PDF/HTML Page 21 of 42
single page version
ભેદજ્ઞાનથી જ બંધનનો નિરોધ થાય છે.
વળી જાણીને દુઃખકારણો. એથી નિવર્તન જીવ કરે.
બંધન અટકી જાય છે.
ભેદજ્ઞાન એટલે અંતર્મુખ થયેલું જ્ઞાન; તેનો સ્વભાવ જ ક્રોધાદિથી છૂટા
ભેદજ્ઞાનને આસ્રવોથી નિવૃત્તિની સાથે અવિનાભાવીપણું છે.
સ્વભાવપણું છે તેથી તેમને એકતા નથી પણ ભિન્નતા છે.
રાગથી જુદો પડે તો જ રાગનું ખરું જ્ઞાન થાય છે, રાગમાં એકતા કરે
PDF/HTML Page 22 of 42
single page version
ના; દ્રષ્ટિઅપેક્ષાએ તો સમકિતીને મુક્ત કહ્યો છે. સમકિતીની દ્રષ્ટિમાં
ના; આ ભેદજ્ઞાન કરવું તે મૂળ વાત છે. ભેદજ્ઞાન વગર કઈ તરફ ઝૂકવું્ર ને
હા,! તો ભગવાન થવાનું કારણ શું રાગ હોય? રાગ તો ભગવાનથી વિરુદ્ધ
PDF/HTML Page 23 of 42
single page version
આચાર્ય દેવ જ્ઞાનના મહિમાથી કહે છે કે અહો! પરપરિણતિને છોડતું અને
જેને ઉપયોગસ્વરૂપ આત્માનો અનુભવ નથી તે જીવ ભલે ગમે તેટલું
જેને નિર્વિકલ્પ આત્માનો અનુભવ છે તે જીવ ભલે કદાચ શાસ્ત્રભણતર
PDF/HTML Page 24 of 42
single page version
પ્રાપ્ત કરી લીધો છે.
જેણે ચિદાનંદ તત્ત્વનો અનુભવ કર્યો નથી, મોક્ષને સાધવાની રીતની
મોહને જીતી નહીં શકે.
અને જેણે ચિદાનંદ તત્ત્વના આનંદનો અનુભવ કર્યો છે ને મોક્ષને સાધી
જીતીને કેવળજ્ઞાન પ્રગટ કરીને
પુણ્યનો માર્ગ અને ધર્મનો માર્ગ એક નથી પણ જુદા છે; પુણ્યનો માર્ગ
મોક્ષ છે.
શાસ્
ઊંચું તો ભઈ એવું કે આકાશને અડે.
બહાદુર એવું કે સિંહને ખોળામાં રમાડે.
છતાં નેમપ્રભુનાં ચરણોમાં તો એ નમી પડે.
એના બેકી નંબરના બંને અક્ષરો સરખા.
જો ન શોધી આપો તો તમે સૌરાષ્ટ્રના રહેવાસી નહિ.
PDF/HTML Page 25 of 42
single page version
જ્ઞાન નથી તેને સ્વ–પરનું કે પરમાત્મસ્વરૂપનું જ્ઞાન નથી અને તેના જ્ઞાન વગર મોક્ષ
સધાતો નથી.
મોક્ષ ક્્યાંથી સધાય? માટે કહે છે કે આગમજ્ઞાન વગર મોક્ષની સિદ્ધિ નથી.
બતાવ્યું છે અને આત્માનું જેવું પરમ સ્વરૂપ આગમમાં બતાવ્યું છે તેવું સ્વરૂપ જાણતાં
આત્માના સમ્યક્શ્રદ્ધાન–જ્ઞાન–અનુભવરૂપ એકાગ્રતા પ્રગટે છે, એવું ભાવશ્રુત તે ખરું
આગમજ્ઞાન છે. આવા જ્ઞાન વડે મોહનો ક્ષય થાય છે, એટલે તેને જ કર્મના ક્ષયરૂપ
મોક્ષની સિદ્ધિ થાય છે.
જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્મામાં એકમાં સ્થિરતા થાય છે. આવી એકાગ્રતા વડે શુદ્ધાત્મપ્રવૃત્તિરૂપ
મુનિપણું થાય છે, અને તેને મોક્ષ સધાય છે. પણ હજી પદાર્થનું સ્વરૂપ શું છે તેની જેને
ખબર નથી તે તો પરના કર્તા–ભોકતાપણાની અભિલાષામાં રખડે છે, તેને સ્વમાં
એકાગ્રતા થતી નથી, એટલે મુનિદશા કે મોક્ષ તેને સધાતા નથી.
આગમની પર્યુપાસના કરવી યોગ્ય છે. આગમજ્ઞાન તો શુદ્ધાત્માનો સ્વાનુભવ કરાવે છે.
જેને સ્વાનુભવ નથી તેને સાચું આગમજ્ઞાન કહેતા નથી. આગમજ્ઞાન
PDF/HTML Page 26 of 42
single page version
વગરના જગતના જીવો આંધળા છે, વસ્તુસ્વરૂપને તેઓ દેખી શકતા નથી. મોક્ષના
PDF/HTML Page 27 of 42
single page version
PDF/HTML Page 28 of 42
single page version
પરમાત્મસ્વરૂપમાં એકાગ્ર રહે છે. –આવા ભાવશ્રુતચક્ષુવડે તેઓ સર્વતઃચક્ષુરૂપ
કેવળજ્ઞાનને સાધે છે. અહીં મુનિઓની પ્રધાનતાથી ઉપદેશ છે, બાકી તો ચોથા
ગુણસ્થાનથી સમ્યગ્દ્રષ્ટિને પણ સ્વ–પરના વિવેકરૂપ ભાવશ્રુતજ્ઞાનચક્ષુ ઉઘડી ગયાં છે,
ને તેના વડે તે પણ મોક્ષને સાધી રહ્યા છે. મોક્ષે જનારા જીવોને આગમચક્ષુ એટલે કે
ભાવશ્રુત જ્ઞાન વડે શુદ્ધાત્માનું સંવેદન હોય છે.
જ્ઞાનનિષ્ઠપણું તેમને નથી. શુદ્ધાત્માના સંવેદનવડે જ જ્ઞાનનિષ્ઠપણું થાય છે, અને
તેનાથી જ કેવળજ્ઞાન સધાય છે. જ્ઞાનમાં એકાગ્રતાવડે કેવળજ્ઞાન સધાય છે, પણ જ્ઞેયમાં
એકાગ્રતાવડે કેવળજ્ઞાન સાધી શકાય નહીં. એટલે સર્વજ્ઞપદની સિદ્ધિને માટે પહેલાં જ્ઞાન
અને જ્ઞેયનું (અર્થાત્ સ્વ અને પરનું) સ્વરૂપ બરાબર જાણવું જોઈએ. જ્ઞાન જ્ઞેયોને
જાણે ભલે, પણ તેથી જ્ઞાન કાંઈ જ્ઞેયરૂપ થઈ જતું નથી. જડજ્ઞેયોને જાણે તેથી કાંઈ જ્ઞાન
પોતે જડ થઈ જાય નહિ. જ્ઞાન તો જડથી ને રાગથી જુદું, જ્ઞાનરૂપ રહીને જ તેમને જાણે
છે. જાણવું એ તો જ્ઞાનની તાકાત છે, જ્ઞાનનો સ્વભાવ છે. આવા શુદ્ધજ્ઞાનસ્વરૂપ હું છું–
એમ પોતાના આત્માને સ્વસંવેદનવડે અનુભવમાં લઈને તેમાં એકાગ્ર થતાં કેવળજ્ઞાન
પ્રગટે છે; અસંખ્ય ચૈતન્યપ્રદેશે અનંતા જ્ઞાનદીવડા પ્રગટી જાય છે.
તેને તો આગમચક્ષુ ઊઘડયાં જ નથી એટલે મોક્ષમાર્ગને તે દેખી શકતો નથી. અહો,
વિતરાગ સર્વજ્ઞ પરમાત્માએ જેવું વસ્તુસ્વરૂપ કહ્યું તેવા વસ્તુસ્વરૂપનો નિર્ણય સાચા
આગમજ્ઞાન વડે થાય છે. આ આગમજ્ઞાન એટલે ભાવશ્રુતજ્ઞાન; તેમાં સમસ્ત પદાર્થોનો
નિર્ણય કરવાની તાકાત છે. પરથી ભિન્ન, ઉપયોગસ્વરૂપ આત્માની અનુભૂતિ થઈ
ત્યારે આગમચક્ષુ ઊઘડયાં, ને ત્યારે જીવે મોક્ષમાર્ગને દેખ્યો. આવા આગમજ્ઞાનપૂર્વક
સાચું તત્ત્વાર્થશ્રદ્ધાન્ થાય છે, અને આવા જ્ઞાન–શ્રદ્ધાનપૂર્વક નિજસ્વરૂપમાં સ્થિરતારૂપ
આચરણ હોય છે, –આવા શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–આચરણ તે મોક્ષમાર્ગ છે.
PDF/HTML Page 29 of 42
single page version
તેમ તેને જાણનારું જ્ઞાન પણ અનેકાન્તસ્વરૂપ છે; અને દ્રવ્યશ્રુતમાં પણ તેને કહેવાની
તાકાત છે. જાણવાની તાકાત જ્ઞાનમાં છે ને કહેવાની તાકાત વાણીમાં છે; વિસ્પષ્ટ
તર્કણારૂપ જે ભાવશ્રુતજ્ઞાન તેમાં સર્વે પદાર્થોને જાણવાની તાકાત છે. મોક્ષમાર્ગને
સાધનારા શ્રમણ–મુનિરાજ તેમજ શ્રાવકો અને અવ્રતી સમ્યગ્દ્રષ્ટિ ધર્માત્માઓ પણ
આગમજ્ઞાનથી સ્વ–પરનું યથાર્થસ્વરૂપ જાણનારા છે, સ્વ–પરનું ભેદજ્ઞાન કરીને પોતાને
શુદ્ધપણે (એકલો, પરથી જુદો) અનુભવે છે. આગમચક્ષુરૂપ જે ભાવશ્રુત તેમાં સમસ્ત
પદાર્થોનું સ્વરૂપ સ્પષ્ટ જાણી લેવાની તાકાત છે. જયાં આગમજ્ઞાન સાચું ન હોય, જયાં
તત્ત્વશ્રદ્ધા ચોકખી ન હોય ત્યાં સંયમદશા હોતી નથી. –કેમકે સ્વ શું અને પર શું –એની
તો એને ખબર નથી, જ્ઞાન શું અને કષાય શું તેની ભિન્નતાનું તો ભાન નથી, તે તો
કાયા અને કષાયોમાં એકત્વબુદ્ધિથી વર્તે છે, તો તેને વિષય–કષાયોથી નિવૃત્તિરૂપ સંયમ
ક્્યાંથી હોય? અરે, હજી તો સંયમદશા કેવી હોય એની ખબર પણ જેને ન હોય તેને
મોક્ષમાર્ગ કેવો? ને મુનિપણું કેવું? બાપુ! મુનિપણુ એ તો હાલતોચાલતો મોક્ષમાર્ગ છે.
મુનિદશા એટલે સાક્ષાત્ મોક્ષમાર્ગ. અહા, એના મહિમાની શી વાત! આ તો
વીતરાગનો અલૌકિક માર્ગ છે, એમાં મુનિદશા પણ કોઈ અલૌકિક છે. જ્ઞાન અને સાચી
શ્રદ્ધા વગર તે મુનિદશા હોતી નથી.
ભલે, મુનિ જેવો ઉગ્ર શુદ્ધઅનુભવ શ્રાવકને ન હોય, પણ દેહથી ભિન્ન અને રાગાદિથી
ભિન્ન ઉપયોગસ્વરૂપ શુદ્ધ આત્મા કેવો છે તેનો અનુભવ ચોથા ગુણસ્થાને પણ થઈ
ગયો છે. આવા અનુભવ ઉપરાંત મુનિદશા કેવી હોય તેની આ વાત છે. રાગથી ને
દેહની ક્રિયાથી ધર્મ માનનારા અજ્ઞાની જીવોને તો શ્રદ્ધાનીયે ખબર નથી ને સંયમની
પણ ખબર નથી. ચોથા ગુણસ્થાને પણ પોતાને શુદ્ધઅનુભવ થયો છે–તેની ધર્મીને
પોતાને ખબર પડે છે. ને એવા અનુભવ પછી જ શુદ્ધાત્મામાં વિશેષ એકાગ્રતાવડે
મુનિદશા થાય છે. –આવા મુનિભગવંતોને જ મોક્ષમાર્ગની સિદ્ધિ છે.
PDF/HTML Page 30 of 42
single page version
તે તું છો? –ના; તું તો ઉપયોગસ્વરૂપ છો. એવા તારા
સ્વરૂપને તું ઓળખ. ચાર ગતિનાં ઘોર દુઃખોથી જેને
છૂટવું હોય તેણે અંદર વિચાર કરીને ઉપયોગસ્વરૂપ
આત્મા હું છું એમ ઓળખવું જોઈએ.
ગ્રહણ કરે છે તે ગૃહીતમિથ્યાત્વ છે. ગૃહીતમિથ્યાત્વ તો જીવે કોઈકવાર ટાળ્યું પણ
અગૃહીતમિથ્યાત્વ તેણે પૂર્વે કદી ટાળ્યું નથી. ત્યાગી થયો ને શુભભાવ કરીને સ્વર્ગે ગયો
ત્યારે પણ તે શુભરાગમાં ધર્મ માનીને તેના જ અનુભવમાં અટકી ગયો, તેનાથી જુદા
ચેતનરૂપ આત્માનો અનુભવ ન કર્યો તેથી અગૃહીતમિથ્યાત્વ તો ટળ્યું નહિ. કુદેવાદિના
સેવનરૂપ ગૃહીતમિથ્યાત્વ તો છોડયું, સાચા દેવ–ગુરુને તો માન્યા, કેમકે તે વગર નવમી
ગ્રૈવેયક સુધી જાય નહિ; એ રીતે ગૃહીતમિથ્યાત્વ છોડવા છતાં ઉપયોગસ્વરૂપ શુદ્ધાત્માની
શ્રદ્ધારૂપ સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ ન કર્યું તેથી તેનું મિથ્યાત્વ ન છૂટયું ને સંસારભ્રમણ ન
મટયું; તેથી અહીં જીવાદિનું યથાર્થ સ્વરૂપ જાણીને મિથ્યાત્વ સર્વથા છોડવાનો ઉપદેશ
આપે છે.
દુઃખ નથી. આત્મા તો જ્ઞાન–આનંદ ને શાંતિથી ભરેલો છે. દેહ તો રૂપી છે, આત્મા
અરૂપી છે. ‘વિનમૂરતી’ એટલે રૂપીપણા વગરનો, અને ‘ચિન્મૂરતિ’ એટલે ચૈતન્ય
સ્વરૂપ, –આવો આત્મા છે.
PDF/HTML Page 31 of 42
single page version
ભગવંતો વિદેહક્ષે
ઉપદેશ્યો છે. આવા આત્માને દેહથી ભિન્ન જાણીને વિપરીત માન્યતા છોડો.
આસ્રવબંધ પ્રયોજનભૂત નથી પણ તેને છોડવા માટે તેની ઓળખાણ કરવી તે
પ્રયોજનભૂત છે. ઓળખ્યા વગર તેને છોડશે કેવી રીતે? ઘરમાં કોઈ દુશ્મન પ્રવેશી ગયો
જીવાદિ સાતતત્ત્વોનું સ્વરૂપ ઓળખવું. શુદ્ધદ્રષ્ટિથી તેમાં શુદ્ધજીવ જ ઉપાદેય છે. અજીવ
તો ભિન્ન છે; આસ્રવ ને બંધ તે દુઃખનાં કારણો છે; સંવર–નિર્જરા તે સુખનાં કારણો છે;
નથી એનું અનુપમ જીવતત્ત્વ ઉપયોગરૂપ છે. આવા નિજતત્ત્વને ઓળખ્યા વગર જીવ
દુઃખ પામ્યો; તેને ઓળખે ત્યારે મિથ્યાત્વ મટે ને દુઃખ છૂટે. ‘હું ઉપયોગસ્વરૂપ જીવ છું’
સમયસારમાં કુંદકુંદસ્વામીએ કહ્યું છે કે–
PDF/HTML Page 32 of 42
single page version
સર્વજ્ઞજ્ઞાન વિષે સદા ઉપયોગલક્ષણ જીવ છે.’
‘શુદ્ધ–બુદ્ધ ચૈતન્યઘન સ્વયંજ્યોતિ સુખધામ. ’
–આમ સર્વજ્ઞભગવાને જોયેલું જીવનું યથાર્થસ્વરૂપ સન્તોએ જાતે અનુભવીને
ચેતના વગરનાં પુદ્ગલ વગેરે પાંચ દ્રવ્યો અજીવ;
મિથ્યાત્વ અને રાગ–દ્વેષના ભાવો–જેના વડે કર્મો આવે ને બંધાય તે આસ્રવ
–આવા તત્ત્વોને ઓળખે ત્યારે મિથ્યાત્વ ટળે છે. તેથી પોતાના હિત માટે સાત
નહિ. માટે તે તત્ત્વોને જાણીને તે સંબંધમાં વિપરીતતા ટાળવી જોઈએ.
ક્્યાંક તત્ત્વની ભૂલ કર્યાં વગર રહે નહિ. ને ભૂલ હોય ત્યાં દુઃખ હોય. મિથ્યાશ્રદ્ધાજ્ઞાન–
ચારિ
અજીવને અજીવ જાણ્યા વગર તેનાથી જુદો કેવી રીતે પડશે?
PDF/HTML Page 33 of 42
single page version
અને મોક્ષ પૂર્ણ સુખરૂપ છે તેને જાણ્યા વગર તે તરફનો પ્રયત્ન કેવી રીતે કરશે?
આ રીતે સુખ અને તેનો ઉપાય, તથા દુઃખ અને તેનાં કારણો –તેનું જ્ઞાન
ઉપયોગને પાછો કેમ વાળે? શુભ–અશુભ બંને આસ્રવ હોવા છતાં તેને સંવર માની
લ્યે તો તેને છોડે ક્્યાંથી? દેહની ક્રિયા પોતાની માને તો તેનાથી (અજીવથી)
ભિન્નતા કઈ રીતે અનુભવે? સમ્યગ્દર્શનપૂર્વકની શુદ્ધતા તે ખરો સંવર છે, તેને
બદલે દેહની ક્રિયાને સંવર માને કે રાગને સંવર માને તો તેનાથી જુદો પોતાને કેમ
અનુભવે? –આ રીતે તત્ત્વના જ્ઞાન વગર મિથ્યાત્વ ટળે નહિ. ભગવાન! તારું
સ્વરૂપ ભગવાને કેવું કહ્યું છે તેના ભાન વગર તારી ભૂલ ભાંગશે નહિ ને તારું
ભ્રમણ મટશે નહિ. આત્માના જ્ઞાન વગર શુભભાવ કરીને સ્વર્ગે ગયો ત્યારે પણ
અગૃહીતમિથ્યાત્વ ભેગું લઈને ગયો, એટલે ત્યાં પણ દુઃખી જ થયો. આત્માના
ભાન વગર ક્્યાંય સુખનો સ્વાદ આવે નહિ.
અમૂર્ત આત્મા બધાનો જાણનાર છે. જાણનારને પુણ્ય–પાપરૂપ માનવો કે દેહરૂપ
માનવો તે મિથ્યાત્વ છે. તેણે જીવને ઉપયોગસ્વરૂપ ન માન્યો પણ અજીવરૂપ ને
આસ્રવરૂપ માન્યો, એટલે તત્ત્વની વિપરીત શ્રદ્ધા થઈ. જીવે સાચા તત્ત્વોને કદી
ઓળખ્યા નથી, તેમાં ભેળસેળ કરીને ગોટા વાળ્યા છે. જાણનાર તત્ત્વ જડની પણ
ક્રિયા કરે એમ કેમ બને? ઉપયોગની ક્રિયા જડરૂપ કેમ હોય? –ન જ હોય. ચેતનમાં
વર્ણ–ગંધ–રસ–સ્પર્શરૂપ મૂર્તપણું નથી, તે તો ઉપયોગરૂપ અમૂર્ત છે; એની
ઓળખાણ વડે જ સમ્યગ્દર્શન થાય છે ને મિથ્યાત્વ ટળે છે. માટે સંતોએ કરુણા
કરીને તેનો ઉપદેશ દીધો છે.
પ્રમાણે સર્વજ્ઞભગવાને જોયેલા ઉપયોગરૂપ જીવને જાણે તો બધા ખુલાસા થઈ જાય ને
તત્ત્વોની વિપરીતતા મટી જાય. ઉપયોગરૂપ આત્મા અજીવ નથી એટલે અજીવની ક્રિયા
તે કરતો નથી.
PDF/HTML Page 34 of 42
single page version
ને તેની શક્તિથી તેનામાં રૂપાંતર હલનચલન વગેરે થાય છે. માટે જીવ અને
અજીવની ભિન્નતા જાણવી. તે બંનેને ભિન્ન ઓળખતાં તત્ત્વની ભૂલ ટળે છે ને
યથાર્થ શ્રદ્ધા થાય છે.
છે. આ છ પ્રકારનાં દ્રવ્યોમાં જીવ સિવાયનાં પાંચે અજીવ છે; ને પુદ્ગલ સિવાયના
પાંચે અમૂર્ત છે. જગતમાં આ છ એ પ્રકારનાં દ્રવ્યો સર્વજ્ઞદેવે સ્વતં
આત્મામાં સર્વજ્ઞસ્વભાવ છે–જે બીજા શેમાંય નથી; શરીરમાં નથી, રાગમાં નથી,
એવો ઉપયોગ તે જીવનું લક્ષણ છે. અલૌકિક વસ્તુ આત્મા છે, તેના સ્વભાવને
બીજા કોઈ બાહ્ય પદાર્થની ઉપમા આપી શકાતી નથી; પોતાના અનુભવ વડે તેને
જાણી શકાય છે. આવા આત્માને સ્વાનુભવથી જાણે ત્યારે જ સમ્યગ્દર્શન થાય.
સમ્યગ્દર્શન વગર સમ્યગ્જ્ઞાન કે સમ્યક્ચારિ
આંખ વગરનો માણસ શોભે નહિ, તેમ જીવની આંખ તો ઉપયોગરૂપ જ્ઞાન–દર્શન
છે, પુણ્ય–પાપ તે કાંઈ જીવની આંખ નથી; આ બહારની આંખ તો જડ છે.
ઉપયોગસ્વરૂપ નિજ આત્માને જાણવા–દેખવારૂપ સમ્યગ્દર્શન ને સમ્યગ્જ્ઞાનચક્ષુ
જેને ખુલ્યાં નથી તેની શુભક્રિયાઓ પણ ધર્મમાં શોભતી નથી, અર્થાત્ તે ધર્મનું
કારણ થતી નથી પણ સંસારનું જ કારણ થાય છે. પોતે પોતાને ન દેખે–ન જાણે
એને ધર્મ કેવો? સમ્યક્ત્વરૂપી ધર્મની આંખ જ તેને ઊઘડી નથી.
PDF/HTML Page 35 of 42
single page version
ભિન્નતા જાણવી. –આમ જાણે ત્યારે તત્ત્વોને જાણ્યા કહેવાય. પણ શરીરને કે રાગને
આત્માનું સ્વરૂપ માને તો તેણે તત્ત્વોને જાણ્યા નથી. જીવ અને અજીવ એ બે મૂળ તત્ત્વો
છે, ને બાકીનાં તત્ત્વો તે તેની અશુદ્ધ કે શુદ્ધ પર્યાયો છે. આ સાત તત્ત્વોને ઓળખે તો
તેમાં અજીવથી પોતાની ભિન્નતા જાણીને, પોતાને ઉપયોગસ્વરૂપ જાણે, એટલે અજીવ
સાથે એકતાબુદ્ધિ છોડીને શુદ્ધ જીવસ્વભાવનો આશ્રય કરતાં મિથ્યાત્વાદિ આસ્રવ–બંધ
ટળે છે ને સમ્યક્ત્વાદિરૂપ સંવર–નિર્જરા–મોક્ષદશા પ્રગટે છે. માટે સાત તત્ત્વોને જાણવા
ખાસ જરૂરના છે. અરે, અત્યારે તો લોકોમાં સાત તત્ત્વોનું જ્ઞાન ભૂલાઈ ગયું છે.
અનાદિથી જીવે સાત તત્ત્વોને સરખા જાણ્યા નથી. આ તો વીતરાગવાણીમાં મુળ મૂદની
વાત છે. સાત તત્ત્વોમાં હું ઉપયોગસ્વરૂપ જીવ છું–એમ ઓળખવું, –જેથી મિથ્યાત્વ ટળે
ને સમ્યક્ત્વ થાય.
ઉપયોગસ્વરૂપ આત્મા હું છું એમ ઓળખવું જોઈએ. શાસ્ત્રકારોએ કરુણા કરીને તે
સ્વરૂપ સમજાવ્યું છે.
પ્રમાણે વાંચવું કે ‘જયાં મેરુ પર્વતની ટોચ છે ત્યાં પહેલા સ્વર્ગનું તળીયું
છે, બંને વચ્ચે મા
આભાર! )
PDF/HTML Page 36 of 42
single page version
ચારિ
સ્વરૂપ દેખે તો જ તેને સાધી શકે.
અને વિશિષ્ટ પુણ્યપ્રકૃતિવડે એવા રત્ન
વર્ણવ્યું છે, ને તેના આધારે જ કથાઓ લખાય છે.
PDF/HTML Page 37 of 42
single page version
વાંચો – ‘જ્ઞાનચક્ષુ’ પુસ્તક.
પ્રત્યેની તમારી ઉત્તમ લાગણીઓ બદલ ધન્યવાદ! ધાર્મિક ભાવનાઓમાં
ઉત્સાહથી ખૂબ ખૂબ આગળ વધો.
સૂચક કેરી મળતાં આનંદ થયો. આ કેરી તો એવી કે સદાય ખવાય. એનો સ્વાદ પણ
એવો કે જે ચાખતાં સિદ્ધપદ પમાય! (સાથે બે બહેનોનો સંવાદ પણ મળ્યો છે.)
ખુદ અમેરિકાના પ્રમુખ નિકસનના શબ્દોથી આવી શકશે: તેમણે પોતાના
પ્રવચનમાં હમણાં કહ્યું હતું કે– ‘આપણે (અમેરિકનો) ભૌતિક રીતે સંપન્ન
બન્યા છીએ પણ
PDF/HTML Page 38 of 42
single page version
સોનગઢમાં પ્રૌઢવયના જિજ્ઞાસુ જૈનભાઈઓ માટેનો શિક્ષણવર્ગ દર વર્ષની જેમ
સુદ પાંચમ મંગળવાર તા. ૧૬ સુધી રાખવામાં આવ્યા છે.
ના રોજ થશે, (વચ્ચે એક તિથિ ઘટતી હોવાથી એક દિવસ વહેલા શરૂ થાય છે)
અને ભાદરવા સુદ ૧૪ બુધવાર તા. ૨૪–૯–૬૯ના રોજ પૂર્ણ થશે.
કાનજીભાઈ ઘીયા તરફથી (પ્રભુલાલભાઈની સ્મૃતિમાં) ભેટ આપવાનું છે. આ
પુસ્તકમાં સમયસાર ગા. ૩૨૦ (જયસેનસ્વામી રચિત ટીકા) ઉપરનાં પૂ.
ગુરુદેવનાં પ્રવચનો છપાયેલાં છે.
સુધીમાં સંપાદકને જણાવી દેવું. (સાથે પૂરું સરનામું અને ગ્રાહક નંબર લખવો.)
PDF/HTML Page 39 of 42
single page version
* દાહોદમાં તા. ૧૧–૭–૬૯ ના
તેઓ આત્મહિત પામો.
* અમરાપુર (ગીર)ના યુવાન ભાઈશ્રી
સહિત નમોક્કારમંત્ર નવવાર ગણજો.)
PDF/HTML Page 40 of 42
single page version
પોતાના કુળધર્મમાં પ્રવર્તે છે તે જ પ્રમાણે આ પણ પ્રવર્તે છે.
વિચારી, કાળદોષથી જૈનધર્મમાં પણ પાપી પુરુષોએ કુદેવ–કુગુરુ–કુધર્મ સેવનાદિરૂપ વા
વિષય–કષાયના પોષણાદિરૂપ વિપરીત પ્રવૃત્તિ ચલાવી હોય તેનો ત્યાગ કરી,
જિનઆજ્ઞાઅનુસાર પ્રવર્તવું યોગ્ય છે.
ઉત્તર: જો પોતાની બુદ્ધિથી નવીન માર્ગમાં પ્રવર્તે તો તે યોગ્ય નથી, પરંતુ
વચ્ચે કોઈ પાપી પુરુષોએ અન્યથા પ્રવૃત્તિ ચલાવી હોય, તેને પરંપરામાર્ગ કેવી રીતે
કહેવાય? તથા તેને છોડી પુરાતન જૈન શાસ્ત્રોમાં જેવો ધર્મ પ્રરુપ્યો હોય તેમ પ્રવર્તે તો
તેને નવીનમાર્ગ કેમ કહેવાય? ... કુળસંબંધી વિવાહાદિક કાર્યોમાં તો કુળક્રમનો વિચાર
કરવો, પણ ધર્મસંબંધી કાર્યોમાં તો કુળનો વિચાર ન કરવો, પરંતુ જેમ સત્યધર્મમાર્ગ છે
તેમ પ્રવર્તવું યોગ્ય છે. (મોક્ષમાર્ગ પ્રકાશક પૃ: ૨૧૯–૨૨૦)