઘણો ઘણો

PDF/HTML Page 51 of 58
single page version

background image
: પ્ર. શ્રાવણ : ૨૪૯૨ આત્મધર્મ : ૪૭ :
આભાર. બાલવિભાગને નાનકડી ભેટ તરીકે હું ૧૯ પૌંડ (લગભગ ૪૦૦ રૂપિયા) મોકલું છું
–તે સ્વીકારશોજી. અને સોનગઢમાં રહેલ તેના મધુર સંભારણા સહિત પૂ. ગુરુદેવને, પૂ.
બેનશ્રી–બેનને તથા બીજા બધા મુમુક્ષુઓને વંદન.” (મૂળ પત્ર ઈંગ્લીશમાં છે.)
* “જ્યારે આત્મધર્મ આવે છે ત્યારે અમે અત્યંત ઉલ્લાસમાં આવી જઈએ છીએ;
અને આત્મધર્મ વાંચવા માટે તત્પર થઈ જઈએ છીએ. અમારા જેવા બાળકોને માટે પ્રભુના
પ્રતાપે સુંદર રીતે અભ્યાસ કરવાની આ તક મળી છે. તેનો લાભ બધા ઊઠાવીએ–એવી
અમારી આશા છે.”
– લી. નીલાબેન ત્રિકમલાલ (નં. ૮૨૨)
“આપે મોકલેલ કુંદકુંદ ભગવાનનો ફોટો તથા જન્મદિવસનું કાર્ડ મળતાં ખૂબખૂબ
આનંદ થયો...સૌને હર્ષપૂર્વક તે બતાવ્યું, ભગવાનના ફોટાની અમૂલ્ય ભેટ અચાનક મળતાં
આનંદ તો થાય જ ને!”
– લી. ચારૂબાળા જૈન (નં. ૮૧૪)
• કોઈકોઈ સભ્યો હજી ‘દર્શનકથા’ પુસ્તક ભેટ મોકલવા લખે છે; તો જણાવવાનું
કે ૬૦૦ પુસ્તકો ભેટ આપવાનાહતા તે અપાઈ ગયા છે. હવે તે પુસ્તકો ભેટ અપાતા નથી.
સ્વાધ્યાય મંદિરના પુસ્તકવિભાગમાં તે મળી શકે છે. કિંમત પ૦ પૈસા છે.
ચોરીવાડથી (સ. નં. ૩૩૪) તથા પ્રાંતીજથી (સ. નં. ૩૦૧) અને બીજા ઘણાય
સભ્યો લખે છે કે–
આત્મધર્મમાં બાલવિભાગ શરૂ થયો તેથી અમને ઘણો જ લાભ થયો છે, કારણ કે
પહેલાં અમે આત્મધર્મ વાંચતા ન હતા, પણ હવે તો દર મહિને તેની રાહ જોઈએ છીએ ને
વાંચીએ છીએ.
વઢવાણના (સ. નં. ૨૨૪) લખે છે–આત્મધર્મનો બાલવિભાગ એ ખરેખર બાળકોને
સાચા રસ્તે લઈ જનાર આશીર્વાદરૂપ એક ભાગ છે.
કે. કા. જૈન–મોરબી; પંચપરમેષ્ઠી–સૂચક આપનું લખાણ મળ્‌યું; લખાણ ભાવવાહી છે,
પરંતુ ભાષાશૈલી નાના બાળકોને જરા અઘરી પડે તેવી લાગવાથી, તેના ઉપરથી તેવી શૈલીની
રચના કરીને બાલવિભાગમાં આપેલ છે. આપની બાલવિભાગ પ્રત્યેની લાગણીઓ બદલ
આભાર. (વધુ માટે જુઓ પૃષ્ઠ નં. પ૧)
“સભ્ય નંબર એક હજાર!”
બાલમિત્રો! તમને જાણીને આનંદ થશે કે આપણા બાલવિભાગની સભ્ય
સંખ્યા એક હજારનો અંક વટાવીને ઝડપથી આગળ વધી રહી છે. અગાઉ વિચારી
રાખ્યા મુજબ સભ્ય નંબર એક હજાર (૧૦૦૦) ને સુંદર ફોટોફ્રેમ સંપાદક તરફથી
ભેટ મોકલવામાં આવી છે.

PDF/HTML Page 52 of 58
single page version

background image
: ૪૮ : આત્મધર્મ : પ્ર. શ્રાવણ : ૨૪૯૨
નંદીશ્વર અષ્ટાહ્નિકા:– દરમિયાન શ્રી જિનેન્દ્રસહસ્ર–અષ્ટોત્તરનામ–
મંડલવિધાનપૂજન ઘાટકોપરના પુષ્પાબેન દોશી તરફથી થયું હતું. સોનગઢમાં આ
પૂજનવિધાન ત્રીજીવાર થયું. આ પૂજનમાં ૧૦૦૮ ગુણવાચક નામો દ્વારા ત્રિકાલવર્તી
તીર્થંકરોનું પૂજન કરવામાં આવે છે. વિધાન દશ દિવસ ચાલ્યું હતું ને અષાડ વદ બીજે જિનેન્દ્ર
અભિષેકપૂર્વક પૂર્ણાહૂતિ થઈ હતી.
બાહુબલી અભિષેક:– શ્રવણબેલગોલ (મૈસુર) ના સુપ્રસિદ્ધ બાહુબલી–
ગોમટેશ્વર ભગવાનના પ૭ ફૂટ ઊંચા પ્રતિમાજીનો અભિષેક આવતી સાલમાં તા. ૧–૧–
૬૭ના રોજ થવાનું નક્કી થયું છે. તેની સ્તંભપ્રતિષ્ઠા તા. ૨પ–૮–૬૬ તથા નાંદીમંગલ વગેરે
વિધાન તા. ૧૮–૧૨–૬૬ના રોજ છે. (લગભગ તેર વર્ષ બાદ આ મહાઅભિષેક થઈ રહ્યો છે.)
પંચપરમેષ્ઠી
નાદિ અજ્ઞાન ટાળવા,
सिદ્ધપદને સાધવા,
ત્મસ્વરૂપને અનુભવું,
પયોગને ત્યાં લીન કરું,
साધુ થઈને સિદ્ધ બનું.
બંધુઓ, પાંચ લીટીમાં કેવી મજાની ભાવના છે! હવે આ પાંચ લીટીમાંથી આપણે
પંચપરમેષ્ઠીને શોધી કાઢવાના છે. (ન જડે તો આ અંકમાં બીજે ક્્યાંક જવાબ છાપેલ છે
તેમાંથી શોધી કાઢો.)



અમદાવાદમાં શ્રી રસિકલાલ મણિલાલના ધર્મપત્ની નિર્મળાબેન તે (ધરમચંદ
જગજીવન માસ્તરની બહેન) તા. ૬–૭–૬૬ના રોજ સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. મૃત્યુ અગાઉ તેઓ
દેવ–ગુરુનું તથા સોનગઢનું સ્મરણ કરતા હતા. તેઓ કોઈ કોઈવાર સોનગઢ આવીને પણ
લાભ લેતા અને અમદાવાદમાં પણ વાંચન વગેરેમાં જતા હતા. તેઓ દેવગુરુધર્મની ભક્તિમાં
આગળ વધીને આત્મશાંતિ પામો.
ગમે તેવા પ્રસંગે હે જીવ! ધૈર્ય અને વૈરાગ્યનું બળ ટકાવી રાખજે. ધૈર્ય
રાખીશ તો માર્ગ શોધવામાં તારી બુદ્ધિ પણ તેને સાથ આપશે. પણ જો
ગભરાઈને ધૈર્ય ગુમાવીશ તો તારી બુદ્ધિ પણ તને સાથે નહિ આપે.

PDF/HTML Page 53 of 58
single page version

background image
: પ્ર. શ્રાવણ : ૨૪૯૨ આત્મધર્મ : ૪૯ :
બાલવિભાગના નવા સભ્યોનાં નામ (પાનું ૩૬થી ચાલુ)
૧૦૬૪ રમણીકલાલ કસ્તુરચંદ જૈન કલોલ ૧૦૯૪ અશ્વીનકુમાર હીરાલાલ જૈન કલોલ
૧૦૬પ રમેશચંદ્ર વાડીલાલ જૈન સરડોઈ ૧૦૯પ બીપીનચંદ્ર રામચંદ જૈન નરસીંહપુરા
૧૦૬૬ ચીનુભાઈ સોમચંદ જૈન રણાસણ ૧૦૯૬ દિલીપકુમાર નવનીતરાય જૈન આમોદ
૧૦૬૭ સુરેશચંદ્ર વાડીલાલ જૈન મોરબી ૧૦૯૭ સુરેશચંદ્ર મણીલાલ જૈન સોજીત્રા
૧૦૬૮ મહેશચંદ્ર રતીકાન્ત જૈન અંકલેશ્વર ૧૦૯૮ હર્ષદકુમાર બળવંતરાય જૈન ડલકા
૧૦૬૯ વિનોદચંદ્ર તલકચંદ જૈન ભેટાલી ૧૦૯૯ અરવિંદકુમાર પુનમચંદ જૈન જહેર
૧૦૭૦ મહેન્દ્રકુમાર રેવચંદ જૈન સણોદ ૧૧૦૦ જિનેન્દ્રકુમાર જયંતિલાલ જૈન જહેર
૧૦૭૧ મહેન્દ્રકુમાર પુંજાલાલ જૈન લીંબોઈ ૧૧૦૧ કાંતિલાલ બાબુલાલ જૈન ઝાંબુડી
૧૦૭૨ વસ્તુપાલ સાકળચંદ જૈન મીંયાગામ ૧૧૦૨ વિનોદચંદ છોટાલાલ જૈન ફતેપુર
૧૦૭૩ વિજયકુમાર જશવંતલાલ જૈન જહેર ૧૧૦૩ કુસુમબેન વિનોદચંદ જૈન ફતેપુર
૧૦૭૪ અશ્વીનકુમાર નેમચંદ જૈન નરસીહપુરા ૧૧૦૪ નીતાબેન વિનોદચંદ જૈન ફતેપુર
૧૦૭પ જયંતિલાલ ધર્મચંદ જૈન ઈડર ૧૧૦પ રૂપાબેન જૈન રાંચી
૧૦૭૬ વિનોદચંદ ધરમચંદ જૈન ઈડર ૧૧૦૬ નવનીતચંદ્ર નવલચંદ જૈન મોરબી
૧૦૭૭ ચંપકલાલ પુનમચંદ જૈન સલાલ ૧૧૦૭ મુકુંદરાય નવલચંદ જૈન મોરબી
૧૦૭૮ મહેન્દ્રકુમાર પુનમચંદ જૈન સલાલ ૧૧૦૮ દિનેશકુમાર નવલચંદ જૈન મોરબી
૧૦૭૯ જયકુમાર સાકળચંદ જૈન ઈડર ૧૧૦૯ જગદિશ હિંમતલાલ જૈન મોરબી
૧૦૮૦ નરેન્દ્રકુમાર નાથાલાલ જૈન ઈડર ૧૧૧૦ ભીખાલાલ સોમચંદ જૈન લખતર
૧૦૮૧ જિતેન્દ્રકુમાર રાયચંદ જૈન નરસીહપુર ૧૧૧૧ નરેશકુમાર મીઠાલાલ જૈન જંત્રાલ
૧૦૮૨ સુરેશકુમાર કસ્તુરચંદ જૈન જહેર ૧૧૧૨ અરૂણા પ્રાણલાલ જૈન કયુંગામ?
૧૦૮૩ પુષ્પવદન કસ્તુરચંદ જૈન જહેર ૧૧૧૩ સુનીલ પ્રાણલાલ જૈન કયુંગામ?
૧૦૮૪ શૈલેશકુમાર સુમનચંદ્ર જૈન કેરવાડા ૧૧૧૪ વિનોદરાય અમૃતલાલ જૈન મુંબઈ
૧૦૮પ સુરેશચંદ્ર બાદરરાય જૈન સુદાસણા ૧૧૧પ વીણાબેન અમૃતલાલ જૈન મુંબઈ ૯
૧૦૮૬ અશ્વીનકુમાર નગીનદાસ જૈન સુણદા ૧૧૧૬ કીર્તિકુમાર રમણલાલ જૈન નવા
૧૦૮૭ શીરીષકુમાર જયંતિલાલ જૈન જહેર ૧૧૧૭ પ્રફૂલકુમાર બાબુલાલ જૈન સનાવદ
૧૦૮૮ સુમતિલાલ ધુલજીભાઈ જૈન સંતરામપુર ૧૧૧૮ યોગેશકુમાર મહેન્દ્રકુમાર જૈન જમશેદપુર
૧૦૮૯ નરેન્દ્રકુમાર ચંદુલાલ જૈન સોજીત્રા ૧૧૧૯ જગદીશ જમનાદાસ જૈન રાજકોટ
૧૦૯૦ સનતકુમાર ભગવાનદાસ જૈન સંતરામપુર ૧૧૨૦ ભોગીલાલ જમનાદાસ જૈન રાજકોટ
૧૦૯૧ રાજેન્દ્રકુમાર જયંતિલાલ જૈન અમદાવાદ ૧૧૨૧ કિશોર જમનાદાસ જૈન રાજકોટ
૧૦૯૨ જયંતિલાલ કસ્તુરચંદ જૈન કલોલ ૧૧૨૨ કિરીટ જમનાદાસ જૈન રાજકોટ
૧૦૯૩ વિનોદરાય હીરાલાલ જૈન કલોલ ૧૧૨૩ હીરાબેન જમનાદાસ જૈન રાજકોટ

PDF/HTML Page 54 of 58
single page version

background image
: પ૦ : આત્મધર્મ : પ્ર. શ્રાવણ : ૨૪૯૨
૧૧૨૪ દિવ્યાબેન જમનાદાસ જૈન રાજકોટ ૧૧૪૨ નયનાબેન રતિકાન્ત જૈન અંકલેશ્વર
૧૧૨પ
નગીનદાસ મનસુખલાલ જૈન મુંબઈ–૭૭ ૧૧૪૩ ભાવનાબેન પ્રમોદચંદ્ર જૈન અંકલેશ્વર
૧૧૨૬ દીપકકુમાર મનસુખલાલ જૈન મુંબઈ–૭૭ ૧૧૪૪ ભૂપેશચંદ્ર પ્રમોદચંદ્ર જૈન અંકલેશ્વર
૧૧૨૭ સ્મીતાબેન કાન્તીલાલ જૈન મુંબઈ–૭૭ ૧૧૪પ રસિકલાલ મણિલાલ જૈન સલાલ
૧૧૨૮ જાગૃતી વસંતલાલ જૈન મુંબઈ–પ૮ ૧૧૪૬ વિજય ચીમનલાલ જૈન મુંબઈ–૧
૧૧૨૯ સ્મિતા વસંતલાલ જૈન મુંબઈ–પ૮ ૧૧૪૭ ભાવના ચીમનલાલ જૈન મુંબઈ–૧
૧૧૩૦ તૃપ્તિ વસંતલાલ જૈન મુંબઈ–પ૮ ૧૧૪૮ કોકિલાબેન છોટાલાલ જૈન સલાલ
૧૧૩૧ ગીરીશકુમાર રમણીકલાલ જૈન સોનગઢ ૧૧૪૯ રમેશચંદ્ર છોટાલાલ જૈન સલાલ
૧૧૩૨ મીનાક્ષીબેન રમણીકલાલ જૈન સોનગઢ ૧૧પ૦ હેમંતકુમાર રતિલાલ જૈન મુંબઈ–૪
૧૧૩૩ રમેશકુમાર રમણીકલાલ જૈન સોનગઢ ૧૧પ૧ ચેતનાકુમારી જૈન ઉદયપુર
૧૧૩૪ મીનાબેન જૈન લાઠી ૧૧પ૨ વિમલાબેન રીખવદાસ જૈન મુંબઈ–૨
૧૧૩પ હંસાબેન રતિલાલ જૈન મુંબઈ–૬૬ ૧૧પ૩ મીનાકુમારી મનહરલાલ જૈન મદાયા–બરમા
૧૧૩૬ દિવ્યકાન્ત રતિલાલ જૈન મુંબઈ–૬૬ ૧૧પ૪ દિનેશકુમાર મનહરલાલ જૈન મદાયા–બરમા
૧૧૩૭ ગીરીશ રતિલાલ જૈન મુંબઈ–૬૬ ૧૧પપ રેખાબેન વૃજલાલ જૈન રાજકોટ
૧૧૩૮ રાજુલ રતિલાલ જૈન મુંબઈ–૬૬ ૧૧પ૬ जुगराज शुभकरन जैन हांसी
૧૧૩૯ નરેશકુમાર મગનલાલ જૈન મુનાઈ ૧૧પ૭ કાસ્મીરાબેન વી. જૈન બોટાદ
૧૧૪૦ અશોક નાગરદાસ જૈન મુનાઈ ૧૧પ૮ રીટાબેન વી. જૈન બોટાદ
૧૧૪૧ રમીલાબેન કોદરલાલ જૈન મુનાઈ (વિશેષ આવતા અંકે)
ચાલુ શ્રાવણ માસ અધિક–શ્રાવણ હોવાથી, મંગલ દિવસોની
યાદી આવતા અંકમાં આપીશું.
પંચપરમેષ્ઠી
રિહંતનો માર્ગ જાણીને,
सि દ્ધપદને સાધવા,
ચાર્યદેવના ચરણમાં,
પસ્થિત થઈ દીક્ષા લઈ,
साધુ થઈ આત્માને સાધું.
પહેલો અક્ષર જોડીને, પંચપરમેષ્ઠીને નમું.
अ–सि–आ–उ–सा
અરિહંતનો.
सि સિદ્ધપ્રભુનો.
આચાર્યનો.
ઉપાધ્યાયનો.
सा સાધુનો.
(આ રીતે પંચપરમેષ્ઠીનો પહેલો
અક્ષર
अ–सि–आ–उ–सा
પંચપરમેષ્ઠીના સ્મરણનો મંત્ર છે.)

PDF/HTML Page 55 of 58
single page version

background image
: પ્ર. શ્રાવણ : ૨૪૯૨ આત્મધર્મ : પ૧ :
[બાલવિભાગ માબાપની મુંઝવણ મટાડે છે] –એક પત્ર
ચેમ્બુર (મુંબઈ) થી ચંદ્રકાન્તભાઈ લખે છે– “બાલવિભાગ નાના તેમજ મોટાઓને
બહુ આનંદદાયક થઈ પડ્યો છે. આત્મધર્મના વાંચકો માટે તો ઊંડાં બીજ વવાયા છે. બાળ
વિભાગ શરૂ કરવા બદલ અમારા હાર્દિક અભિનંદન છે. જે વસ્તુની ખામી જણાતી હતી તે
બાલવિભાગે પૂરી કરી છે મારાં બાળકોને ધર્મ પ્રત્યે વૃત્તિ ક્્યારે જાગશે એવા વિચાર
હરહંમેશ કર્યા કરતો હતો. બાળવિભાગ શરૂ થવાથી મારી મુંઝવણ પૂરી થઈ છે. બંને બાળકો
(શૈલાલિની ૨૭૭ તથા ભરતેશ ૧૩પ) જ્યારથી બાલવિભાગના સભ્ય બન્યા છે ત્યારથી
‘આત્મધર્મ’ આવવાની ઉત્સુકતાથી રાહ જુએ છે, વાંચન કરે છે, પ્રભુભક્તિ પણ કરે છે. હવે
આત્મધર્મ પખવાડિક થાય તો સારૂં’
વિશેષમાં તેઓ લખે છે–અષાઢી પૂનમે ભરતેશનો જન્મદિવસ હતો, તેણે દશમા
વર્ષમાં પ્રવેશ કર્યો જન્મદિવસની ભેટ તરીકે તેને દશ રૂા. આપવા માંડયા ત્યારે તેણે કહ્યું કે
મારાવતી તે રકમ બાલવિભાગમાં મોકલી આપજો મને પણ તેથી પ્રેરણા થઈ, જેથી આ સાથે
રૂા. ૨પ ઉમેરીને બાલવિભાગની વૃદ્ધિ માટે મોકલું છું, તે સ્વીકારશો’ (ભરતેશની બહેન
શૈલાલિનીએ પણ આ અગાઉ પોતાના બસભાડામાંથી બચત કરેલી રકમ બાલવિભાગમાં
મોકલી આપી હતી.)
[–ભાઈશ્રી, આપ સૌના હાર્દિક લાગણી ભરેલા સહકારથી ને ગુરુદેવના પ્રભાવથી
ભારતવર્ષમાં ઘરેઘરે બાળકો ધર્મમાં રસ લેતા થાય ને નાના નાના બાળકોના ટોળા
સ્વાનુભવની ચર્ચા કરતા હોય–એવું વાતાવરણ સર્જાય–એમ આપણે ઈચ્છીએ; ને તે માટે
‘આત્મધર્મ’ શક્્ય પ્રયત્નો કરી રહ્યું છે.)
અરવિંદ જૈન (No. 246) લખે છે– “આત્મધર્મની દિનપ્રતિદિન વૃદ્ધિ થઈ રહી છે;
અને હજી વિશેષ વૃદ્ધિ થાય એમ હું ઈચ્છું છું. કેમકે આત્મધર્મમાં પૂજ્ય કૃપાળુદેવના
પ્રવચનોમાંથી અત્યંત મહત્ત્વના મુદઓ આપેલા હોય છે, જે દ્વારા દેશ તથા વિદેશના
જિજ્ઞાસુજીવોને અત્યંત લાભ મળી શકે તેમ છે, અને પોતાનું હિત સાધી શકે તેમ છે. ખાસ
કરીને બાલવિભાગ શરૂ કરેલ હોવાથી અમને બાળકોને વિશેષ લાભ મળી શકે તેમ છે. બીજું
બાલવિભાગના પ્રશ્નોત્તરમાં માર્ક આપો તો અમે ઉત્તર લખવામાં ચોક્કસાઈ રાખીને પ્રથમ
નંબર મેળવવા પ્રયત્ન કરીએ.”
આત્મધર્મ પ્રત્યેની આપની લાગણી માટે ધન્યવાદ! માર્ક આપવાની સૂચના તમે
લખી તે સંબંધી પહેલાં વિચાર આવેલો, પરંતુ તે શક્્ય નથી, કેમ કે આપણા એક હજાર
સભ્યોમાં એકડો ઘુંટનારથી માંડીને એલ. એલ. બી. સુધીના કોલેજીયનો પણ છે. તમારા જેવા
સભ્યો તો કદાચ પ્રથમ નંબર મેળવી લ્યે, પરંતુ નાના બાળકોને ઓછા માર્ક મળતાં તે હતાશ

PDF/HTML Page 56 of 58
single page version

background image
: પર : આત્મધર્મ : પ્ર. શ્રાવણ : ૨૪૯૨
થઈ જાય, ને બાલવિભાગમાં તેનો ઉત્સાહ મંદ પડી જાય. એટલે, “બાલવિભાગમાં ભાગ
લેનારા બધા બાળકો પાસ” એમ ૧૦૦ રીઝલ્ટનું ધોરણ રાખેલ છે. આપણે તો બાળકો
ઉત્સાહપૂર્વક ધર્મમાં રસ લ્યે તે ખાસ જોવાનું છે.
(બીજા પ્રશ્નમાં તમે આત્મપ્રાપ્તિનો ઉપાય પૂછયો છે, તે સંબંધી પ્રશ્નોત્તર આ
વિભાગમાં અગાઉ બેત્રણ વાર ચર્ચાઈ ગયા છે; તે શોધીને વાંચશો, આ અંકમાં પણ સભ્ય
નં. ૩૮પ તથા ૧૨ ના જવાબો છે, તે પણ વાંચશો.)
बडी सादडी થી સુજાનમલજી મોદી તરફથી વિસ્તૃત પત્ર છે. તેઓ બાળકોને
ધાર્મિકશિક્ષણ આપવાના ખાસ હિમાયતી છે ને પોતે જ પાઠશાળા ભણાવે છે. એકવાર
પાઠશાળામાં બાલવિભાગના સભ્ય નં. ૪૯૯ એ પૂછયું કે મેં હિંદી–ગુજરાતી બંને
જૈનબાળપોથી કંઠસ્થ કરી છે, તો હવે એ બતાવો કે અમને જીવનમાં કઈ રીતે લાભ થાય?
તેના ઉત્તરમાં મોદીજીએ બાળપોથીનું પહેલું વાક્્ય “હું જીવ છું” એ ચાર અક્ષર ઉપર જે
વિવેચન કરીને બાળકોને સમજાવ્યું તે તેમણે ચાર ફૂલસ્કેપ કાગળ ભરીને લખી મોકલ્યું છે.
આ રીતે તેઓ બાળકોને ખૂબ ઉત્સાહથી શિક્ષણ આપી રહ્યા છે. તે અનુકરણીય છે. ગામેગામ
બાળકો માટેની પાઠશાળા નિયમિત ચાલવી જોઈએ. બાળકોમાં ધાર્મિક સંસ્કારના મૂળ રોપવા
માટે તે ખાસ જરૂરી છે. બાલવિભાગના બધા જ સભ્યોને જૈન બાળપોથીનો અભ્યાસ
કરવાની મોદીજી ખાસ ભલામણ કરે છે.
બાળકો, તમારા ગામમાં પાઠશાળા ન ચાલતી હોય તો બધા ભેગા થઈને
વડીલો પાસે વિનતિ કરો કે અમને ધાર્મિક શિક્ષણ આપવાની વ્યવસ્થા કરી
આપોજી. અને પાઠશાળા ચાલે તેમાં તમે નિયમિત ભાગ લેજો.
કોલેજીઅન–સભ્યનો પત્ર
મુંબઈથી અમારા કોલેજિયન સભ્ય ભરતકુમાર હિંમતલાલ (નં. પ૮૧) લખે છે કે: –
કોલેજનું પાંચમું વર્ષ પૂરું કરીને છઠ્ઠા વર્ષમાં પ્રવેશ કરીશું–છતાં બાળવિભાગમાં તો બાળક જ
છીએ. બાળવિભાગ દ્વારા બાળકોમાં પડતા ધાર્મિક સંસ્કારોને લક્ષમાં રાખી આત્મધર્મની
ઉત્તરોત્તર વધતી જતી પ્રગતિથી ખુબ હર્ષ થાય છે. છેલ્લા ઘણા દિવસોથી અમે ભાઈ–બહેનો
દરરોજ પ્રશ્નોત્તરમાળાનું વાંચન કરીને છીએ અને અમારા બાપુજી અમને સમજાવે છે. આમ
અમે મોટા હોવા છતાં ધર્મનું પ્રારંભિક જ્ઞાન મેળવવામાં જરાય શરમ આવતી નથી. અમને
દરરોજ આત્માની નવી નવી વાતો જાણવા મળે છે. દરેક બાળકોએ પણ પોતાના ઘરમાં રાત્રે
કે સવારે છેવટે એકાદ કલાકનો સમય કાઢીને ધાર્મિક સાહિત્યનો અભ્યાસ કરવો જોઈએ.
અત્યારે નાનપણથી આપણે જૈનધર્મની મૂળભૂત બાબતોનો પૂરો અભ્યાસ કરીશું તો
ભવિષ્યમાં તે ખુબ ઉપયોગી થશે ને તેમાંથી મધૂરા ફળ પાકશે.’

PDF/HTML Page 57 of 58
single page version

background image
સોનગઢના ગૌરક્ષા કેન્દ્રની જરૂરીયાત
શ્રી કહાન–ગોરક્ષા કેન્દ્ર સોનગઢ તરફથી ભાઈશ્રી મલુકચંદ છોટાલાલ શાહ સૂચિત
કરે છે કે–વરસાદની ખેંચને કારણે ઢોરને ઘાસચારાની ખૂબ મુશકેલ પરિસ્થિતિમાં કંઈક
રાહતરૂપે અહીં પ૦૦ જેટલી ગાયોને હંમેશા ઘાસચારો આપવામાં આવે છે, જેના ખર્ચને
દયાપ્રેમી સજ્જનો તરફથી મળતી સહાય વડે પહોંચી વળવામાં આવે છે. અત્યાર સુધીમાં
ત્રણેક હજાર જેટલી રકમો આવેલી–જે લગભગ ખલાસ થઈ જવા આવી છે. ને હાલ
તાત્કાલિક રોજના ૧૦૦ રૂા. ના હિસાબે એક માસ માટે ત્રણેક હજાર રૂા. ની જરૂર છે. તો આ
અપીલ લક્ષમાં લઈને જેમણે રકમ મોકલવા ઈચ્છા હોય તેમણે નીચેના સરનામે તુરત મોકલી
આપવા વિનંતી છે.
સાધકસદન, સોનગઢ (સૌરાષ્ટ્ર)
અગાઉ જે રકમો આવેલી તેની ટૂંક યાદી અહીં આપીએ છીએ:–
૧૦૧ જુગરાજજીશેઠ મુંબઈ ૬પ ચંદનબેન લક્ષ્મીચંદ ભાવનગર
૧૦૧ ચીમનલાલ હિંમતલાલ સોનગઢ ૧૦૧ મોહનલાલ મગનલાલ રાજકોટ
પ૧ ચંદ્રકાન્ત હરિલાલ શાહ રાજકોટ ૨૦૩ એક મુમુક્ષ બેન
પ૧ મુકુન્દભાઈ મણિલાલ ખારા સોનગઢ પ૦ લેરીબેન ગોકળદાસ મુંબઈ
પ૧ ચીમનલાલ ચુનીલાલ શેઠ સોનગઢ પ૧ તખતમલજી લાડનૂ
(તથા બીજી કેટલીક પરચુરણ રકમો આવેલ, જે લગભગ ખલાસ થઈ ગયેલ છે.)
છપાઈ ગયા પછી–આ અપીલ છપાઈ ગયા બાદ, સોનગઢમાં તેમજ દેશભરમાં સંતોષકારક
વરસાદ થઈ ગયો છે ને ઢોરોના ઘાસચારાની મોટી મુશ્કેલી દૂર થઈ ગઈ છે.
મધ્યપ્રદેશના ગુના શહેરમાં:–
તા. ૭ થી ૨૧ જુન સુધી દિ. જૈન ધાર્મિક શિક્ષણ શિબિ૨નું એક ભવ્ય આયોજન થયું
હતું. મધ્યપ્રદેશના મુમુક્ષુ મંડળના ઉપક્રમે આ આયોજન થયું હતું. શિક્ષણશિબિરમાં ૭૦૦
જેટલા જિજ્ઞાસુઓએ ઉત્સાહથી ભાગ લીધો હતો. શિક્ષણવર્ગો ચલાવવાનું કામ સોનગઢ–
બનારસ વગેરેથી આવેલ બાર જેટલા વિદ્વાન ભાઈઓ સંભાળતા હતા ને સવારથી રાત સુધી
કાર્યક્રમો ચાલુ રહેતા હતા. પંદર દિવસ સુધી ગુના શહેરમાં અધ્યાત્મ જ્ઞાનનું સુંદર વાતાવરણ
સરજાઈ ગયું હતું. (विशेष समाचार हिन्दी आत्मधर्मसे अवगत करें)
ઘાટકોપરમાં:–
સ્વાધ્યાય મંદિરના ઉદ્ઘાટનના સમાચાર ગતાંકમાં છપાયેલ છે, તે સ્વાધ્યાય મંદિરનું
ઉદ્ઘાટન માનનીય ભાઈશ્રી નવનીતરાય ચુનીલાલ ઝવેરીના સુહસ્તે થયું હતું.

PDF/HTML Page 58 of 58
single page version

background image
ATMADHARM Regd. No. 182
• જ્ઞાનીનું હૃદય બોલે છે–
“સર્વથી સર્વ પ્રકારે હું ભિન્ન છું, એક કેવળ શુદ્ધચૈતન્યસ્વરૂપ,
પરમોત્કૃષ્ટ, અચિંત્ય સુખસ્વરૂપ માત્ર એકાંત શુદ્ધ અનુભવરૂપ હું
છું. ત્યાં વિક્ષેપ શો? વિકલ્પ શો? ભય શો? ખેદ શો? બીજી
અવસ્થા શી? શુદ્ધશુદ્ધ પ્રકૃષ્ટ શુદ્ધ પરમ શાંત ચૈતન્ય હું માત્ર
નિર્વિકલ્પ છું. નિજસ્વરૂપ ઉપયોગ કરું છું. તન્મય થાઉં છું. શાંતિ:
શાંતિ: શાંતિ:”
(સમયસારનું મંથન કરતાં જાગેલી ધૂન શ્રીમદ્રાજચંદ્રજીએ આ
લખાણમાં ઉતારી છે, એમ આગળ પાછળનું લખાણ જોતાં ખ્યાલ
આવે છે.)
• દેહ પ્રત્યે જેવો વસ્ત્રનો સંબંધ છે, તેવો આત્મા પ્રત્યે જેણે દેહનો
સંબંધ યથાતથ્ય દીઠો છે, મ્યાન પ્રત્યે તરવારનો જેવો સંબંધ છે
તેવો દેહ પ્રત્યે જેણે આત્માનો સંબંધ દીઠો છે, અબદ્ધસ્પૃષ્ટ આત્મા
જેણે અનુભવ્યો છે, તે મહત્પુરુષોને જીવન અને મરણ બંને સમાન છે.
• હે જીવ! સ્થિરદ્રષ્ટિથી કરીને તું અંતરંગમાં જો, તો સર્વ પરદ્રવ્યથી
મુક્ત એવું તારું સ્વરૂપ તને પરમપ્રસિદ્ધ અનુભવાશે.
• સર્વ પરભાવ અને વિભાવથી વ્યાવૃત્ત, નિજસ્વભાવના ભાન
સહિત, અવધૂતવત, વિદેહીવત, જિનકલ્પિવત વિચરતા પુરુષ–
ભગવાનના સ્વરૂપનું ધ્યાન કરીએ છીએ.
• દેહથી ભિન્ન સ્વપરપ્રકાશક પરમજ્યોતિસ્વરૂપ એવો આ આત્મા
તેમાં નિમગ્ન થાઓ.
હે આર્યજનો! અંતર્મુખ થઈ, સ્થિર થઈ તે આત્મામાં જ રહો તો
અનંત અપાર આનંદ અનુભવાશે.
– શ્રીમદ્રાજચંદ્ર