PDF/HTML Page 61 of 83
single page version
સંતોએ પોતાની પાવન ચરણરજ વડે ભૂમિને પણ
તીર્થરૂપ પૂજ્ય બનાવી તે સંતોને નમસ્કાર હો, તેમની
સાધનાભૂમિરૂપ તીર્થને નમસ્કાર હો.
દેવભૂમિ છે; દેવ–ગુરુ–શાસ્ત્રની પૂજામાં દેવની પૂજાનું જે સ્થાન છે લગભગ તે જ
સ્થાન તીર્થપૂજાનું છે. તીર્થયાત્રા કરનાર મુમુક્ષુયાત્રિક તીર્થયાત્રા વખતે સંસારથી
પાર કોઇ અનેરા શાંત વાતાવરણમાં અધ્યાત્મભાવનાઓની ઊર્મિઓનો આનંદ
મહાલે છે.–અને તેમાંય, જો તે તીર્થયાત્રા કોઇ ધર્માત્મા–સંતની સાથે હોય તો એના
મહિમાનું શું કહેવું?
સોનેરી ઇતિહાસ રચ્યો છે. એ સમ્મેદશિખર ને એ પાવાપુરી, એ રાજગૃહી ને એ
ચંપાપુરી, એ ગીરનાર ને એ શત્રુંજય, એ સિદ્ધવરકૂટ ને એ બડવાની, ઊંચા ઊંચા
અડોલજોગીએ બાહુબલી ને એ પાવનધામ પોન્નૂર, એ રત્નપ્રતિમાને
સિદ્ધાંતગં્રથો.....એ અયોધ્યા ને એ હસ્તિનાપુરી, એ શૌરપુરી ને એ કાશી....એ
મથુરા ને એ ખંડગિરિ, ઉદયગિરિ, એ કુંથલગિરિ–દ્રોણગિરિ ને
મુક્તાગિરિ...અહા, કેવા કેવા એ તીર્થો!! ને કેવી ભાવભીની એ યાત્રા!!–એનાં
સ્મરણો પણ એ સાધક સંતો પ્રત્યે ને એ સાધનાભૂમિ પ્રત્યે કેવી આનંદની
ઉર્મિઓ જગાડે છે! વાહ રે વાહ! સંતો તમારી આત્મસાધના! વાહ તમારી
તિર્થભૂમિ! અને ધન્ય એની યાત્રા!
PDF/HTML Page 62 of 83
single page version
બન્નેના દર્શન એક સાથે થાય. એના મહિમાની શી વાત! તીર્થધામમાં સંત ઊભા
હોય ને એ તીર્થનો મહિમા સમજાવતા હોય એવા ધન્ય પ્રસંગો ગુરુપ્રતાપે
આપણને યાત્રામાં પ્રાપ્ત થયા....એક વાર નહિ પણ આઠ વાર! –આઠ વાર!
જી....હા....આઠ વાર, બે વાર બાહુબલી–પોન્નૂરયાત્રા એકવાર સમ્મેદશિખરયાત્રા,
ત્રણવાર ગીરનારયાત્રા ને બેે વાર શત્રુંજયયાત્રા–ગણો જોઇએ, કેટલી યાત્રા થઇ?
હજી ભોપાલ તરફ ગયા તે વખતની સિદ્ધવરકૂટ, પાવાગીર વગેરેની યાત્રા તો
આમાં ગણતા નથી.
થયો છે. આવા મહાન તીર્થોની યાત્રા ને આવા પવિત્ર સંતોનો યોગ–ખરેખર
સંસારના સર્વ કલેશોને ભૂલાવી દે છે. સંતના શરણમાં કે તીર્થના આવાસમાં
જીવન આનંદિત બને છે, આરાધનાનો ઉત્સાહ જાગે છે, આરાધક જીવો પ્રત્યે પરમ
બહુમાન જાગે છે. સમયસારમાં તથા ભગવતી આરાધના વગેેરેમાં વીતરાગી
આચાર્યોએ માત્ર સમ્યગ્દર્શનધારક સંતધર્માત્માનો પણ કેટલો અગાધ મહિમા
સમજાવ્યો છે!–જે વાંચતા પણ મુમુક્ષુને રોમે રોમે પ્રસન્નતા થાય તો એવા
ધર્માત્મારૂપ તીર્થના સાક્ષાત્ દર્શનની શી વાત!! અહા, આત્માનો સાક્ષાત્કાર
પામેલા જીવોની મુદ્રાનું દર્શન પ્રાપ્ત થવું તે પરમાત્માનો સાક્ષાત્કાર થવા સમાન
છે. આ કાળે તો સાક્ષાત્ ભગવાનના દર્શન જેટલો જ ધર્માત્માના દર્શનનો મહિમા
છે. જેમ સમ્મેદશિખર વગેરે પાવન તીર્થોનું દર્શન તીર્થંકરભગવંતોને યાદ કરાવે છે
તેમ ચૈતન્ય સાધક ધર્માત્માનું દર્શન પણ પૂર્ણ પરમાત્મપદનું સ્મરણ કરાવીને તેને
સાધવાની પ્રેરણા જગાડે છે. જેમ તીર્થના દર્શન માટે જીવો (અગાઉ–તો પગપાળા
જતા ને માંડ બે ત્રણ વર્ષે યાત્રા થતી) ગમે તેટલી મુશ્કેલી હોંશથી ઓળંગીને પણ
તીર્થયાત્રા કરે છે, તેમ મોક્ષનો યાત્રિક એવો આત્માર્થી જીવ જગતની ગમે તેવી
મુશ્કેલીઓને પણ હોંશથી ભોગવીને ધર્માત્માનો સાક્ષાત્કાર કરે છે....તેની છાયામાં
રહે છે. પ્રત્યક્ષ ધર્માત્મા પ્રત્યે પરમ પ્રીતિ–ભક્તિરૂપ ઉલ્લાસભાવ જેને ન જાગે
તેને તીર્થ પ્રત્યે પણ ખરો ઉલ્લાસ હોતો નથી; કેમકે તીર્થોનો સંબંધ તો ધર્માત્માના
ગુણોની સાથે છે; જગતમાં જે કોઇ તીર્થ હોય તે કોઇપણ
PDF/HTML Page 63 of 83
single page version
આરાધક સંતના નિમિત્તે તીર્થ બન્યું હોય છે. તો પછી આરાધક સંત પોતે સાક્ષાત્
બિરાજતા હોય–તે સ્થાન તો તીર્થધામ બને એમાં શું આશ્ચર્ય! જ્યાં ધર્માત્મા બિરાજે છે
ત્યાં તીર્થ જ છે, એની વાણી પણ તીર્થ છે. અહા, આવા તીર્થ, અને એમની સાથે જ
તીર્થયાત્રા,–એમ ડબલ તીર્થની પ્રાપ્તિથી મુમુક્ષુના હર્ષની શી વાત! વિશ્વના શ્રેષ્ઠ
સુયોગની પ્રાપ્તિથી આનંદિત થયેલો મુમુક્ષુ ભવોભવનાં બંધનને ક્ષણમાં ભેદી નાંખે છે ને
સાધકભાવનો પુરુષાર્થ ઉપાડે છે.
તીર્થયાત્રાની ખરી મોજ અવારનવાર આપણને ચખાડીને ગુરુદેવે જીવનભર યાદ
રહી જાય એવો જે આનંદ કરાવ્યો છે ને હજી કરાવી રહ્યા છે. તે ખરેખર તેઓશ્રીનો
મહાન ઉપકાર છે.
ભવના અભાવ માટે મળ્યો છે. આ ભવ, ભવને
વધારવા માટે હોઇ શકે નહીં. અરે આ ભવમાં ભવનો
અભાવ ન કર્યો તો ક્યારે કરીશ? ભવના અભાવરૂપ
ભવવું–એટલે કે મોક્ષ તરફ પરિણમવું તે આ ભવમાં
કરવાનું છે.
PDF/HTML Page 66 of 83
single page version
નદીના પૂલનું.–એ દ્રશ્ય તો છે સોનગઢના જિનમંદિરનું! હજી તમે ન ઓળખ્યું? સં.
૨૦૧૨માં જ્યારે સોનગઢનું મોટું જિનમંદિર બંધાતું હતું અને તેની છત ભરાતી હતી
આવેલા, તે જ ઉપરના ચિત્રમાં દેખાય છે. આ ઉપરથી જિનમંદિરની ભવ્યતાનો ને
મજબૂતીનો ખ્યાલ આવી શકશે.
***********************************
જન્મસ્થળ છે પોન્નૂરધામ. ચારેય ભાઈઓ ઝરીયનના સુંદર વસ્ત્રાભૂષણથી સોનગઢના
સ્વાધ્યાયમંદિરમાં શોભી રહ્યા છે....કહાનગુરુને એ ચારેય ભાઈઓ બહુજ વહાલા છે,
ને એમની પાસેથી હંમેશા કંઇક ને કંઇક નવું જાણે છે. જોકે તેમને બીજા પણ કેટલાક
ભાઈઓ છે, પણ આ ચાર ભાઈઓ તો જૈનશાસનમાં અજોડ છે....અનેક સંતમુનિઓએ
તેમનું બહુમાન કર્યું છે....ને કોઇક મુનિઓએ તેમની ટીકા પણ કરી છે....
‘આત્મધર્મ’ના આવતા અંકમાં તમને એ ચારે ભાઈઓના દર્શન થશે.
PDF/HTML Page 67 of 83
single page version
જન્મોત્સવના આનંદનિમિત્તે આ ખાસ અંક બહાર પાડયો છે. આ અંકમાં
તમારા માટે કંઇક સારૂં સારૂં તમને ગમે એવું આપું.
PDF/HTML Page 68 of 83
single page version
મહામંગલ સ્વપ્નથી શ્રેયાંસકુમાર બહુ પ્રસન્ન થાય છે.
આદિનાથ મુનિરાજ! તેમને જોતાં જ શ્રેયાંસકુમારને તેમની સાથેના ભવોભવના
સંસ્કાર તાજા થાય છે, તેમની સાથેના મુનિવરોને દીધેલા આહારદાનનું સ્મરણ થાય
છે....ને પરમ ભક્તિપૂર્વક વર્ષ ઉપરાંતના તપસ્વી યોગીરાજને પોતાના આંગણે
વિધિપૂર્વક પડગાહન કરીને નવધાભક્તિથી શેરડીના રસનું આહારદાન કરે
છે....ભરતક્ષેત્રમાં આ ચોવીસમાં મુનિરાજને આહારદાન દેવાનો એ પ્રસંગ અસંખ્ય
વર્ષોના અંતરે આ પહેલોવહેલો બન્યો. ભરતચક્રવર્તી જેવાએ ભક્તિથી તેની અનુમોદના
કરી....ને પછી શ્રેયાંસકુમાર દક્ષિત થઇને ભગવાન આદિનાથના ગણધર બન્યા...ને
છેવટે અક્ષયપદ પામ્યા.
PDF/HTML Page 69 of 83
single page version
ફૂંકવા અવતરેલા એ સંત પોતાના જ નિમિત્તે થતી પશુહિંસાને કેમ સાંખી શકે!! એમણે
રથ પાછો વાળી દીધો....ન પરણવાનો નિર્ધાર કરીને એ તો ગીરનારધામમાં ચાલ્યા
વિચાર કર્યો;–એણે તો વૈરાગ્યમાર્ગ અંગીકાર કર્યો. જે માર્ગે સ્વામી નેમિનાથ સંચર્યા
એ જ મારો માર્ગ!–એવા દ્રઢ નિર્ધાર સાથે એ પહોંચી ગઇ ગીરનારધામમાં....તે તલ્લીન
ઇન્દ્રસભામાં રામ–લક્ષ્મણના પ્રેમની પ્રસંશા થઇ, દેવો તેની પરીક્ષા કરવા
પામી ગયા...એ સાંભળતાં જ “હા...રામ!” એમ કહેતાંક લક્ષ્મણજી સિંહાસનમાં ઢળી
PDF/HTML Page 70 of 83
single page version
ને તેમના પ્રાણ ઊડી ગયા....રામચંદ્રજી તીવ્ર પ્રેમને લીધે લક્ષ્મણનાં મૃતશરીરને ખભે
ઉપાડીને સાથે ફેરવે છે.
છે...હવે અમે દીક્ષા લઈને મુનિ થઇશું ને આત્માને સાધીને કેવળજ્ઞાન પામીશું–માટે
અમને રજા આપો. અંતરમાં જોયેલો જે સિદ્ધનો માર્ગ, તે માર્ગે હવે અમે વિચરશું.–
ચૈતન્યમાં લીન થઇ, કેવળજ્ઞાન પામી પાવાગઢ સિદ્ધક્ષેત્રથી મુક્તિ પામ્યા.–એ
પાવાગઢથી પાંચ કરોડ મુનિવરો મુક્તિ પામ્યા છે. ત્યાંની યાત્રાવખતે ગુરુદેવે
ગવડાવ્યું હતું કે–
સીતાજીને ફરી અયોધ્યા તેડાવવાની વાત થઈ; સીતાજીના શીલસંબંધી લોકોનો સંદેહ
પરીક્ષા યોજી. યોજના પ્રમાણે મોટો અગ્નિકુંડ તૈયાર થયો, અને, પંચપરમેષ્ઠી
ભગવંતોના સ્મરણપૂર્વક, એ ભડભડતા અગ્નિકુંડમાં સીતાજી કૂદી પડયા, સર્વત્ર
હાહાકાર છવાઈ ગયો...
જઈ રહેલા
PDF/HTML Page 71 of 83
single page version
દેવોએ સીતાજીની અગ્નિ પરીક્ષાનું દ્રશ્ય જોયું....ને તરત જ મૂશળધાર વરસાદ વડે
અગ્નિના સ્થાને જલસરોવર કરી દીધું, વચ્ચે કમળની રચનામાં સીતાજી શોભતા
હતા...દેવોએ સીતાજીના શીલની પ્રસંશા કરીને તેના શીલમહિમાને જગપ્રસિદ્ધ કર્યો.
અસાર સંસારને છોડીને આત્મકલ્યાણ કરશું. એમ કહી, રામને અને લવ–કુશ જેવા
સીતાના વૈરાગ્યપ્રસંગે રામચંદ્રજી મૂર્છા પામી જાય છે.–આ કથા આપણને શીલ અને
વૈરાગ્યનો સન્દેશ આપે છે.
સંજય–એ સાતેય મુનિવરો સગા ભાઈ હતા, મહા ઋદ્ધિવંત હતા, ચરમશરીરી હતા. એ
વખતે મથુરાનગરીમાં રાજાશત્રુઘ્ન રાજ્ય કરતા હતા; ચરમેન્દ્રકૃત ઘોર મરકીનો ઉપદ્રવ
પધાર્યા. તેમના પ્રભાવથી મરકીનો ઘોર ઉપદ્રવ શાંત થઇ ગયો, ફળફૂલથી નગરી ખીલી
ઊઠી....નગરજનોનાં હૃદય પણ ભક્તિથી ખીલી ઉઠયા. આખી નગરીએ
ભગવંતોના પ્રતિમા શોભી રહ્યા છે.
તેમના મહિમાની ખબર પડતાં મથુરા જઈ ભક્તિથી વંદન–પૂજન કર્યું. સીતાજીએ
અયોધ્યાપુરીમાં આ મુનિવરોને ભક્તિથી આહારદાન કર્યું.
PDF/HTML Page 72 of 83
single page version
હતા, વીરપ્રભુની પરંપરાથી ચાલ્યું આવતું અંગ–પૂર્વનું એકદેશ જ્ઞાન તેમને હતું.
તેઓ ભારે શ્રુતવત્સલ હતા. આ અંગપૂર્વની જ્ઞાનપરંપરા અચ્છિન્ન ટકી રહે એવી
ત્યારે અહીં ધરસેનસ્વામીએ મંગળસ્વપ્ન જોયું કે બે ધોરી બળદ પ્રદક્ષિણાપૂર્વક
ચરણોમાં નમી રહ્યા છે. શાસનની ધૂરા વહન કરી શકે એવા બે મુનિઓના
આચાર્યદેવના મુખથી નીકળ્યા.
‘શ્રુતપંચમી’ તરીકે પ્રસિદ્ધ થયો, જે આજે પણ જૈન શાસનમાં સર્વત્ર ઉજવાય છે.
PDF/HTML Page 73 of 83
single page version
કરવા ગયો ત્યારે પ્રસંગ વિચારી આચાર્યે સંઘને મૌનધારણની આજ્ઞા કરી. તેમાં
સંઘરક્ષાનું વાત્સલ્ય દેખાઇ આવે છે. બે મુનિઓએ મંત્રીઓને વાદવિવાદમાં મૌન કરી
દીધા, તેથી તે દુષ્ટ મંત્રીઓ રાત્રે મુનિઓ ઉપર પ્રહાર કરવા તૈયાર થાય છે ત્યારે
જૈનધર્મનો ભક્ત યક્ષદેવ તેમની રક્ષા કરીને ભક્તિભર્યું વાત્સલ્ય પ્રસિદ્ધ કરે છે.
ત્યાં સુધી અન્ન જળનો ત્યાગ કરીને હસ્તિનાપુરના શ્રાવકજનો ધર્માત્મા પ્રત્યેની
અજબ વત્સલતા ને પરમભક્તિ વ્યક્ત કરે છે. બીજી બાજુ મિથિલાપુરીમાં
આચાર્યશ્રુતસાગર પણ મુનિવરો ઉપરનો ઉપસર્ગ જોઇને રહી શકતા નથી ને
તીવ્રવત્સલતાને લીધે મૌન તોડીને ‘હા...’ એવા ઉદ્ગાર તેમના મુખથી નીકળી
જાય છે. મહાન ઋદ્ધિધારક મુનિરાજ વિષ્ણુકુમાર બધી હકીકત જાણીને વાત્સલ્યથી
પ્રેરાઈ છે ને યુક્તિપૂર્વક ૭૦૦ મુનિવરોની રક્ષા કરે છે....હસ્તિનાપુરમાં
જયજયકાર છવાઈ જાય છે....બલિરાજ વગેરે પણ માફી માંગીને જૈનધર્મના
શ્રદ્ધાળુ બને છે. વિષ્ણુકુમાર ફરી મુનિ થઇ કેવળજ્ઞાન પામે છે.
આવીને રાણીચેલણાને પોતાના પરાક્રમની વાત કરી. એ સાંભળતાં જ રાણી
ચેલણાનું ભક્તહૃદય આકુળવ્યાકુળ થઈ ગયું. ઉદાસ થઈને તત્કાળ મુનિરાજનો
ઉપસર્ગ દૂર કરવા એ
PDF/HTML Page 74 of 83
single page version
તત્પર બની. શ્રેણિક કહે છેઃ અરે, એ તારા ગુરુ તો કયારનાય સર્પને દૂર ફેંકીને
બીજે ચાલ્યા ગયા હશે! ‘નહિ રાજન!’ ચેલણાએ કહ્યું–, આત્મસાધનામાં લીન
મારા ગુરુને, વીતરાગી જૈનસંતને, શરીરનું એવું મમત્વ હોતું નથી. તેઓ એમને
એમ જ બેઠા હશે. નજરે જોવું હોય તો ચાલો મારી સાથે!’
સ્તબ્ધ બની ગયો....એનો દ્વેષ ઓગળી ગયો, હૃદય ગદગદિત થઇ ગયું. એવામાં
ધ્યાન પૂર્ણ થતાં મુનિરાજે રાણી અને રાજા બન્નેને ધર્મવૃદ્ધિના સમાન
આશીર્વાદ આપ્યા, મુનિરાજની આવી મહાન સમતા દેખીને રાજા શ્રેણિક ચકિત
થઇ ગયોઃ ‘ધન્ય છે આ જૈનમુનિરાજને! ધન્ય છે આવા વીતરાગી
જૈનધર્મને!–આવા બહુમાનપૂર્વક પોતાના અપરાધની ક્ષમા માંગી, રાજા
જૈનધર્મી થયો સમ્યગ્દર્શન પામ્યો.
રાજા શ્રેણિકે વિવાહ કરેલા, ને એ ચેલણા મગધદેશની મહારાણી બની; પરંતુ એને ત્યાં
જરાય ચેન પડતું નથી, કેમકે શ્રેણિકરાજા તો અન્યધર્મને માને છે, જૈનધર્મ ઉપર તેને
પ્રેમ નથી. જૈનધર્મની જાહોજલાલી વચ્ચે ઊછરેલી એ ચેલણાને જૈનધર્મ વગર રાજમાં
ચેન ક્યાંથી પડે? તે રાજાને કહે છે કે અરે રાજન્! જૈનધર્મ વગરના આ રાજ્યને
ધિક્કાર છે! રાજા તેને જૈનધર્મને અનુસરવાની ને જિનમંદિર બંધાવવા વગેરેની છૂટ
આપે છે. પછી તો ચેલણારાણી પરમ જિનભક્તિપૂર્વક મહાન જિનાલય બંધાવે છે,
આનંદથી પૂજનભક્તિ
PDF/HTML Page 75 of 83
single page version
કરે છે...અનુક્રમે રાજાના હૃદયનું પણ પરિવર્તન કરી નાંખે છે. રાજા પણ અંતે
જૈનધર્મના દ્રઢશ્રદ્ધાળુ બને છે અને જ્યારે રાજગૃહીમાં વિપુલાચલ પર મહાવીરનું
સમવસરણ આવે છે ત્યારે ભગવાનના પાદમૂળમાં ક્ષાયકસમકિત પામીને રાજા
શ્રેણિક તીર્થંકર નામકર્મ બાંધે છે.–ને જૈનધર્મના જયજયકારથી ભારત ગાજી ઊઠે છે–
મહાવીરનો જીવ! એના દસમા ભવનો આ પ્રસંગ છે. વિદેહક્ષેત્રના તીર્થંકરની
વાણીથી મુનિઓએ જાણેલું કે સિંહનો આ જીવ દસમા ભવે તીર્થંકર થશે.
મુનિઓએ તેને સંબોધીને કહ્યુંઃ અરે સિંહ! અરે, આત્મા! તને આ નથી શોભતું;
દસમા ભવે તો તું ત્રિલોકનાથ તીર્થંકર થવાનો છે. અરે, જગતને વીતરાગી
અહિંસાનો સંદેશ આપનારો તું આવી હિંસામાં પડયો છે! છોડ રે છોડ એ
ભાવ...જાગ....જાગ. એ સાંભળતાં જ સિંહને પૂર્વભવનું ભાન થાય છે,
પશ્ચાતાપથી મિથ્યાત્વ ઓગળીને આંસુ દ્વારા બહાર નીકળી જાય છે, ને તે
સમ્યગ્દર્શન પામે છે. બહુમાન અને ભક્તિના ભાવથી મુનિઓને પ્રદક્ષિણા કરે
છે....ને પછી અનુક્રમે આત્મસાધનામાં આગળ વધીને તીર્થંકર મહાવીર થાય છે.
PDF/HTML Page 76 of 83
single page version
હતો.
ને બહુ સંસ્કારી.
દેખતાં જ તે શાંત થઇ ગયો. ભરતે તેને વૈરાગ્યનો ઉપદેશ આપ્યો.
તેમના દર્શન કરવા ગયા. ભગવંતોને દેખીને ચારે ભાઈ પ્રસન્ન થયા, હાથી પણ
ખુશી થયો. ત્યાં ભગવાનનો ઉપદેશ સાંભળીને ભરત તો દીક્ષિત થયા. હાથી પણ
વૈરાગ્ય પામ્યો ને સમ્યગ્દર્શન સહિત વ્રત અંગીકાર કર્યા. એણે આભૂષણો છોડી
દીધા. પંદર પંદર ઉપવાસ કર્યા. એ વૈરાગી હાથીને નગરજનો ભક્તિપૂર્વક પારણું
કરાવી રહ્યા છે.
રહ્યું છે.
PDF/HTML Page 77 of 83
single page version
થતાં થતાં એકાએક વજ્રબાહુની નજર થંભી ગઇ...આશ્ચર્યથી એક ઝાડ તરફ એકીટસે
જોઈ રહ્યા.
ઉદયસુન્દરે કહ્યુંઃ કુમારજી! કયા દેખ રહે હો?
કુમારે અંગુલિનિર્દેશપૂર્વક કહ્યુંઃ દેખો! ઝાડ નીચે વહ મુનિ બિરાજમાન હૈ....અહા!
વજ્રકુમારે કહ્યુંઃ વાહ! ભાઈ, હું એજ ભાવના ભાવતો હતો...તમે મારા મનની વાત
“મારી પણ એજ ભાવના છે”–ઉદયસુન્દરે કહ્યું. અને બન્ને રાજકુમારો
દીક્ષા લઇને એ બધાય મુનિ થઇ ગયા...રાણી મનોદયા વગેરે પણ સંસારથી વિરક્ત થઇ
PDF/HTML Page 78 of 83
single page version
તેણે દુષ્ટ હુકમ કર્યો કોઈ મુનિને નગરીમાં આવવા ન દેવા.
કુમારે પૂછયુંઃ માતા! એ તેજસ્વી નગ્ન મહાત્મા કોણ છે? ને દરવાન તેમને કેમ રોકી
રહ્યો છે?
જૈન મુનિરાજને આ દુષ્ટરાણી ભીખારી કહી રહી છે.–એ સાંભળીને ધાવમાતા રડી
પડી....કુંવરે પૂછતાં તેણે ખુલાસો કર્યો કેઃ બેટા! તારી મા જેને ભીખારી કહી રહી છે તે
અન્ય કોઈ નહિ પણ તારા પિતા જ છે, એ મુનિ થયા છે; ને તારી માતાના હુકમથી જ
દરવાન તેને રોકી રહ્યો છે....એક વખતના રાજના માલિકને આજે નગરમાં પ્રવેશતા
એક દરવાન રોકી રહ્યો છે!–રે સંસાર!!
દુષ્ટ પરિણામથી મરીને વાઘણ થઇ....ને ધ્યાનમાં બેઠેલા પુત્રને (સુકોશલ મુનિને)
ખાવા લાગી....પણ એનો હાથ જોતાં એને જાતિ સ્મરણ થયુંઃ અરે! આ તો મારો
પુત્ર!! પછી તો કીર્તીધર મુનિરાજે તેને સંબોધન કરીને એ વાઘણને વૈરાગ્યનો ઉપદેશ
આપ્યો....ને એ વાઘણ પણ ધર્મ પામી.
‘અભિનંદનગં્રથ’માં છાપી છે. તેમાં તો આ વાર્તાના ચિત્રો પણ છે. ગુરુદેવની
હીરકજયંતીનો અંક તમે જરૂર જોજો એમાં કેટલાય સારા મજાના ચિત્રો છે તમને ગમે
એવા કેટલાય લેખો છે....ગુરુદેવ નાનકડા હતા ત્યારે કેવી વાતચીત કરતા’તા–તે પણ
એમાં છે, ને ગુરુદેવની બા એક હાલરડું ગાય છે તે પણ ગમશે...તમે જરૂર એ ગ્રંથ
વાચજો હોં.
PDF/HTML Page 79 of 83
single page version
મુંબઇનગરીમાં હીરકજયંતીમહોત્સવ ઉજવાયો. તે પ્રસંગે
તૈયાર થયેલ એક સુન્દર અભિનન્દન ગ્રંથ–જે વૈશાખ સુદ
ત્રીજે પૂ. શ્રી કાનજીસ્વામીને અર્પણ કરવામાં આવ્યો તે
ગ્રંથ ભારતના અધ્યાત્મસાહિત્યનું એક ગૌરવ છે; અહીં
તે ગ્રંથનું વિહંગાવલોકન આપ્યું છે.
જન્મોત્સવના આનંદપ્રસંગને આલેખતા એ રંગબેરંગી ચિત્રમાં, ગુરુદેવ ઉપર જાણે કે
તીર્થંકરભગવંતો આશીર્વાદ વરસાવી રહ્યા હોય–એમ ૨૪ ભગવંતોની હારમાળા સૌથી
ઉપર નજરે પડે છે...એ મીનાકારીમાં એક વિશેષતા એ છે કે ચોવીસે ભગવંતોના વર્ણ
તે–તે ભગવંતોના વર્ણ–અનુસાર છે. અને ઝવેરાતથી ઝગઝગતું નામ આ ગ્રંથના
ગૌરવને પ્રસિદ્ધ કરી રહ્યું છે.
છે....એમને અભિનંદીને અને નિવેદનો વાંચીને, પછી ‘ગુજરાતી વિભાગ’ શરૂ થાય
છે. મંગલાચરણમાં પંચપરમેષ્ઠીના સ્તવન અને જૈનઝંડાના ગીત પછી તરત
સોનગઢનું ભવ્ય જિનમંદિર અને સીમંધર ભગવાનના રંગબેરંગી મનોહર ચિત્રનાં
દર્શન થાય છે, ને ઘડીભર ચિત્ત થંભી જાય છે. પછી ચાલીસ પાનાં સુધી કેટલાક
ચિત્રોસહિત ગુરુદેવનો જીવનપરિચય અને તેમના દ્વારા થયેલી જિનશાસનની
પ્રભાવનાનું વર્ણન છે.
PDF/HTML Page 80 of 83
single page version
વગેરેના ૧૦૯ જેટલા આકર્ષક દ્રશ્યો ઉપરાંત શ્રદ્ધાંજલિ અને અભિનંદનસૂચક
૧પ૧ જેટલા લેખો કાવ્યો વગેરે છે....તેમાં મુમુક્ષુ ભક્તજનોની વિવિધ ઉર્મિઓ
નજરે પડે છે.
ચિત્રોનું સંકલન છે. એ ચિત્ર દર્શન પછી પાનું ૨૦૧ થી ૨૭૨ સુધી ‘પ્રવચન
વિભાગ’ દ્વારા આપણને ગુરુદેવનો અધ્યાત્મ સન્દેશ જાણવા મળે છે,–જેમાં
પચાસ જેટલા શાસ્ત્રો ઉપરના ગુરુદેવના પ્રવચનોનું દોહન ભરેલું છે. પછી
ઉપદેશ–રત્નાકરમાંથી ૭પ રત્નો ઝળકે છે....પછી ચિત્રકથા વિભાગમાં સોનગઢના
અનેક ચિત્રો અને તેની ટૂંકી કથાઓ સૌને ગમી જાય તેવી છે. ત્યાર પછી
‘તીર્થયાત્રા’ વિભાગમાં તીર્થોનો મહિમા અને રંગબેરંગી દ્રશ્યો, તથા તીર્થયાત્રાના
સંભારણાં વાંચકને આનંદિત કરે છે. ૩૧૨ પાનાં પછી ૨૮ પાનાંના પરિશિષ્ટમાં
કેટલીક વિવિધ વાનગી સાથે ગુજરાતી વિભાગ પૂરો થાય છે.....ત્યારબાદ
અભિનંદન ગ્રંથનો હિન્દી વિભાગ શરૂ થાય છે...૩૦૪ પાનાંના આ વિભાગમાં
શરૂઆતમાં શ્રદ્ધાંજલિ–અભિનંદન સંબંધી ૧૨૦ જેટલા લેખો છે, અનેક
જિનમંદિરો વગેરેના દ્રશ્યો છે; પછી પૃ. ૧૦૯થી શરૂ થતા લેખાંજલિ વિભાગમાં
વીસ ઉપરાંત લેખો છે; પછી શ્રુતધર આચાર્યો અને વિદ્વાનોનો પરિચય છે. અને
ત્યાર પછી અંતભાગમાં ષટખંડાગમ વગેરે સત્શ્રુતનો પરિચય છે.–આખુંય પુસ્તક
સુંદર–સુશોભિત છે. આ પુસ્તકની કિંમત અંદાજ રૂા. ૧૮ હોવા છતાં તેની કિંમત
માત્ર રૂા. ૬ રાખવામાં આવી છે. સંપાદક સમિતિમાં પં. ફૂલચંદ્રજી સિદ્ધાંતશાસ્ત્રી,
પં. હિંમતલાલ જે. શેઠ; ખીમચંદ જે. શેઠ અને બ્ર. હરિલાલ જૈન; મુંબઈ
મુમુક્ષુમંડળ તરફથી આ પુસ્તક પ્રકાશિત થયું છે.